Öğretmen Görüşlerine Göre Neoliberal Bireyciliğin Öğrencilere Yansıması

Öz Liberalizmin bireycilik anlayışında dışsal engellere karşı özgür, çıkarlarını birincil amaç olarak gören bireyin varlığı önemsenir. Birey, devlet ve topluma karşı savunulur. Neoliberalizmin bireycilik anlayışında ise özgürlük teması ve serbest piyasaya dayalı toplumsallık kilit rol oynar. Bireylerden çıkarlarını önemsemesi, rekabetçi olması, girişimci bir anlayışa sahip olması ve ilişkilerini de rekabet ve çıkar temelinde kurması beklenir. Maddi ve nicel olarak ölçülebilen mutluluğa önem verilir. Neoliberal bireycilik esasına dayalı toplumda her birey başarı ve başarısızlığının sorumluluğunu kendisi taşır. Bu çalışmada neoliberal bireycilik ve bu bireyciliğin bileşenlerini oluşturan kavramlar ile neoliberal bireycilikle çelişen kavramların öğrencilerin bireysel tercih ve toplumsal ilişkilerindeki tutum, davranış ve düşüncelerini nasıl ve ne düzeyde etkilediği ile bu etkilerin kaynakları incelenmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden Temel Yorumlayıcı Desen kullanılmıştır. 2015-2016 öğretim yılında Eskişehir il merkezindeki lise ve ortaokullarda görev yapan gönüllü 10 öğretmen çalışma grubunu oluşturmuştur. Yarı yapılandırılmış sorularla yapılan görüşmelerde öğretmenlerin öğrencilerle ilgili gözlemlerini içeren nitel veriler toplanmıştır. Veriler endüktif içerik analizi tekniğiyle çözümlenmiştir. Ulaşılan sonuca göre öğrencilerin toplulukçu tutum ve davranışlara sahip olmakla birlikte bu tutum ve davranışlarında azalma olduğu görülmektedir. Aynı zamanda öğrencilerin neoliberal bireyci tutum, düşünce ve anlayışlara sahip oldukları ile bu tutumların zaman içerisinde güçlendiği belirlenmiştir. Öğrencilerin neoliberal bireyci tutum ve davranışlarının oluşmasında aile, sosyal çevre, medya, internet ile okul içinde var olan resmî ve resmî olmayan etkileşimler etkili olmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Neoliberal bireycilik, eğitim, öğrenci, okul

