KARABÜK İLİ SAFRANBOLU İLÇESİ KAYMAKAMLAR MÜZE EVİ’NDE BULUNAN BİNDALLI ELBİSELER

Hayatın önemli bir dönemi olan evlenme olayı çerçevesinde nişan, kına ya da gelin giyimi olarakkullanılan ve gelenekselleşen bindallı elbiselerin Safranbolu’da da düğün gelenek ve görenekleri içinde yada bayramlarda önemli bir yere sahip olduğu, “tefebaş” adı ile bilindiği öğrenilmektedir. Ancak bugünSafranbolu ilçesinde özel gün giysisi olarak bindallı kullanımının azaldığı, bu giysilerin özel ya da tüzelkurum ve kuruluşlara ait müze, müze evlerde sergilendiği ayrıca halk tarafından sandıklarda saklandığıgörülmektedir. Bu makalenin amacı; Karabük ili Safranbolu ilçesi Kaymakamlar Müze Evi’ne 2000 - 2001yılları arasında satın alma yolu ile gelen, oda içlerinde bulunan cansız mankenler üzerinde sergilenen oniki adet bindallıya ait koleksiyon hakkında bilgi vermek ve bindallıların süsleme açısından özelliklerinitanıtmaktır. Bindallıların süsleme özellikleri; kullanılan malzeme, uygulanan teknik, tercih edilen renk,motif ve kompozisyon başlıkları altında incelenmiştir. Kaymakamlar Müze Evi’nde bulunan bindallıelbiselerin kumaş, model, kalıp, birleştirme, astarlama, süsleme ve işleme tekniği özellikleri açısındanSafranbolu giyim kuşam kültürünün önemli bir grubunu temsil ettiği tespit edilmiştir.

BINDALLI GARMENTS IN KAYMAKAMLAR MUSEUM HOUSE IN SAFRANBOLU DISTRICT, KARABUK CITY

It is learned that bindallı garments that are traditionally used as engagement, henna or bride dress on the period of marriage which is an important period of life, has also an important place in wedding traditions and customs, or in festivals known as "tefebaş" in Safranbolu. However today, it is seemed that the usage of bindallı as a special day clothes in the city is decreasing, these clothes are exhibited in museums, museum houses belonging to private or legal institutions and organizations, and moreover they are hidden in the wooden cases by the public. The purpose of this article is; to inform about the collection of twelve bindallı exhibited on lifeless mannequins inside the rooms which is bought through the purchase of the Kaymakamlar Museum House of Karabük city Safranbolu District between 2000-2001 and to introduce the properties of bindallı in terms of decoration. Ornamental features of bindallı are analyzed under following topics; the material used, the technique applied, the preferred colour, motif and composition. Representing to an important group of clothing culture in Safranbolu withcharacteristics in terms of dress fabric, pattern, mold, assembly, laminating, ornament and embroidery techniques of bindallı garments in Kaymakamlar Museum House was determined.

