Öğretmen Adaylarının Özel Gereksinimli Bireylerin Eğitimine Yönelik Görüşleri

Öz Çalışmanın amacı öğretmen adaylarının, özel eğitime ihtiyaç duyan bireylerin eğitimine yönelik görüşlerinin belirlenmesidir. Nitel bir araştırma olarak planlanan çalışmada lisans son sınıfa devam eden toplam 104 Sınıf Öğretmenliği, Fen Bilgisi Öğretmenliği ve Fransızca Öğretmenliği adaylarına görüş formları dağıtılmıştır. Bu görüş formu kapsamında öğretmen adaylarının özel eğitime gereksinimi olan grupların eğitim ihtiyaçlarına yönelik sorumluluk alıp almamaları gerektiğine ve en çok/ en az hangi grupta faydalı olabilecekleri ve nedenleri gibi ifadelere yer vermeleri istenmiştir. Verilerin analizinde betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Öğretmen adaylarının %98’inin özel eğitime ihtiyaç duyan bireylerin eğitiminde sorumluluk almak gerektiğini düşündüğü sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmen adaylarının en faydalı olabileceği grubun fiziksel yetersizlik grubu; en az fayda sağlayabilecekleri grubun ise zihinsel yetersizlik grubu olduğunu düşündükleri ortaya çıkmıştır. Bu düşünceleri ortaya çıkaran nedenlerin ise, bazı grupların daha öğretilebilir olması, özel eğitime dair gerekli ve yeterli eğitimlerin varlığı/yokluğu, özel eğitim gereksinimi olan öğrenciler ile ilgili deneyimlerin varlığı/yokluğu gibi durumlarla ilişkili olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

özel gereksinimli öğrenci, özel eğitime yönelik görüş, öğretmen adayları, kaynaştırma, hizmet öncesi eğitim

