Adıyaman Müzesi’nde Bulunan Girlandlı Bir Lahit

Bu çalışmada ele alınan girlandlı lahit Adıyaman İli, Besni İlçesi Aşağısöğütlü Köyü’nde ortaya çıkarılmıştır. Kapağı korunmamış olan lahdin, gövde bölümünde de tahribat nedeniyle eksikler bulunmaktadır.Lahit yerel kireç taşından yapılmış olup, kaide ve ağız bölümlerinde öne doğru çıkıntı yapan pervazlarasahiptir. Ayrıca iç kısmında yastık görevi gören eğimli bir yükselti yer almaktadır. Süslemeler lahdin ikikısa yan yüz ve ön yüzdeki uzun kenarda bulunmaktadır. Arka yüz ise kabaca düzleştirilip bırakılmıştır.Lahdin ön yüzünde merkezde bitkisel bezemeli üçgen kulplu bir tabula ansata ve bunun iki yanında birergirland yer almaktadır. Girlandların kavis boşluğunda birer patera kabı tasvir edilmiştir. Kısa kenarlarda da birer girland bulunmaktadır. Bunlardan ayakucu bölümünde yer alanı iyi korunmuş olup, kavisboşluğunda tabak içinde bir balık figürü yer almaktadır. Başucu bölümdeki kısa kenar ise kırık olup,kavis boşluğundaki figür belirlenememiştir. Lahitte korunan bölümlerinden girland taşıyıcısı olarak boğabaşı ve çivi kullanıldığı anlaşılmaktadır. Anadolu’nun farklı bölgelerinde üretilen girlandlı lahitlere aitfarklı özelliklerin izlerini taşıyan Adıyaman lahdi, gezici bir lahit ustası tarafından MS 2. yüzyılın sonu ile3. yüzyılın üçüncü çeyreği arasında yapılmış olmalıdır.

A GARLAND SARCOPHAGUS AT THE ADIYAMAN MUSEUM

The garland sarcophagus discussed in this paper was unearthed in Aşağısöğütlü Village, Besni District of Adıyaman Province. The lid of the sarcophagus is missing, and the chest lacks some fragments due to destruction. The sarcophagus is constructed of local limestone, with projecting borders at the rim and the bottom. Inside the sarcophagus a curved elevation is used as a pillow. Decorations are placed on the long front and two short sides of the sarcophagus. The back was left crudely flattened. The front depicts a central tabula ansata with triangular handles and floral decoration, flanked by a garland on each side. A patera is depicted on the space above each garland. A garland also adorns each one of the two short sides. The garland on the footboard is well preserved, with the depiction of a fish on a plate above the curve. The short side on the head end is broken therefore the figure above the curve could not be identified. The preserved parts of the sarcophagus indicate that the garlands are supported by bull heads and nails. The sarcophagus from Adıyaman bears the traces of the different characteristics of the garland sarcophagi produced in various regions of Anatolia and was probably produced by a mobile sarcophagus craftsman sometime between the late 2nd century AD and the third quarter of the 3rd century AD.

PDF

___

Alföldı-Rosenbaum 1980: E, Alföldi-Rosenbaum, The Necropolis of Adrassus (Balabolu) in Rough Cilicia (Isauria), Wien.
Asgari 1977: N. Asgari, “Die Halbfabrikate Kleinasiatischer Girlandensarkophage und Ihre Herkunft”, AA, 329-380.
Asgari 1981: N. Asgari, “Uşak Selçikler ve Çevresinden Roma Çağı Lahitleri ve Mermer Ocakları”, TAD 25/2, 11-47.
Aydınoğlu 2012: Ü. Aydınoğlu, “Kanytella Nekropolisi: Yeni Bulgular Işığında Bir Değerlendirme”, ADALYA XV, 129-158.
Aydınoğlu 2015: Ü. Aydınoğlu, “ Kanytellis Mezarları, Nekropolisleri”, In: Ü. Aydınoğlu (ed.), Kanytellis Kanlıdivane. Dağlık Kilikia’da bir Kırsal Yerleşim Arkeolojisi, İstanbul, 33-78.
Başol 2004: A. Başol, Kayseri Arkeoloji Müzesindeki Lahitler, (Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya.
Brıjder 2014: H.A. G. Brijder, “Commagene: Some topography” Nemrut Dağı, Recent Archaeological Research and Conservation Activities in the Tomb Sanctuary on Mount Nemrud, Boston/Berlin, 38-51.
Eraslan 2003: F. Eraslan, “Perre Antik Kenti Nekropol Alanı Kaya Mezarları Kurtarma Kazısı”, 13. MKKS, Ankara, 129-136.
Ergeç 1995: R. Ergeç, Güney Kommagene Bölgesindeki Antik Dönem Nekropol ve Mezarları, (Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji Anabilim Dalı, Doktora Tezi), Konya.
Ergeç 2001: R. Ergeç, “Anazarbus Antik Kenti ve Nekropolü”, Varia Anatolica XIII, 389-410.
Facella 2008: M. Facella, The Sarcophagus of Grylos”, AMS 60, 201-206.
Gersht 1996: R. Gersht, “ Imported Marble Sarcophagi from Caesarea”, Assaph B2, 13-26.
Işık 1977: F. Işık, “Zur Datierung des verschollen Girlandensarkopags aus Alaşehir”, AA 1977, 380-383
Işık 1984: F. Işık, “Die Sarkophage von Aphrodisias”, Symposium über die Antiken Sarkophag: Pisa 5.- 12. September 1982: Marburger WinckelmannProgramm, 243-281.
Işık 2007: F. Işık, “Girlanden-Sarkophage Aus Aphrodisias”, SarkSt 5, 1-144.
Karaüzüm 2005: G. Karaüzüm, Doğu Dağlık Kilikia (Olba) Bölgesi Lahitleri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Mersin.
Koch-Sichtermann 1982: G. Koch – H. Sichtermann, Römische Sarkophage, Munich.
Koch 1982: G. Koch, “Östliche Sarkophage in Rom”, BJb 182, 167-208.
Koch 1989: G. Koch, “Der Import kaiserzeitlicher Sarkophage in den römischen Provinzen Syria, Palastine und Arabia”, BJb 189, 161-211.
Koch 2001: G. Koch, Roma İmparatorluk Dönemi Lahitleri, İstanbul.
Machatschek 1967: A. Machatschek, Die Nekropolen Und Grabmäler Im Gebeit Von Elaiussa Sebaste Und Korykos Im Rauhen Kilikien, Wien.
Öğüş 2008: E. Öğüş, “Lahit Üretimi: Mermer Ocağından Mezar Anıtına”, In: R.R. R. Smith, L. Lenagan (eds.),Aphrodisias’tan Roma Portreleri, , İstanbul, 169-183.
Schneıder 1972: E. E. Schneider, La Necropoli Di Hierapolis Di Frigia, Roma.
Schneıder 2003a: E.E. Schneider, Sarkophagi, Elaiussa Sebaste II: un porto tra Oriente e Occidente, Roma.
Schneıder 2003b: E. Scnheider, “Some Considerations on Elaiussa’s North-Eastern Necropolis”, OLBA VII Özel Sayı, 261-273.