Dijital Veri Güvenliği Farkındalığı ve Bilgi Okuryazarlığı ile Alınan Hizmetiçi Eğitimin Etkisi

Bu araştırmanın amacı kamuya hizmet veren bir kurumda çalışmakta olan bireylerin dijital veri güvenliği farkındalıkları ve bilgi okuryazarlıkları ile aldıkları hizmetiçi eğitimin etkisinin incelenmesidir. Açıklayıcı sıralı karma yöntemle gerçekleştirilen bu araştırmanın çalışma grubunu 37’si kadın, 32’si erkek olan 69 personel oluşturmaktadır. Katılımcıların 47’si daha önce “Bilgi ve Dijital Veri Güvenliği” konulu bir hizmetiçi eğitim almış, 22’si ise almamıştır. Bu çalışmada veriler “Bilgi Okuryazarlığı Ölçeği” ve “Dijital Veri Güvenliği Farkındalığı Ölçeği” ile toplanmıştır. Ayrıca katılımcıların görüşleri yarı yapılandırılmış açık uçlu sorular aracılığı ile toplanmıştır. Verilerin analizinde Pearson Korelasyon ve MANOVA kullanılmıştır. Açık uçlu sorulardan elde edilen verilere içerik analizi yapılmıştır. Yapılan analizler sonucu; katılımcıların bilgi okuryazarlığı ile dijital veri güvenliği farkındalığı arasında orta düzeyde pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Ancak katılımcıların aldıkları hizmetiçi eğitimin, onların dijital veri güvenliği farkındalığı ve bilgi okuryazarlığına anlamlı bir etkisinin olmadığı saptanmıştır. Bu bulgunun olası nedenlerini araştırmak için katılımcıların hem aldıkları hizmetiçi eğitimin içeriğine hem de veriliş yöntemine ilişkin ayrıntılı görüşleri alınmıştır. Bu görüşler doğrultusunda katılımcılara yüz yüze eğitimler dışında çevrimiçi eğitimler de verilmesi, sanal dünyalar oluşturulması, sosyal ağlar üzerinde grup etkinlikleri ve çokluortam etkinlikleri oluşturulması gibi farklı eğitim içeriği ve yöntemlerine ilişkin önerilerde bulunulmuştur.

The Effect of In-Service Training with Digital Data Security Awareness and Information Literacy

The aim of this research is to examine the effect of in-service training with digital data security awareness and information literacy of individuals working in a public service organization. The participants of this explanatory sequential mixed design study consisted of a total of 69 staff (37 female and 32 male). Forty seven of the participants had previously received an in-service training on “Information and Digital Data Security”, while 22 did not. In this study, data were collected by using “Information Literacy Scale” and “Digital Data Security Awareness Scale”. In addition, participants' opinions were collected through semi-structured open ended questions. Pearson Correlation and MANOVA were used for the data analysis. The data obtained from the open ended questions were analysed by using content analysis technique. The results of the study demonstrated a moderately positive and significant relationship between participants' information literacy and digital data security awareness. However, it was found that the in-service training did not have a significant effect on participants’ digital data security awareness and information literacy. In order to examine the possible reasons for this result, detailed views of the participants on both the content and the method of in-service training process were obtained. In line with these views, some suggestions were given about different educational contents and methods such as providing online in-service trainings rather than face-to-face trainings, creating virtual worlds, group activities on social networks and creating multimedia activities.

Keywords:

