Osmanlı Devlet Salnamelerinde Bulgar Eksarhlığı ve Bulgar Katolikler (1847-1918)

Makalenin konusu Osmanlı’nın İstanbul merkezden idare ettiği Bulgar Eksarhlığı ve Bulgar Katolikler hakkındadır. Bulgarların 1847-1918 yılları arasında 68 sayı yayımlanmış olan Osmanlı Devlet Salnamelerindeki durumunu ortaya koymaktadır. Amacı Osmanlı resmi yayın organlarında Bulgarlara, Eksarhlığa ve Katolik Bulgarlara bakışını görmektir. Ayrıca Osmanlı ve Bulgar Kiliseleri ile ilgili çalışmalara resmi bakışı ortaya koyarak konunun takibini kolaylaştırarak katkı sağlamaktır. Sonuç olarak Eksarhlığın başına ruhani liderin atamasının yapıldığı 1872’den Balkan Savaşları sonrasına kadar Salnamelerde yer verilmiştir. Metropolitliklerin sayısı 10 ile başlamış, son kayıtta ise 29 olarak gösterilmiştir. Bulgar Katolikler ise 1889 yılından itibaren salnamelere kaydedilirken üç ruhani merkeze sahip olup İstanbul’da serpiskoposluk vardır. Sonra Selanik ruhani lideri serpiskopos olurken İstanbul’da ruhani liderliğe yer verilmemiştir. Son salnamede sadece Bulgar Katoliklere yer verilip makamının bulunduğu yer belirtilmemiştir. Bu süreçlerde her iki ruhani hiyerarşide iki ruhani liderin görev yaptığı kaydedilmiştir

Anahtar Kelimeler:

Osmanlı, Hıristiyanlık, Bulgarlar, Bulgar Eksarhlığı, Bulgar Ka

The Bulgarian Exarchate and Bulgarian Catholics in the Ottoman State Annuals

(Salname-i Devlet-i Aliye-i Osmaniye) The subject of this article is related to conditions of the Bulgarian Exarchate and Bulgarian Catholics between 1847 and 1918 in Ottoman State. I referenced to the Ottoman State Annuals (Salname-i Devlet-i Aliye-i Osmaniye) issued 68 issues. The aim is to present the point of view the Bulgarian Exarchate and Bulgarian Catholics in Ottoman official publications. As a result, the Bulgarian Exarchate is recorded in issues from 28th to 34th and from 43th to 67th, and Bulgarian Catholics from 44th to 64th and 68th

Keywords:

Ottoman State, Chiristianity, Bulgarians, Bulgarian Exarchate, Bulgarian,

PDF

___

ÇİPOF, Bojidar, Patrikhane İle Mücadelem Bulgar Eksarhlığı Vakfında 15 Yıl, İstanbul: Kitap Mat., 2010.
CONSTANTİNİDES, Michael, The Orthodox Church, London: Williams&Norgate Lmt, 1931.
ENGELHARDT, Tanzimat ve Türkiye, Türkçesi: Ali Reşad, İstanbul: Kaknüs Yay., 1999.
FORTESCUE, Adrian, Exarch, The Catholic Encyclopedia, Volume 5 by Charles G. Herbermann, online edition copyright, 2005, ss. 1491-1492.
FRAZEE, Charles A., Katolikler ve Sultanlar Kilise ve Osmanlı İmparatorluğu 1453-1923, Çev.: Cemile Erdek, İstanbul: Küre Yay., 2009.
İNALCIK, Halil, Tanzimat ve Bulgar Meselesi, İstanbul: Eren Yay., 1992.
KENANOĞLU, M. Macit, Osmanlı Millet Sistemi Mit ve Gerçek, İstanbul: Klasik Yay., 2004.
KİUTUÇKAS, Yeorgios, 1878e Kadar İstanbuldaki Bulgar Cemaati, Ed.: Pinelopi Stathis, 19. Yüzyıl İstanbulunda Gayrimüslimler, Çev.: Foti ve Stefo Benlisoy, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay., 1999, ss. 36-51.
KURAT, Akdes Nimet, Bulgaristan, İslam Ansiklopedisi, c. 2, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, 1997, ss. 796-801.
KURUYAZICI, Hasan TAPAN, Mete, Sveti Stefan Bulgar Kilisesi Bir Yapı Monografisi, 2. Bas., İstanbul: YKY, 2009.
LINS, Joseph, Bulgaria, , The Catholic Encyclopedia, Volume 3 by Charles G. Herbermann, online edition copyright, 2005, ss. 87-91.
MEVSİM, Hüseyin, Bulgar Edebiyatı İstanbulda-İstanbul Bulgar Edebiyatında, A.Ü. Sos. Bil. Enst. Batı Dilleri ve Edebiyatları (Bulgar Dili ve Edebiyatı) Anabilim Dalı, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara, 2005.
OBELENSKY, Dimitri, The Bogomils a Study in Balkan Neo-Manichaeism, Cambridge, 1948.
P(ARMAKSIZOĞLU), İ(smet), Eksarhhane, Türk Ansiklopedisi, c. 14, Ankara: Milli Eğitim Bas., 1966, s. 473.
POWİCKE, Fred J., Bogomils, Encyclopaedia of Religion and Ethics, Ed.: James Hastings, Vol. 2, Edinburg: T&T CLARK, 1909, ss. 784-785.
REFİK, Ahmet, Osmanlı İmparatorluğunda Fener Patrikhanesi ve Bulgar Kilisesi, Türk Tarihi Encümeni Mecmuası, On Beşinci Sene, Numara: 8(85), İstanbul, 1341, ss. 73-84.
SEYFELİ, Canan, Osmanlı Devletinde Gayrimüslimlerin İdari Yapısı: Süryani Kadim Kilisesi Örneği, Süryaniler ve Süryanilik I, (Haz.: Ahmet Taşğın, Eyyüp Tanrıverdi, Canan Seyfeli), Ankara: Orient Yay., 2005, ss.251-265.
SEYFELİ, Canan, İstanbul Ermeni Patrikliğinin Kuruluşu, Ermeni Araştırmaları 1. Türkiye Kongresi (20-21 Nisan 2002) Bildirileri, I. Cilt, Ankara: ASAM-EREN, 2003, ss. 361-377.
SEYFELİ, Canan, Osmanlı Devletinde Gayrimüslimlerin İdari Yapısı: Ermeniler Örneği, Milel ve Nihal, c. 1, S. 1, Aralık 2003, ss. 125-149.
SEYFELİ, Canan, İstanbul Ermeni Patrikliği, Kuruluşu ve Tarihten Günümüze İdari Yapısı, Ankara: Aziz Andaç Yay., 2005.
SOFRONİ, Vraçalı, Osmanlıda Bir Papaz Günahkâr Sofroninin Çileli Hayat Hikayesi 1739-1813, Çev.: Aziz Nazmi Şakir-Taş, İstanbul: Kitap Yay, 2003.
THORNTON, James, The Oecumenical Synods of the Orthodox Church A Concise History, California: Center for Traditionalist Orthodoks Studies, 2007.