İSKENDER PALA’NIN ŞAH VE SULTAN ROMANINDA MEZHEP AYRILIĞI VE DOĞURDUĞU SONUÇLAR

İskender Pala’nın Şah ve Sultan tarihi romanının konusu, Safevi şahı İsmail Şah ile Osmanlı padişahı Yavuz Sultan Selim arasındaki mücadeledir. Roman, tarihi şahsiyet olan Şah İsmail ve Yavuz Sultan Selim’i, Türk Devleti’nin bir birine düşman, intikam ateşi, zafer hırsıyla yaşayan iki mağrur hükümdarını tüm gücü ve zaaflarıyla ele alır. Birçok konularla beraber Alevilik-Sünnilik çatışmasının da konu edildiği romanda iki Müslüman ve Türk hükümdarın siyaset maskesi altındaki mücadelesinin asıl sebebinin mezhep ayrılığı olduğuna ve bundan kaynaklanan karşılaşmanın günah boyutuna vurgu yapılır. Romanda Sünni Osmanlı Yavuz Sultan Selim ile Şii Kızılbaş Safevi Şah İsmail arasındaki mezhep çatışması ve bu çatışmanın doğurduğu sonuçlar, hükmetmek uğruna her şeyi göze alan iki hükümdarın mücadelesi olarak verilir. İskender Pala, iki Türk, iki Müslüman Devlet lideri arasındaki bu mücadelenin her ikisinin hayatını nasıl değiştirdiğine, mezhep ayrılığının doğurduğu acı sonuçlara edebi bir anlatımla ışık tutar. Yazar, görünürde iki hükümdarın iktidar kavgası gibi görünen ama gerçeğinde kardeşin kardeşle savaşı olan Çaldıran Savaşı’nın vahimlik boyutunu, kardeşin kardeş katili olduğu Hasan ve Hüseyin üzerinden somutlaştırır. Pala, yanlış siyasetin doğurduğu ağır sonuçları dokunaklı bir şekilde yorumlar. Bu çalışmada İskender Pala’nın Şah ve Sultan romanında Safevi hükümdarı Şah İsmail ile Osmanlı padişahı Yavuz Sultan Selim arasındaki siyaset maskesi adı altında yürütülen mezhep çatışması, çeşitli kaynaklardan da faydalanılarak incelendi.

SECTARIAN DIFFERENCES AND ITS RESULTS BASED ON A NOVEL “SHAH AND SULTAN” BY ISKENDER PALA

The subject of Iskender Pala’s historical novel “Shah and Sultan” is about the battle between the Safavid shah Ismail Shah and Yavuz Sultan Selim Sultan of the Ottoman Empire. The novel describes these two powerful historical figures as victory ambitious enemies, with all their weaknesses and strength. The novel, where the conflict between Alevism and Sunnis is also discussed, talks about the fact that growing tension and conflict behind the political mask between these two Muslim and Turkish historical figures, was actually the difference between the sects.In the novel, the sectarian conflict between the Sunni king Yavuz Sultan Selim- Sultan of Ottoman Empire and the Shiite Kizilbash Safavid Shah Ismail, and the consequences of this conflict are given as unnecessary struggle of two rulers who risk everything for the sake of ruling. İskender Pala sheds light on how this struggle between two Turks and Muslim State leaders changed both their lives and consequences of sectarian separation. The author embodies the fatal dimension of the Chaldıran War, which appears to be the power struggle of the two rulers, but in fact was the war of the Two Brothers. Pala mentions the consequences of the wrong policy. We used various sources to analyze Iskender Pala’s historical novel “Shah and Sultan” where the sectarian difference was the main reason of the conflict.

___

  • Abdulla, Kamal (2007). 300 azerbaycanlı. Bakı: Mütercim Yayınları.
  • Aktaş, Şerif (2005). Roman sanatı ve roman incelemesine giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
  • Barthold, W. ve Köprülü, M.F. (2004). İslam medeniyeti tarihi. (3. Baskı) Ankara: Akçağ Yayınları.
  • Budak, A., Bilir, Z.F., Özdemir, E., Bolay, B., Aksoy, D., Demir, E., Genberli, R. (2002). Türkler. Ankara.
  • Fromm, Erich (1997). Yaşama sanatı. (A. Arıtan, Çev.) İstanbul: Arıtan Yayınevi.
  • Küpeli, Özer (2014). Osmanlı-Safevi münasebetleri (1612-1639). İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
  • Levinas, Emmanuel (2006). Ölüm ve zaman. (N.Başer, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Pala, İskender (2018). Şah ve Sultan. İstanbul: Kapı Yayınları.
  • Sümer, Faruk (1976). Safevi Devletinin kuruluşu ve gelişmesinde Anadolu Türklerinin rolü (Şah İsmail ile halefleri ve Anadolu Türkleri). Ankara: Güven Matbaası.
  • Tekin, Mehmet (2017). Roman sanatı 1. Roman unsurları. İstanbul: Ötüken Neşriyatı.