PDF

___

Acarlar, F. (2017). Kaynaştırma modeli ve özel gereksinimli çocukların özellikleri. B. Sucuoğlu & H. Bakkaloğlu (Eds.), Okul öncesinde kaynaştırma [Inclusion in preschool] içinde (ss. 19-72). Ankara: Kök Yayıncılık.
Aker, G. (2014). Öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimi hakkındaki tutumları [The attitudes of teacher candidates towards inclusion education] (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezinden edinilmiştir. (Tez Numarası: 370424)
Alptekin, S., & Vural, M. (2014). Zihin engelliler öğretmenliği adaylarının uygulamada karşılaştığı problemlere ilişkin görüş ve önerileri [The suggestions and opinions for the problems of mental retardation practicum students which are encountered on teaching practicum]. Turkish Studies-International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(2), 127-139. doi: 10.7827/TurkishStudies.6213
Anılan, H., & Kayacan, G. (2015). Sınıf öğretmenlerinin gözüyle kaynaştırma eğitimi gerçeği [The reality of inclusive education through classroom teachers]. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı, 74-90. doi: 10.14686/BUEFAD.2015USOSOzelsayi13199
Babaoğlan, E., & Yılmaz, Ş. (2010). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimindeki yeterlikleri [Competency of classroom teachers in the inclusive education]. Kastamonu Eğitim Dergisi, 8(2), 345-354.
Batu, E. S. (2013). Özel eğitimde personel işbirliği. A. Cavkaytar (Ed.), Özel eğitim [Special education] içinde (ss. 21-35). Ankara: Vize Yayıncılık.
Batu, E. S., & Kırcaali-İftar, G. (2005). Kaynaştırma [Inclusion]. Ankara: Kök Yayıncılık.
Batu, E. S., Odluyurt, S., Alagözoğlu, E., Çattık, M., & Şahin, S. (2017). Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinin belirlenmesi [Determining the opinions of preschool teachers regarding inclusion]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 18(3), 401-420. doi: 10.21565/ozelegitimdergisi.283374
Bek, H., Gülveren, H., & Başer, A. (2009). Sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik tutumlarının incelenmesi [The analysis of prospective primary education teachers attitudes towards inclusive education]. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 160-168. doi: 10.12780/UUSBD51
Bilen, E. (2007). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarında karşılaştıkları sorunlara ilişkin görüşleri ve çözüm önerileri [Primary school teacher's opinions about the problems they are facing during the integration activities and their solution proposals] (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezinden edinilmiştir. (Tez Numarası: 211466)
Buell, M. J., Hallam, R., Gamel-McCormick, M., & Scheer, S. (1999). A survey of general and special education teachers’ perceptions and in-service needs concerning inclusion. International Journal of Disability, Development and Education, 46(2), 143-156. doi: 10.1080/103491299100597
Camadan, F. (2012). Sınıf öğretmenleri ve sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırma eğitimine ve BEP hazırlamaya ilişkin öz-yeterliklerinin belirlenmesi [Determining primary school teachers’ and primary school preservice teachers’ self-efficacy beliefs towards integrated education and IEP preparation]. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(39), 128-138.
Çolak, A., Vuran, S., & Uzuner, Y. (2013). Kaynaştırma uygulanan bir ilköğretim sınıfındaki sosyal yeterlik özelliklerinin betimlenmesi ve iyileştirilmesi çalışmaları [Studies on defining and improving social competence characteristics in an elementary school inclusive classroom]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 14(2), 33-49. doi: 10.1501/Ozlegt_0000000183
Çuhadar, Y. (2006). İlköğretim okulu 1-5. sınıflarda kaynaştırma eğitimine tabi olan öğrenciler için Bireyselleştirilmiş Eğitim Programlarının hazırlanması, uygulanması, izlenmesi ve değerlendirilmesi ile ilgili olarak sınıf öğretmenleri ve yöneticilerinin görüşlerinin belirlenmesi [Determining the views of the form masters and the principals concerning the preparation, implementation, monitoring and evaluation of the IEP for the students that are subject to coalescence education in classes 1-5 of elementary education] (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezinden edinilmiştir. (Tez Numarası: 187138)
Davaslıgil, T. Ü. (2004). Erken çocuklukta üstün zekâlı çocuklara uygulanacak farklılaşmış eğitim programı. R. Şirin, A. Kulaksızoğlu, & A. E. Bilgili (Eds.), Üstün yetenekli çocuklar: Seçilmiş makaleler kitabı [Gifted children: Selected article books] içinde (ss. 289-300). İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
Dedeoğlu, S., Durali, S., & Tanrıverdi Kış, A. (2004). Özel eğitim bölümü zihin engelliler öğretmenliği anabilim dalı 3., 4. sınıf öğrencileri ve mezunlarının kendi bölüm programları, öğretmen yetiştirme ve eğitim fakülteleri ile ı̇lgili düşünce ve önerileri [Thoughts and suggestions of mentally handicapped education department's 3rd, 4th grade students and graduates on their education programs, teacher training and education faculties]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(1), 47-55. doi: 10.1501/Ozlegt_0000000074
Demirezen, S., & Akhan, N. E. (2016). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarına ilişkin görüşleri [The opinions of the social studies teachers on inclusion practices]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(USBES Özel Sayı II), 1206-1223.
Diken, İ. H., & Batu, S. (2010). Kaynaştırmaya giriş. İ. H. Diken (Ed.), İlköğretimde kaynaştırma [Inclusion in primary education] içinde (ss. 2-23). Ankara: Pegem Akademi.
Dolapçı, S., & Yıldız Demirtaş, V. (2016). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik algıları ve kaynaştırma eğitimine bakış açıları [Prospective teachers’ self-efficacy perceptions and perspectives on inclusive education]. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(13), 141-160. https://dergipark.org.tr/tr/pub/baebd/issue/31813/349090 adresinden edinilmiştir.
Gök, G., & Erbaş, D. (2011). Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin görüşleri ve önerileri [Early childhood teachers' opinions about and suggestions for inclusion programs]. International Journal of Early Childhood Special Education, 3(1), 66-87.
Hammond, L. D., Wilhoit, G., & Pittenger, L. (2014). Accountability for college and career readiness: Developing a new paradigm. Education Policy Analysis Archieves, 22(86), 1-38. doi: 10.14507/epaa.v22n86.2014
İzci, E. (2005). Sınıf öğretmeni adaylarının “özel eğitim” konusundaki yeterlikleri [The competencies of classroom teacher candidates on special education]. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 4(14), 106-114.