dijital data security awareness information literacy, in-service training,

PDF

___

ACRL (The Association of College and Research Libraries) (2000). Information literacy competency standards for higher education. Retrieved from https://alair.ala.org/handle/11213/7668
Adıgüzel, A. (2011). Bilgi okuryazarlığı ölçeğinin geliştirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 15-28.
Aharony, N., Limberg, L., Julien, H., Albright, K., Fourie, I., and Bronstein, J. (2017). Information literacy in an era of information uncertainty. Proceedings of the Association for Information Science and Technology, 54(1), 528-531.
American Management Association (2012). AMA 2012 critical skills survey. New York, NY: American Management Association. Retrieved from http://playbook.amanet.org/wp-content/uploads/2013/03/2012-Critical-SkillsSurvey-pdf.pdf
Andretta, S. (Ed). (2007). Change and challenge: Information literacy for the 21st century. Adelaide: Auslib Press.
Bruce, C. S. (1999). Workplace experiences of information literacy. International Journal of Information Management, 19(1), 33-47.
Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Can, H., Akgün, A. ve Kavuncubaşı, Ş. (1995). Kamu ve özel kesimde personel yönetimi. Ankara: Siyasal Kitapevi.
Canbek, G. ve Sağıroğlu, Ş. (2007). Bilgisayar sistemlerine yapılan saldırılar ve türleri: Bir inceleme. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 23(1- 2), 1-12.
Candy, P. C. (2002). Lifelong learning and information literacy. White paper prepared for UNESCO. Retrieved from https://pdfs.semanticscholar.org/f94d/1b7db0ed803048bf2781fec5bb1daa64c3f 7.pdf
Cheuk, B. (2008). Delivering business value through information literacy in the workplace. Libri, 58(3), 137-43.
Cho, J., and Trent, A. (2006). Validity in qualitative research revisited. Qualitative Research, 6(3), 319-340.
Creswell, J. W. (2009). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed method approaches. 3rd. Ed., Thousand Oaks, CA: Sage.
Çek, E. (2017). Kurumsal bilgi güvenliği yönetişimi ve bilgi güvenliği için insan faktörünün önemi (Yayınlanmamış doktora tezi). İstanbul Bilgi Üniversitesi, İstanbul.
Da Veiga, A., and Eloff, J. H. (2010). A framework and assessment instrument for information security culture. Computers & Security, 29(2), 196-207.
Ergün, E. ve Avcı-Yücel, Ü. (2015, Aralık). Üniversite öğrencilerinin çevrimiçi öğrenme ortamlarında bilgi paylaşma öz yeterlik algılarının incelenmesi. Uluslararası Yükseköğretimde Kalite Konferansında sunulan sözlü bildiri, Sakarya, Türkiye.
Ersoy, Y. (1996a). Hizmet içi eğitim ve yetiştirme kursunu geliştirme-I. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 151-160.
Ersoy, Y. (1996b). Hizmet içi eğitim ve yetiştirme kursunu geliştirme-II. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 161-169.
Garner, S. D. (2006). High-level colloquium on ınformation literacy and lifelong learning. Bibliotheca Alexandrina, Alexandria, Egypt. UNESCO. Retrieved from http://www.ifla.org/files/assets/information-literacy/publications/highlevel-colloquium-2005.pdf
Goad, T. W. (2002). Information literacy and workplace performance. Westport, CT: Quorum Books.
Hart, P. (2005). Rising to the challenge: Are high school graduates prepared for college and work. A work conducted for achieve, a nonprofit organization for education reform, Washington, DC. Retrieved from https://www.achieve.org/rising-challenge
ISACA (Information System Audit and Control Association) (2009). Review Manual 2009. Rolling Meadows, IL: Information Systems Audit and Control Association Press.
Karakaş, S. (1999). Üniversite kütüphanesi kullanıcılarının beklentileri ve kullanıcı tatmini. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Cografya Fakültesi Dergisi, 39, 1-2.
Kayış, A. (2009). Güvenilirlik analizi. Ş. Kalaycı (Ed.), SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (ss. 404-419). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Kruger, H. A., and Kearney, W. D. (2006). A prototype for assessing information security awareness. Computers & Security, 25(4), 289-296.
