MODERNLEŞME SÜRECİNDE MOBİLYA TASARIMINDA MELEZLİK

20. yüzyılın başlarında ortaya çıkan Arts and Crafts ve Art Nouveau stilleri tasarım alanında geçişisimgeleyen, kendilerinden önceki dönemin izlerini taşırken kendilerinden sonraki dönemleri de etkileyenyaklaşımlar olarak kabul edilebilir ve melez olarak tanımlanabilirler. Çalışmada arada olma hali, klasik vemodern dönem ile birlikte tartışılarak; mobilya örnekleri üzerinden geçişi ifade eden melez bir biçimseldil kullanımı tartışmaya açılmıştır. Melezlik ifadesi ise sandalyelerin okunmasını kolaylaştıran yüzeylerüzerinden biçim grameri kullanılarak tanımlanmıştır. Süreçte, öncelikle hem klasik hem de moderndöneme ait, geçiş dönemi ile benzerlik gösteren örnek sandalyelerin tespiti yapılmış ve yüzeylerinbiçimleri grafik bir dille ifade edilmiştir. Sonrasında iki dönemin diğer stillerle biçimsel ilişkisi bileşenlerinçakıştırılmasıyla saptanmıştır. Tüm bunlar, Arts and Crafts ve Art Nouveau stillerinin modern ve klasikdönemlerle ilişkisini ortaya koymuş ve arada olmak yani melezlik kavramıyla nasıl bütünleştiğini sandalyetasarımları üzerinden tanımlamıştır.

HYBRIDITY IN FURNITURE DESIGN DURING MODERNIZATION PROCESS

The Arts and Crafts and Art Nouveau styles that emerged in the early 20th century can be regarded as approaches that symbolize transition in the field of design as tracing the previous periods and influencing the later periods of their time and can be described as hybrid. In this context, the in between status is discussed together with the classical and modern period taken over furniture samples, and the use of a hybrid formal language expressing the transition was discussed. Hybridity is defined with using shape grammar on chairs` surfaces , that make it easier to comprehend the chairs. In the process, firstly the sample chairs belonging to both the classical and the modern periods are determined and the shapes of the surfaces are expressed in a graphic way. Afterwards, the formal relations with the other approaches of the two periods have been determined by matching the components. All of these have revealed the relation between modern and classical period, and have shown how this relationship is integrated together with the concept of hybridity, through chair designs.