PDF

___

Acar, M. (2007). Safranbolu Folkloru, Safranbolu Düğünleri, Safranbolu İlçe ve Köy Düğünleri, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Matbaası.
Akman, E. (2004). Safranbolu Folklorundan Örnekler, Ankara: Gazi Kitabevi.
Aksoy, M. (2003). Müze Kent Safranbolu, 6. Basım, İzmir: Safranbolu Hizmet Birliği Kültür Yayını.
Altun, G. (2006). Muğla İli’nde Bulunan El İşlemeleri (19.-20. Yüzyıl), Basılmamış Doktora Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı.
Barışta, H. Ö. (1981). Osmanlı İmparatorluk Dönemi Türk İşlemelerinden Örnekler, Ankara.
Barışta, H. Ö. (1984). “Türk İşlemeleri Üzerinde Yapılacak Araştırmalarda İzlenecek Bilimsel Yöntem”, I. Ulusal El Sanatları Sempozyumu Bildirileri, İzmir: 9 Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Yayınları, s. 86-96.
Barışta, H. Ö. (1997). Türk İşlemelerinden Teknikler, Ankara: Gazi Üniversitesi Yayınları.
Barışta, H. Ö. (1999). Osmanlı İmparatorluğu Dönemi Türk İşlemeleri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Bedük, S. (1992). Konya Müzelerinde ve Evlerinde Bulunan Bindallı Tek Parçalı Elbiseler, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Giyim Endüstrisi ve Giyim Sanatları Eğitimi Anabilim Dalı.
Çengel, A. (2011). Karabük İli Safranbolu İlçesi Kaymakamlar Müze Evinde Bulunan Bindallılar, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, El Sanatları Eğitimi Anabilim Dalı.
Gökçesu Z. vd. (2008). “Beypazarı İlçesi Geleneksel Özel Gün Kıyafetleri”, ICANAS 38. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, 10-15 Eylül 2017, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, s. 581-593.
Görünür, L. (2010). Osmanlı İmparatorluğu’nun Son Döneminden Kadın Giysileri Sadberk Hanım Müzesi Koleksiyonu, İstanbul: Mas Matbaacılık.
Günay, R. (1989). Geleneksel Safranbolu Evleri ve Oluşumu, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Kılınç, N. (2008). Geleneksel Konya Giysileri, Konya: Selçuklu Belediyesi Kültür Yayınları No:31.
Koca, E. ve Kumaş N. (2015). “Yitirilen Kültürel Değerler: Giresun İli Yöresel Gelin Giysileri”, Türk & İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi (TİDSAD), Yıl 2, Sayı 2, s. 84-95.
Koç, F. ve Koca, E. (2016). “Türk Halk Giyiminde Kullanılan Süslemelere Tipolojik Bir Yaklaşım”, İdil Sanat ve Dil Dergisi, Ankara: Sanat ve Dil Araştırmaları Enstitüsü Yayınları, Cilt 5, Sayı 19, s. 237-262.
Koçu, R. E. (1967). Türk Giyim Kuşam ve Süsleme Sözlüğü, Ankara: Sümerbank Kültür Yayınları.
Markaloğlu, Ş. (1996). Dival İşleme (Sırma-Maraş işi), Ankara: Özkan Matbaacılık.
Soysaldı, A. (2017). “Tekstil Eserlerin Konservasyonu ve Türkiye’de Etnografya Müzelerinin Sorunları”, 8. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi, Genel Konular, Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Çalışmaları, 21-24 Kasım 2011, İzmir, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü Yayınları, No:378, Ezgi Ofset Matbaacılık, s. 177-190.
Tezcan, H. (1988). “Osmanlı İmparatorluğumun Son Yüzyılında Kadın Kıyafetlerinde Batılılaşma”, Sanat Dünyamız Dergisi, , İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, Sayı 37, s. 45-51.
Tunçözgür, Ü. (1997). Dünden Bugüne Safranbolu, Ankara: Safranbolu Hizmet Birliği Yayınları. Tunçözgür, Ü. (2002). Dünü ve Bu Günü İle Safranbolu, Ankara: Safranbolu Hizmet Birliği Yayınları.
Ulukavak, K. (2007). Bir Safranbolulunun Penceresinden Safranbolu (Gözlemler, Derlemeler, Denemeler), Ankara: Bizim Büro Basımevi.
Ülker, N. (2008). “Geleneksel Ayaş Dival İşlemeleri”, Vocational Education: NEWWSA, Sayı 4 (3), s. 130-139.
Yener, E. (1955). “Eski Ankara Kadın Kıyafetleri ve Giyiniş Tarzları”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Cilt 13, Sayı 3, s. 28-37.
Yetim, F. vd. (2008). “Yeniçağa İlçesi ve Dereköy’de Geleneksel Kadın Kıyafetleri ve Süslemeleri”, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Bolu: Sosyal Bilimler Enstitüsü, Cilt 2, Sayı 17, s. 159-168.
Yetim, F. (2009). “Embroidered Bindallı Garments Worn by Women in the Town of Beypazarı”, Folk Life: Journal of Ethnological Studies, Vol. 47, s. 20-31.
Yetim, F. (1997). Karabük ve İlçeleri, T.C. Karabük Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayını.
Yetim, F. (1999). Karabük 1999 Yıllığı, Karabük Valiliği İl Kültür Müdürlüğü Yayını, Ankara.
Yetim, F. (t.y.) Safranbolu Düğün Adetleri, Safranbolu Kültür ve Turizm Vakfı Yayını, Safranbolu.
İnternet Kaynakları
“Safranbolu”, bkz. http://www.kulturvarliklari.gov.tr/safranbolu-sehri-karabuk.html, Erişim tarihi: 04.10.2017.
“Karabük İli”, bkz. https://www.google.com.tr/search/safranbolu, Erişim tarihi: 04.10 2017.
“Kaymakamlar Müze Evi”, bkz. http://www.enbursa.com/yazarlar/ersoy-soydan-13/korumaninbaskenti-safranbolu, Erişim tarihi: 26.06.2018.
“Safranbolu”, bkz. http://www.safranbolu.gov.tr/kaymakamlar-gezi-evi, Erişim tarihi: 04.10.2017.
“Safranbolu”, bkz. http://www.safirkonak.com/haber_detay.html, Erişim tarihi:08.10.2017.
Görsel Kaynaklar
Görsel 7. “Tefebaş”, Hikmet Derman Şeyhoğlu arşivi, Safranbolu: Safranbolu Kültür ve Turizm Vakfı.
Görsel 8. “Tefebaş”, Hikmet Derman Şeyhoğlu arşivi, Safranbolu: Safranbolu Kültür ve Turizm Vakfı.
Görsel 15. “Kına Gecesi”, Safranbolu: Safranbolu Kültür ve Turizm Vakfı arşivi.
Görsel 16. Nurfer Yükselen halk oyunları ekibi, Safranbolu: Safranbolu Kültür ve Turizm Vakfı.
Görüşmeler
Kayıkçı, F. (2010). Ferdane Kayıkçı ile evinde yapılan görüşme, Safranbolu: 20 Aralık.
Aydın, M. (2010). Mehmet Aydın ile Kaymakamlar Müze Evi’nde yapılan görüşme, Safranbolu: 20 Aralık.
Özyılmaz, D. (2009). Dilek Özyılmaz ile Kaymakamlar Müze Evi’nde yapılan görüşme, Safranbolu: 12 Nisan.
Yükselen, N. (2017). Nurfer Yükselen ile Safranbolu Kültür ve Turizm Vakfı’ndan yapılan görüşme, Safranbolu: 05 Ekim.