Öğretmenlik İmajı: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması

Bu araştırmanın amacı, eğitim sisteminin en önemli aktörlerinden biri olan öğretmenlerin mesleki imajlarının toplum (veliler) tarafından nasıl algılandığını belirlemeye yönelik Likert türü bir ölçek geliştirmektir. Araştırmaya üç faklı çalışma grubu dâhil edilmiştir. Araştırmada sırasıyla açımlayıcı faktör analizi (AFA) 546 katılımcı, doğrulayıcı faktör analizi (DFA) 304 katılımcı ile yapılmıştır. Test-tekrar test uygulaması için 93 veli katılmıştır. 50 maddelik taslak ölçeğin yapı geçerliğinin test edilmesi için uygulanan faktör analizi sonucunda dört boyuttan ve 19 maddeden oluşan bir ölçme aracı elde edilmiştir. Birinci faktör Kişisel Özellikler, ikinci faktör Mesleki Özellikler, üçüncü faktör Toplamsal Statü ve dördüncü faktör Mesleki Tercih olarak adlandırılmıştır. AFA ile elde edilen dört faktörlü yapı, DFA ile test edilmiştir. Uyum indekslerine göre önerilen dört faktörlü yapı doğrulanmıştır. Ölçeğin genel Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı 0.86 olarak hesaplanmıştır. Ayrıca ölçeğin güvenirliği için bağımsız gruplar t-testi sonucunda, alt-üst % 27’lik gruplar arasında madde ve faktörlerin ayırt edici olduğu; madde toplam ve madde kalan korelasyon değerlerinin anlamlı olduğu saptanmıştır. Faktörler arasındaki korelasyon katsayıları ve test-tekrar test çalışması sonucunda korelasyon katsayısı, ölçeğin tümü için anlamlı bulunmuştur. Gerçekleştirilen analizlere göre ölçeğin geçerliği ve güvenirliği sağlanmıştır. Ölçeğe Öğretmenlik Mesleği İmaj Ölçeği (ÖMİÖ) ismi verilmiştir.

Teacher Image: A Scale Development Study

The purpose of this study is to construct a Likert-type scale to determine how the professional image of teachers, one of the most important actors of the education system, is perceived by society (parents). A three-part study group was included in the study. The study included 546 parents for exploratory factor analysis, 304 for confirmatory factor analysis, and 93 for the test-retest application. As a result of the factor analysis carried out to determine the construct validity of the 50-item draft scale, a structure consisting of 19 items and 4 sub-dimensions was obtained. The first factor is Personal Characteristics, the second factor is Professional Characteristics, the third factor is Social Status and the fourth factor is Professional Preferences. The 4-factor structure obtained via exploratory factor analysis, confirmatory factor analysis was tested. The 4-factor structure proposed according to the fit indices is confirmed. The overall CA reliability coefficient of the scale was expressed as 0.86. In addition, independent t-test between the upper and lower 27 % groups for the reliability of the scale brought out that the items and factors are distinguished, and the item-total and item-remaining correlation values are significant. The correlation values between the factors and the test-retest result were found considered significant for all the scales.

Keywords:

