Türkiye Komisnist Partisi Kapatma Davası ve Devlet Yardımından Mahrum Bırakma Yaptırımı

Türkiye, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi'ne Mayıs 2004 tarihinde taraf 1995 yılında gerçekleştirilen Anayasa değişikliklerinin, siyasal partiler tüzesine önemli etkileri olmuştur. Bu değişikliklerle, 1982 Anayasası'mn ilk şeklinde yer alan (68. ve 69. maddeler), siyasal partilere ilişkin sınırlayıcı ve yasaklayıcı hükümler büyük ölçüde temizlenmiş, partilerin kapatılma gerekçeleri sayılarak sınırlanmıştır. Bu şekilde, partilerin Anayasa'da sayılan nedenler dışında kalan bir gerekçeyle kapatılması olanaksızlaştınlmak istenmiştir. Ardından, 2001 yılında Anayasa'da (69. madde) ve 1999-2003 yıllan arasında SPK (Siyasal Partiler Kanunu)'de yapılan değişiklikler, kapatmayı zorlaştırma yönünde atılan adımlar olmakla birlikte, başka tüzel sorunlar çıkmasına neden olmuştur. Bu çalışmada, ortaya çıkan yeni tüzel sorunlar, TKP (Türkiye Komünist Partisi) hakkında açılmış olan kapatma davası çerçevesinde açıklanmaya çalışılmıştır. TKP kapatma davasını ve bu davanın sonunda verilebilecek olası yaptırımı anlamlandırabilmek için öncelikle siyasal partilerin kapatılmaları konusunun serüveni özetlenmiştir. Ardından, partilere yapılan devlet yardımı, Anayasa ve Yasa'da yer alan, 'partileri devlet yardımından kısmen ya da tamamen mahrum bırakma' yaptmmıyla ilişkili olarak anlatılmıştır.

The Dissolution Case of Communist Party of Turkey and the Sanction of Deprival of the State Aid

The law on political parties has been significantly affected by the constitutional amendments made in 1995. These amendments removed largely limitative and prohibitive sentences set out in articles 68-69 of the Constitution. A system of numerus clausus is envisaged in the new provisions concerning reasons of dissolution of political parties. As a consequence, after these amendments, dissolution of political parties can only be acceptable if the reason to dissolve has been clearly prescribed under the Constitution. Nevertheless, although consecutive amendments in the constitution (in 2001) and in the Law on Political Parties between 1999-2003 have goaled this democratic tendency, they have also caused other legal problems. In this study, the current legal problems on political parties which are emerged after amendments will be examined under the light of dissolution case brought against TKP (Communist Party of Turkey). The history of dissolution of political parties will be summarized before analyzing the abovementioned case, admissibility and its potential results. To analyze potential results, the subject of state aid to parties will be examined briefly. In the final part of the study, sanction of deprival of state aid wholly or in part and its applicability to TKP will be discussed.

PDF

___

ALİEFENDİOĞLU, Yılmaz (1.997), Anayasa Yargısı (Ankara: Yetkin).
GENÇKAYA, Ö. Faruk (2000), "Siyasi Partilere ve Adaylara Devlet Desteği, Bağışlar ve Seçim Giderlerinin Sınırlandırılması, Karşılıklı Bir İnceleme ve Türkiye İçin Öneriler," Tesev Yayınlan: 129-221.
KİLİ, Suna/GÖZÜBÜYÜK, Şeref (2000), Sened-i Ittifak'tan Günümüze Türk Anayasa Metinleri (İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınlan, 2. Baskı).
ÖDEN, Merih (2003), Türk Anayasa Hukukunda Siyasi Partilerin Anayasaya Aykırı Eylemleri Nedeniyle Kapatılmaları (Ankara: Yetkin Yayınları).
ÖZBUDUN, Ergun (2004), Türk Anayasa Hukuku (Ankara: Yetkin, 8. Baskı).
TEZİÇ, Erdoğan (2003), Anayasa Hukuku (İstanbul: Beta, 8. Baskı).
TANÖR, Bülent/YÜZBAŞIOĞLU, Necmi (2004), 7982 Anayasasına Cöre Türk Anayasa Hukuku (İstanbul: Beta, 6. Baskı).
SABUNCU, Yavuz (2004), Anayasaya Giriş (Ankara: İmaj Yayıncılık, 10. Baskı).
SAĞLAM, Fazıl (1997), "Anayasa Hukukumuz Açısından Siyasal Parti Kurumunun Güncel Sorunları," Anayasa Yargısı, 14: 367-386.
SAĞLAM, Fazıl (1999), "Avrupa İnsan Haklan Mahkemesi'nin Türkiye'de Kapatılan Partilere İlişkin Kararlarının Partiler Hukukuna Etkisi," Anayasa Yargısı, 16: 189-204.
SAĞLAM, Fazıl (1999), Siyasal Partiler Hukukunun Güncel Sorunları (İstanbul: Beta).
SAĞLAM, Fazıl (2000), "Siyasal Partiler Kanunu'nda Uluslararası Normlara Uygunluk Sağlamak İçin Yapılması Gereken Değişiklikler," Anayasa Yargısı, 17: 233-254.
SEVİNÇ, Murat (1997), "1995 Anayasa Değişikliklerinin Siyasal Partiler Tüzemize Etkileri," A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 52/1-4: 633-645.