Kurbanoğlu, S. S. (2010). Bilgi okuryazarlığı: Kavramsal bir analiz. Türk Kütüphaneciliği, 24(4), 723-747.
McCormac, A., Zwaans, T., Parsons, K., Calic, D., Butavicius, M., and Pattinson, M. (2017). Individual differences and information security awareness. Computers in Human Behavior, 69, 151-156.
Nasir, A., Arshah, R. A., Ab Hamid, M. R., and Fahmy, S. (2019). An analysis on the dimensions of information security culture concept: A review. Journal of Information Security and Applications, 44, 12-22.
Özel, N. (2016). Üniversite öğrencilerinin bilgi okuryazarlığı becerilerinin değerlendirilmesi: Ankara üniversitesi örneği. Bilgi Dünyası, 17(2), 247-264.
Özmen, A. ve Ediz, İ. G. (2002, Mayıs). Uzaktan eğitim ve dumlupınar üniversitesi modeli. Açık ve Uzaktan Eğitim Sempozyumunda sunulan bildiri, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Pattinson, M., Butavicius, M., Parsons, K., McCormac, A., and Calic, D. (2015). Factors that influence information security Behavior: An Australian web-based study. In Proceedings of human aspects of information security, privacy, and trust (pp. 231-241), Springer International Publishing.
Perrault, A. (2007). American competitiveness in the internet age: Information literacy summit. Washington, DC. Retrieved from https://drive.google.com/file/d/0B3SNEP9j56rIODA2MTI3MDktOTE4My00 MjkwLWJhMTgtOWZkYjI4MGQzZTVj/view?ddrp=1&hl=en
Polat, C. ve Odabaş, H. (2008, Mart). Bilgi toplumunda yaşam boyu öğrenmenin anahtarı: Bilgi okuryazarlığı. Küreselleşme, Demokratikleşme ve Türkiye Uluslararası Sempozyumunda sunulan sözlü bildiri, Antalya.
Ramalho Correia, A. M., and Carlos Teixeira, J. (2003). Information literacy: an integrated concept for a safer Internet. Online Information Review, 27(5), 311- 320.
Seferoğlu, S. S. (2004). Öğretmenlerin hizmet içi eğitiminde yeni yaklaşımlar. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 83-95.
Stern, C. (2003). Measuring students’ information literacy competency. A. Martin and H. Rader (Eds.), Information and IT literacy: Enabling learning in the 21st century (pp. 112-119). London: Facet.
Şahinaslan, E., Kantürk, A., Şahinaslan, Ö. ve Borandağ, E. (2009, Şubat). Kurumlarda bilgi güvenliği farkındalığı, önemi ve oluşturma yöntemleri. XI. Akademik Bilişim Konferansında sunulan sözlü bildiri, Şanlıurfa.
Tabachnick, L.S., and Fidell, B.G. (2013). Using Multivariate Statistics (6th. Ed.). Boston, MA: Pearson.
Thompson, S. (2003). Information literacy meeting of experts. Conference report sponsored by the US National Commission on Libraries and Information Science and the National Forum on Information Literacy. Retrieved from http://www.unesco.org/new/fileadmin/MULTIMEDIA/HQ/CI/CI/pdf/themes/i nfo_lit_meeting_prague_2003.pdf
Tuncer, M. ve Balcı, K. (2013). Öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlık özyeterliklerinin bazı değişkenler açısından karşılaştırılması. International Journal of Social Science, 6(5), 719-737.
Vroom, C., and Von Solms, R. (2004). Towards information security behavioural compliance. Computers & Security, 23(3), 191-198.
Vural, Y. ve Sağıroğlu, Ş. (2008). Kurumsal bilgi güvenliği ve standartlari üzerine bir ınceleme. Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 23(2), 507-522.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 6. baskı, Ankara: Seçkin Yayınevi.
Yılmaz, E., Şahin, Y. L. ve Akbulut, Y. (2015). Dijital veri güvenliği farkındalığı ölçeğinin geliştirilmesi. AJIT-e: Online Academic Journal of Information Technology, 6(21), 23-40.
Yılmaz, E., Şahin, Y. L. ve Akbulut, Y. (2016). Öğretmenlerin dijital veri güvenliği farkındalığı. Sakarya University Journal of Education, 6(2), 26-45.
Yüksel, I. ve Adıgüzel, A. (2011). A glance at standard development studies and accreditation process as sustaining tools for quality in teacher education in Turkey. International Journal of Instruction, 4(2), 39-50.
Zhang, X., Majid, S., and Foo, S. (2010). Environmental scanning: An application of information literacy skills at the workplace. Journal of Information Science, 36, 719-32.