PDF

___

Alyanak, Ş. (1989). “Tutankhamun’dan Starck’a Sandalye”, Arredamento Dekorasyon, 2, 3, s.83- 90.
Aslanoğlu, İ. N. (1983). “Bauhaus’a kadar Endüstriyel Üretim Tasaım ve Mimarlık İlişkileri”, Mimarlık Dergisi, 193, 7, s.12-16.
Ayayadın, A. (2015). "Art Nouveau Akımına 21. Yüzyıl Perspektifinden Bir Bakış", Ulakbilge, 3.6, s.59-73.
Aykut, P. (1992). İstanbul Art Nouveau Mimarisinde Dekoratif Amaçlı Demir Malzeme Kullanımı, Yüksek Lisans Tezi , İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Barros, M, Duarte, J. P. ve Chaparro, B. M. (2011). “Thonet Chair Design Grammar: A Step Towards The Mass Customization of Furniture”, Proceedings of the 14th International Conference on Computer Aided Architectural Design Futures, Liege, Belgium, s.181–200.
Bhabha, H. K. (1994). The Location of Culture, New York: Routledge.
Birol, G. (2006). “Modern Mimarlığın Ortaya Çıkışı ve Gelişimi”, Megaron, Mimarlar Odası Balıkesir Şubesi Dergisi, Ekim, s.3-16.
Boyla, O., (1997). “Mobilya Maddesi”, Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, Cilt II, s.1276-1286.
Can, S. (1991). “20. Yüzyılda Mobilya ve İç Mimarlık,” Arredamento Dekorasyon, Mobilya 91, s.118-121.
Cordan, Ö. (2002). Mimari Formun Kavramsal Analizi, Doktora Tezi, Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Cordan, Ö. ve Karagöz, E. (2013). “Pop Up Mekân Tasarımı ve Pazarlama İlişkisi”, Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 5.
Çimen, D. (2005). Hybrid The Superimposition of Two Pure(s), Hybrid Spaces, Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, s.47-51.
Çolakoğlu, B. (2001). Design by Grammar: An Algorithmic Design in an Architectural Context, Doktora Tezi, MIT, Mimarlık Bölümü, ABD.
Deleuze, G. (1966). Bergsonculuk, çev. Hakan Yücefer, İstanbul: Otonom Yayıncılık.
Dinç, E. B. (2012). Melez Mekansallaşmanın Dışavurumu: Salt Beyoğlu ve Salt Galata, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Dinçel, K. ve Işık, Z. (1979). Mobilya Sanat Tarihi, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
D’Souza, B. (2002). Shape Grammars and Their Languages - A Methodology for Product Design, New York: Cambridge University Press.
Erdem, T. (2007). Mobilya Tarihine Genel Bakış ve Art Deco, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Ertaş, Ş., Sönmez, E. ve Konakoğlu Z. N. (2017). Küreselleşme Sürecinde Kopya Yoluyla Elde Edilen “Taklit Mobilyalar”, Online Journal of Art and Design, Sayı 5, s.102-116.
Giedion, S. (1967). Space, Time and Architecture, 5th ed., Cambridge: Harvard University Press. Gombrich, E. H. (2002). Sanatın Öyküsü, İstanbul: Remzi Kitabevi.
Gündüz, G. N. (2007), Mekansal Ara Durumlar Üzerinden Mimaride Melezlik Kavramı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Güneroğlu, N. ve Bekar, M. (2019), “A Methodology of Transformation from Concept to form in Landscape Design”, Journal of History Culture and Art Research, Sayı 8, s.243-253.
Howard, J. (1996). “Art Nouveau; International and National Styles in Europe”, Manchester University Pres, USA, s.4-15.
Kaptan, B. B. (2004). “Temel Tasarımda Form ve Form Biçimlendirilmesine Bir Yaklaşım”, Anadolu Sanat Dergisi, Sayı 15, s.81-86.
Karagöz, N. (2007). Doğaya Öykünme; Art Nouveau Mimarlığı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Kaya, Y. (2017). Güncel Sanatta Yeni Bir Yaklaşım Olarak “Melezlik”, Sanat ve Tasarım Dergisi, Aralık, s.165-183.
Knight, T. (1980). “The Generation of Hepplewhite-Style Chair-Back Designs”, Environment and Planning B: Planning and Design 7, s.227-238.
Kurtoğlu, A. (1986). “Mobilya Stillerinin Tarihi Gelişimi”, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Sayı 36, 3, s.70-91.
Lablantine, F. ve Nouss A. (1997). Metisaj; Melezlenme, Çev:Sevgi Türker Terlemez, Ankara: Epos Yayınları.
Özdemir, Ş. (2014). Biçim Grameri ile Mağaza Tasarımına Yönelik Bir Model Önerisi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Özel, F. (2006). Mobilya Antika Rehberi I, İstanbul: Apa Uniprint Basım Sanayi.
Sağocak, A. M. (2003). Tasarım Tarihi Endüstri Ürün Tasarımında 250 Yıl, Bursa: Vipaş A.Ş.
Sargın, G. A. (2004). “Hybrid” Spaces, Hybrid Spaces, Ankara: Ekip Grafik Ltd., s.3-4.
Tavşan, F. (2002). İç Mekan Stillerinin İncelenmesinde Sistematik Bir Yaklaşım Önerisi, Doktora Tezi, Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Tütüncü, D. (2011). Mobilya Tasarımını Değerlendirmede Kullanılan Temel Kriterlerin Kullanıcı Algısı Açısından Önceliklerinin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Venturi, R. (2005). Mimarlıkta Karmaşıklık ve Çelişki, İstanbul: Şevki Vanlı Mimarlık Vakfı Yayın Komitesi.
Yararel, B. (2013). Endüstri Devrimiyle Birlikte Değişen Üretim-Tüketim Kavramlarının Günümüz Mobilya Tasarımı Üzerindeki Etkileri, Doktora Tezi, İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
İnternet Kaynakları
Boyla, O. (2011). Mobilya Tarihi, https://tr.scribd.com/document/357896195/Oya-BoylaMobilya-Tarihi, Erişim tarihi: 15.06.2018.
Etcheberry, M. (2004). Füzyon Mimarisi, http://arsiv.sabah.com.tr/2004/11/14/cp/gnc105- 20041106-101.html, Erişim tarihi: 25.12.2018.
Melez, https://www.encyclopedia.com/science-and-technology/biology-and-genetics/geneticsand-genetic-engineering/hybrid, Erişim tarihi: 19.05.2018.
Görsel Kaynaklar
Görsel 1. Knight, T. (1980). “The Generation of Hepplewhite-Style Chair-Back Designs”, Environment and Planning B: Planning and Design 7, s.228.
Görsel 2. Barros, M, Duarte, J.P. ve Chaparro, B.M. (2011). “Thonet Chair Design Grammar: A Step Towards The Mass Customization of Furniture”, Proceedings of the 14th International Conference on Computer Aided Architectural Design Futures, Liege, Belgium, s.184.
Görsel 3. http://www.achome.co.uk/internationalac/index.php?page=australia Erişim tarihi: 10.07.2018.
https://www.neuegalerie.org/exhibitions/items/3173?page=1#3354, Erişim tarihi: 10.07.2018.
https://sublimelifeofme.blogspot.com/2014/03/arts-and-crafts-furniture.html, Erişim tarihi: 10.07.2018.
https://www.oldhouseonline.com/articles/how-to-buy-arts-crafts-furniture Erişim tarihi: 10.07.2018.
Görsel 4. https://www.pinterest.co.uk/pin/101260691599068064/?lp=true Erişim tarihi: 15.07.2018.
https://www.pinterest.co.uk/pin/101260691599068064/?lp=true Erişim tarihi: 15.07.2018.
https://www.1stdibs.com/creators/frank-lloyd-wright/furniture/ Erişim tarihi: 15.07.2018.
https://artslavegallery.com/stylish-and-beautiful-italian-art-nouveau-furniture/art-nouveauchairs-at-1stdibs-art-deco-and-art-nouveau-pinterest-intended-for-stylish-and-beautiful-italianart-nouveau-furniture/ Erişim tarihi: 15.07.2018.