Image, teaching profession, professional image,

PDF

___

Akyüz, Y. (1978). Türkiye’de öğretmenin “öğretmen” ve meslek imajı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 11(1), 115-121.
Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2004). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Sakarya: Sakarya Kitabevi
Ansari, P. D., and Malik, P. D. (2013). Image of an effective teacher in 21 st century classroom. Journal of Educational and Instructional Studies, 3(4), 61-64.
Bağçeci, B., Çetin, B. ve Ünsal, S. (2013). Öğretmenlerin mesleki imaj ölçeği. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 12(1), 34-48.
Bahçeci, M. (2009). Velilerin okul imajına ilişkin görüşlerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Barret, P. (2007). Structural equation modelling: Adjudging model fit. Personality and Individual Differences, 42, 815-824.
Baykul, Y. (2015). Eğitim ve psikolojide ölçme: Klasik test teori ve uygulaması. Ankara: ÖSYM.
Byrne, B. M. (2012). Structural equation modeling with Mplus: Basic concepts, applications, and programming. New York, NY: Routledge Taylor and Francis Group.
Byrne, B. M., Shavelson, R. J., and Muthen, B. (1989). Testing for the equivalence of factor covariance and mean structures: The issue of partial measurement in variance. Psychological Bulletin, 105, 456-466.
Çelikten. M., Şanal. M. ve Yeni, Y. (2005). Yeni öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 207-237.
Çokluk, Ö., Şekerçioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve Lisrel uygulamaları. Ankara: Pegem A.
DeVellis, R. F. (2014). Ölçek geliştirme: Kuram ve uygulamalar [Scale development – Theory and applications]. (T. Totan, Çev. Ed.). Ankara: Nobel. (Orijinal kitabın yayın tarihi 2012)
Devrim, G. (2010). Profesyonel bir meslek olarak Türkiye’de öğretmenlik. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 27 (2), 13-21.
Education, Audiovisual and Culture Executive Agency, (2015). The teaching profession in europe: practices, perceptions, and policies. Luxembourg: Publications Office of the European Union.
Emiroğlu, N. (2000). Sağlık personelinin ve toplumun hemşirelik imajı. Hemşirelik Araştırma Dergisi, 1, 9-18.
Gönülaçar, Ş. (2016). Türkiye’de öğretmen imajı ve itibarı üzerine bir inceleme. https://www.academia.edu/20607351/T%C3%BCrkiye_de_%C3%96%C4%9F retmen_%C4%B0maj%C4%B1_ve_%C4%B0tibar%C4%B1_%C3%9Czerine _Bir_%C4%B0nceleme adresinden edinilmiştir.
Hargreaves, A. (2000). Four ages of professionalism and professional learning. Teachers and Teaching: History and Practice, 6(2), 151-182.
Hargreaves, A., and Fullan, M. (2000). Mentoring in the new millennium. Theory into Practice, 39(1), 50-56.
Hargreaves, L., Cunningham, M., Hansen, A., McIntyre, D., Oliver, C., and Pell, T. (2007). The status of teachers and the teaching profession in England: Views from inside and outside the profession (Research Report No. 831A). Retrieved from https://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20130323010453/https://www.educ ation.gov.uk/publications/eOrderingDownload/RR831A.pdf
Secretariat of the Pestalozzi Programme (2014). The Professional image and ethos of teachers. Retrieved from https://www.coe.int/t/dg4/education/pestalozzi/Source/Documentation/T21/Fin RepEn.pdf adresinden erişilmiştir.
Jöreskog, K. G. (2004). On chi-squares for the ındependence model and fit measures in Lisrel. Retrieved from https://pdfs.semanticscholar.org/c3f8/6332a70bfa6c3ba735b511d58dd9bf9468 8d.pdf?_ga=2.27414073.483348357.1564143443-1128486645.1564143443
Karaman, N. (2008). Öğretmenlerin mesleklerini algılama biçimleri ve gelecekten beklentileri beklentileri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
Karamustafaoğlu, O. ve Özmen, H. (2004). Toplumumuzda ve öğretmen adaylari arasinda öğretmenlik mesleğine verilen değer üzerine bir araştırma. Değerler Eğitimi Dergisi, 2(6), 35-49.
Karasar, N. (2007). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
Kıroğlu, K. ve Elma, C. (2009). Eğitim bilimlerine giriş. Ankara: Pegem A.
Kim, E. (2007). The quality and qualifications of the teaching force in The Republic of Korea. In R. M. Ingersoll (Ed.), A comparative study of teacher preparation and qualifications in six nations (pp. 55-70). Retrieved from http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED498318.pdf adresinden edinilmiştir.
Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. New York, NY: The Guilford Press.
Lee, Y. (2010). Views on education and achievement: Finland’s story of success and South Korea’s story of decline. KEDI Journal of Educational Policy (KJEP) 7(2), 379-401.
Malaty, G. (2006). What are the reasons behind the success of Finland in PISA? Gazette des Mathématiciens 108(1), 59-66.
Maydeu-Olivares, A., and Garcia Forero, C. (2010). Goodness-of-fit testing. International Encyclopedia of Education, 7, 190-196.
Organisation for Economic Co-operation and Development (2014). The teaching and learning ınternational survey (TALIS) 2013:Main findings from the survey and implications for education and training policies in Europe. Retrieved from . https://ec.europa.eu/assets/eac/education/library/reports/2014/talis_en.pdf
Özdamar, K. (2016). Eğitim, sağlık ve davranış bilimlerinde ölçek ve test geliştirme yapısal eşitlik modellemesi. Eskişehir: Nisan.
Özpolat, A. (2002). Sosyolojik açıdan öğretmenlik mesleği ve öğretmenlerin toplumdaki yeri (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Polat, S. (2011). Üniversite öğrencilerine göre Kocaeli Üniversitesi’nin örgütsel imaj. Eğitim ve Bilim, 36(160), 105-119.
Roberts, L. M. (2003). Changing faces: Professional image construction in diverse organizational settings. Academy of Management Review, 30, 685–711.
Seçer, İ. (2015). Psikolojik test geliştirme ve uyarlama süreci. Ankara: Anı Yayıncılık.
Semerci, Ç., Semerci N., Eliüşük., A. ve Kartal, E. (2012). Öğretmenlik mesleğinin gündemine ilişkin öğretmen görüşleri (Bartın ili örneği). Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 22-40.
Tabachnick, B. G., and Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics (5th ed.). Boston, Massachusets, MA: Allyn and Bacon.
Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel.
TEDMEM, (2014). Öğretmen gözüyle öğretmenlik mesleği. Ankara.
Tengelimoğlu, D. ve Öztürk, Y. (2004). İşletmelerde halkla ilişkiler. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Tezbaşaran, A. (2008). Likert tipi ölçek hazırlama kılavuzu. https://www.academia.edu/1288035/Likert_Tipi_Ölçek_Hazırlama_Kılavuzu adresinden edinilmiştir.
Tok, T. N. (1997). Öğretmenlik mesleğinin öğretmenlerin gereksinimlerini karşılama düzeyi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 10(10), 251-267.
Torun F. (2010). Farklı statülerde çalışan öğretmenlerin öğretmenlik mesleğine bakışları (Isparta örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
Türk Dil Kurumu (2018). Güncel Türkçe sözlük. www.tdk.gov.tr adresinden edinilmiştir.
Ünsal, S., ve Bağçeci, B. (2016). Öğretmenlerin mesleki imajlarina ilişkin görüşleri ve mesleki imaja etki eden faktörler. Journal of Human Sciences, 13(3), 3905- 3926. doi:10.14687/jhs.v13i3.3908
Yaman, E., Yaman, H. ve Eskicumalı, A. (2001) Öğretmenlik mesleğinin sosyoekonomik statüsü/bu mesleğin bir bayan mesleği haline dönüşmesi durumu ve eğitim fakültesi üzerine bir araştırma. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 53-67.
Yetim, A. ve Göktaş, Z. (2004). Öğretmenin mesleki ve kişisel nitelikleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 12(2), 541-550.