PDF

___

Yayla, A. (2014). Liberal bakışlar. İstanbul: Profil.
Watt, J. (1989). Individualism and educational theory. Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
Üskül, Z. Ö. (2003). Bireyciliğe tarihsel bakış. İstanbul: Büke.
Toker, N. (2005). Türkiye'de liberalizm ve birey. T. Bora ve M. Gültekingil (Ed.). Modern türkiyede siyasi düşünce: Liberalizm (ss. 103-138). İstanbul: İletişim.
Tok, N. (2005). Liberal demokratik toplumda vatandaşlık ve eğitim. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 60 (3), 235-254.
Tellan, D. Ö. (2008). Tüketimin karşı devrimi: Türkiye'de 1980 sonrası uygulanan iktisat politikalarının toplumsal sonuçlarına eleştirel bir bakış. Ekonomik Yaklaşım, 19 (67), 1-19.
Taylor, C. (1979). What’s Wrong with Negative Liberty. A. Ryan (Ed.). The Idea of Freedom (ss. 177-193). Oxford: Oxford University Press.
Smith, D. G. (1968). Liberalism. D. L. Sills (Ed.). International encyclopedia of the social sciences (ss. 276-282). Mac Millan.
Sennett, R. (2014). Karakter aşınması. İstanbul: Ayrıntı.
Pamuk, Ş. (2014). Türkiye'nin 200 yıllık iktisadi tarihi. İstanbul: İş Bankası.
Özkazanç, A. (2011). Neoliberal Tezahürler. Ankara: Dipnot.
Özkazanç, A. (2005). Türkiyenin neo-liberal dönüşümü ve liberal düşünce. T. Bora ve M. Gültekingil (Ed.). Türkiye'de modern siyasi düşünce: liberalizm (ss. 634- 654). İstanbul: İletişim.
Örs, H. B. (2015). 19. yüzyıldan 20. yüzyıla modern siyasal ideolojiler. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
Olssen, M., Codd, J. Ve O'neill, A.-M. (2004). Education policy: globalization, citizenship and democracy. Gateshead: Sage.
Neuman, W. L. (2007). Toplumsal araştırma yöntemleri nitel ve nicel yaklaşımlar (Cilt II). İstanbul: Yayınodası.
Merriam, S. B. (2015). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. Ankara: Nobel.
Milli Eğitim Bakanlığı (1973). 1739 Sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu. mevzuat.meb.gov.tr:http://mevzuat.meb.gov.tr/html/temkanun_0/temelkanun_0 .html adresinden alındı.
Malkin, C. (2017). Narsisizme yeni bir bakış. İstanbul: İletişim.
Lukes, S. (1995). Bireycilik. Ankara: Ark.
Küçükçayır, G. A. ve Cemaloğlu, N. (2007). Türkiye’de geçmişden günümüze özel okullar ve uygulanan poltikalar üzerine bir araştırma. 12. Uluslararası Eğitim Yönetimi Kongresi 11-13 Mayıs 2017 . Ankara: Eyedder.
İnal, K. (2006). Neoliberal eğitim ve yeni ilköğretim müfredatının eleştirisi. Praksis(14), 265-287.
Hayek, F. A. (2012). Liberal bir sosyal düzenin ilkeleri. A. Yayla (Haz.). Hayek'in liberalizm anlayışı. İstanbul: Kesit.
Harvey, D. (2015). Neoliberalizmin kısa tarihi. İstanbul: Sel.
Haar, E. (2009). Classical liberalism and international relations theory. New York: Palgrave Macmillan.
Giddens, A. (2014). Modernite ve bireysel kimlik. İstanbul: Say.
Giddens, A. (2010). Modernliğin sonuçları. İstanbul: Ayrıntı.
Gök, F. (2004). Eğitimin Özelleştirilmesi. Neoliberalizmin tahribatı Türkiye'de ekonomi, toplum ve cinsiyet. S. S. Neşecan Balkan (Ed.) (s. 94-110). İstanbul: Metis.
Foucault, M. (2015). Biyopolitikanın doğuşu. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
Foucault, M. (2007). Cinselliğin tarihi. İstanbul: Ayrıntı.
Foucault, M. (1996). Hapishanenin doğuşu. İstanbul: İmge.
Doğan, K. C. (2004). Türkiye’de 1980 sonrası kamu yönetiminde reform politikalarına yön veren kavramsal/teorik düşünceler ve kurumsal düzenlemeler. Türk İdare Dergisi (479), 123-154.
Dardot, P. ve Laval, C. (2012). Dünyanın yeni aklı: neoliberal toplum üzerine deneme. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Siyasal Kitapevi.
Christensen, L. B., Johnson, R. B. Ve Turner, L. A. (2015). Araştırma yöntemleri: desen ve analiz. Ankara: Anı.
Chandrasekhar, C. (2011). Notes on neoliberalism and the future of the left. Social Scientist(39), 30-34.
Boratav, K. (2015). AKP ekonomisi ve öncesi. Toplum ve Hekim, 30 (2), 86-95.
Boratav, K. (2010). Türkiye iktisat tarihi: 1907-2007. Ankara: İmge.
Berlin, I. (2008). Kirpi ile tilki. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
Bauman, Z. (2011). Bireyselleşmiş toplum. İstanbul: Ayrıntı.
Baudrillard, J. (2010). Tüketim toplumu. İstanbul: Ayrıntı.
Balta, E. (2005). Bitmeyen çocukluk, erken yetişkinlik ve yeni kapitalizm. Birikim(192). http://www.birikimdergisi.com/birikim-yazi/3332/bitmeyencocukluk-erken-yetiskinlik-ve-yeni kapitalizm#.Wl0Ks7xl_Dc adresinden alındı
Ataay, F. (2015). Neoliberal reformlar, devletin yeniden yapılandırılması ve kamu hizmetlerinde dönüşüm. Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (30), 20-39.