Kargın, T. (2015). Bireyselleştirilmiş eğitim programı (BEP) hazırlama ve öğretimin bireyselleştirilmesi. İ. H. Diken (Ed.), Özel eğitime gereksinimi olan öğrenciler ve özel eğitim [Students in need of special education and special education] içinde (ss. 61-87). Ankara: Pegem Akademi.
Meador, K. S. (2005). Thinking creatively about science: Suggestions for primary teachers. In S. K. Johnsen & J. Kendrick (Eds.), Science education for gifted students (pp. 13-23). Texas: Prufrock Press.
Melekoğlu, M. A. (2013). Özel gereksinimli öğrencilerle yürütülen etkileşim projesinin genel eğitim öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarına yönelik olumlu tutum ve farkındalık geliştirmeleri üzerindeki etkilerinin belirlenmesi [Examining the impact of interaction project with students with special needs on development of positive attitude and awareness of general education teachers towards inclusion]. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(2), 1053- 1077.
Milli Eğitim Bakanlığı [Ministry of National Education] (2006). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği [Regulation governing special education services]. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2006/05/20060531-2.htm adresinden edinilmiştir.
Milli Eğitim Bakanlığı [Ministry of National Education] (2018a). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği [Regulation governing special education services]. https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_07/09101900_ozel_egitim_hizmetleri_yonetmeligi_07 072018.pdf adresinden edinilmiştir.
Milli Eğitim Bakanlığı [Ministry of National Education] (2018b). 2023 Eğitim Vizyonu [2023 Education Vision]. http://2023vizyonu.meb.gov.tr/doc/2023_EGITIM_VIZYONU.pdf adresinden edinilmiştir.
Özaydın, L., & Çolak, A. (2011). Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ve “okul öncesi kaynaştırma eğitimi hizmet-içi eğitim programı”na ilişkin görüşleri [The views of preschool education teachers over mainstreaming education and over in-service education program of mainstreaming education at preschool education]. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 1(1), 189-226.
Öztürk, C. Ç., & Eratay, E. (2010). Eğitim uygulama okuluna devam eden zihin engelli öğrencilerin öğretmenlerinin Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı hakkında görüşlerinin belirlenmesi [Determining opinions of teachers of students with mental retardation attending an education application school on the individualized education program]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 10(2), 146-159.
Parke, B. N. (1992). Challenging gifted students in the regular classroom. Retrieved from ERIC database. (ED352774)
Renzulli, J. S., & Renzulli, S. R. (2010). The schoolwide enrichment model: A focus on student strengths and interests. Gifted Education International, 26(2-3), 140-156. doi: 10.1177/026142941002600303
Rizzo, T. I. (1985) Attributes related to teacher’ attitudes. Perceptual and Motor Skills, 60(3), 739-742. doi:10.2466/pms.1985.60.3.739
Roberts, P., Priest, H., & Traynor, M. (2006). Reliability and validity in research. Nursing Standard, 20(44), 41- 45. doi: 10.7748/ns2006.07.20.44.41.c6560
Sadioğlu, Ö. (2011). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırmaya ilişkin sorunları, beklentileri ve önerilerine yönelik nitel bir araştırma [A qualitative study of primary school teachers' problems expectations and suggestions related to inclusive education] (Doktora tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezinden edinilmiştir. (Tez Numarası:306363)
Sadioğlu, Ö., Batu, E. S., & Bilgin, A. (2012). Sınıf öğretmenlerinin özel gereksinimli öğrencilerin kaynaştırılmasına ilişkin görüşleri [Primary school teachers’ opinions related to inclusion of students with special needs]. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 399-432. https://dergipark.org.tr/tr/pub/uefad/issue/16696/173558 adresinden edinilmiştir.
Sadioğlu, Ö., Bilgin, A., Batu, E. S., & Oksal, A. (2013). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırmaya ilişkin sorunları, beklentileri ve önerileri [Problems, expectations, and suggestions of elementary teachers regarding inclusion]. Educational Sciences: Theory & Practice, 13(3), 1743-1765. doi: 10.12738/estp.2013.3.1546
Şekercioğlu, B. (2010). İlköğretim II. kademe branş öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarında karşılaştıkları sorunlar ile ilgili görüşleri [Primary school branch teachers' opinions about problems they are facing during inclusive education] (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezinden edinilmiştir. (Tez Numarası: 279695)
Yaralı, D. (2015). Öğretmen adaylarının özel gereksinimli bireylere yönelik tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi [The investigation of the prospective teachers' attitudes towards the individuals with special needs in terms of some variables]. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,17(2), 431-456. doi: 10.17556/jef.02712
Yaralı, D. (2016). Öğretmen adaylarının özel eğitim dersine yönelik tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi [Examining prospective teachers’ attitudes towards special education lesson in terms of some variables]. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24, 59-76.
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri [Qualitative research methods in the social sciences] (9. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz, E., & Batu, E. S. (2016). Farklı branştan ilkokul öğretmenlerinin Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı, yasal düzenlemeler ve kaynaştırma uygulamaları hakkındaki görüşleri [Opinions of primary school teachers about individualized education programme, legal regulation and inclusion implementation]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 17(3), 247-268. doi: 10.21565/ozelegitimdergisi.267316
Yükseköğretim Kurulu [Council of Higher Education] (2007). Eğitim fakültesi öğretmen yetiştirme lisans programları [Teacher training undergraduate programs]. https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idaribirimler/egitim-ogretim-dairesi/ogretmen-yetistirme adresinden edinilmiştir.
Yükseköğretim Kurulu [Council of Higher Education] (2018). Yeni öğretmen yetiştirme lisans programları [New teacher training undergraduate programs]. https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitimogretim-dairesi/yeni-ogretmen-yetistirme-lisans-programlar adresinden edinilmiştir