İbn Arabi'nin "Ayan-ı Sabite"si ile Jung'un "Arketipler"i Üzerine Bir Değerlendirme

İnsanın kendini tanıması, kendisi olması, kendileşme süreci hem psikoloji hem din bilimlerinin konusunu oluşturmaktadır. İnsanın kendine ait değerleri keşfetmesi ve yaşaması varoluşla ilgili bir olgudur. İnsanın doğduğundan itibaren doğduğu ve yaşadığı dünyaya yabancılık çekmemesi ona verilmiş olan ilk örnekler, ilk fikirler (arketip / â’yân-ı sâbite) sayesindedir. İnsan iç dünyasında sözkonusu gizil imgelere sahip olmasa dış dünyada onları tanıyamaz. Bu çalışmada psikoloji biliminde yaptığı çalışmalarla olduğu kadar teolojiye olan yakınlığıyla da bilinen Jung’un analitik psikolojisinin temelini oluşturan ortak bilinçdışı ve Arketipler Kuramı ile İslam Dünyası’nda konuyu asırlar öncesinde ilahi boyutta ele alan İbn Arabi’nin Â’yân-ı Sâbite’si değerlendirilmiştir. Bundan amaçlanan insanı ve insanın kendi olarak varoluşunu din psikolojisi bilimi açısından ortaya koymaktır

Anahtar Kelimeler:

Â’yân-ı Sâbite, Arketip, Ortak Bilinçdışı

An Evaluation on The Â’yân-ı Sâbite of Ibn ‘Arabî and The Archetypes of Jung

Human self-recognition, being himself and the process of individuation are the subjects of both the sciences of psychology and religion. Discovering one’s self-values and implementing them is an existential phenomenon. It is through the primary samples, the primary ideas (archetype / â’yân-ı sabite) given to man, that he does not feel himself as an alien to the world he was born to and he lives in since the birth. Should man did not have these latent images of his inner world, he would not be able to recognize them in the outer world. In this study, Jung’s notion of collective unconciousness and archetypes, which form the basis of his theories of analytical psychology and Ibn ‘Arabi’s notion of Â’yan-ı Sâbite, which, in the light of divine sources, had been worked out by him centuries ago, have been evaluated. The purpose is, to put forward the existence of man and of himself in terms of psychology of religion

Keywords:

Â’yân-ı Sabite Archetypes, Collective Unconscious, ,

PDF

___

AKDEMİR, Salih, Kur’an ve Laiklik, Form Yayınları, İstanbul, 2000.
CEBECİOĞLU, Ethem, Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, Anka Ya- yınları, İstanbul, 2005.
ÇAKMAKLIOĞLU, Mustafa, Muhyiddin İbn’ul Arabi’ye Göre Dil-Hakikat İliş- kisi, Marifetin İfadesi Sorunu, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara, 2005.
FORDHAM, Frieda, Jung Psikolojisinin Ana Hatları, Çev. Aslan Yalçıner, Say Yayınları, İstanbul, 2001.
GEBEL, Salih, Psikoloji Din İlişkisi ve Jung, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, SBE, İlahiyat ABD Felsefe ve Din Bilimleri Bilim Dalı, Dan.Kasım Turhan, İstanbul, 2003.
GEÇTAN, Engin, Psikanaliz ve Sonrası, 9.b., İstanbul, 2000.
GROF, Stanislav, Geleceğin Psikolojisi, Çev. Sezer Soner, Ege Meta Yayınla- rı, İzmir, 2002.
GÜRSES, İbrahim, “Jung’cu Arketip Teorisi Bağlamında Tasavvufî Öyküle- rin Değerlendirilmesi: Sîmurg Örneği”, Uludağ Üniversitesi, İlâhiyat Fakültesi Dergisi Cilt: 16, Sayı: 1, 2007, s. 77-96.
İBNÜ’L ARABÎ, Füsusul Hikem, Çev. Ekrem Demirli, Kabalcı Yayınları, İs- tanbul, 2006.
IZUTSU, Toshihiko, İbn Arabi’nin Fusûs’undaki Anahtar Kavramlar, Çev. Ahmet Yüksel Özemre, Kaknüs Yayınları, İstanbul, 2005.
JUNG, Carl Gustav, Din ve Psikoloji, Çev.Cengiz Şişman, İnsan Yayınları:89, İstanbul, 1997.
_____, Doğu Metinlerine Psikolojik Yaklaşım, Çev.Ahmet Demirhan, İnsan Yayınları:321, İstanbul, 2001
KARACOŞKUN, Doğan, İbn’ül Arabi’de Psikolojik Yaklaşımlar ve Kişilik Çö- zümlemeleri, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, VII, 2007, Sayı: 2.
KAM, Ferit Mehmet ve Ali Aynî, İbn Arabî’de Varlık Düşüncesi, İnsan Yayınları:86, İstanbul, 1992.
Kur’an-ı Kerim Meali, Son Çağrı Kur’an, Çev. Salih Akdemir, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 2009.
MERTER, Mustafa Dokuz Yüz Katlı İnsan, Kaknüs Yayınları, İstanbul, 2006.
ÖZDOĞAN, Öznur, İsimsiz Hayatlar, Lotus Yayınevi, 2005, Ankara.
______, “Ruhsal Yaklaşım ve İnsan”, Tasavvuf: İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi, Yıl: 6 2005, Sayı: 15, ss. 137-152.
______, Aşkın Yanımız Maneviyat, Özden Öze Yayınları, Ankara, 2009.
SPİEGELMAN, J.Marvin, Pir Vilayet İnayet Han ve Fernandez, Tasnim Jung Psikolojisi ve Tasavvuf, Çev. Kemal Yazıcı- Ramazan Kutlu, İnsan Yayınları:93, İstanbul, 1997.
TAYLOR, Eugene The Mystery of Personality:A History of Psychodynamic Theories, New York, 2009.
UYSAL, Saliha, Transpersonal Psikoloji ve Din, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi SBE Din Psikolojisi Bilim Dalı, İstanbul, 2007. Internet
http://sonmucid.wordpress.com/2011/02/04/kuantum-fizigi-ve-tasavvuf- ayni-seyi-soyluyor/
http://www.abraham-maslow.com/m_motivation/Transpersonal_Psychology.asp