Elif ÇELEBİ ÖNCÜ, Elif ÖZATA YÜCEL, Özlem APAK TEZCAN

"Çöpüme Sahip Çıkıyorum” Eğitiminin Etkililiğinin Değerlendirilmesi: Pilot Uygulamadan Yansımalar

Bu çalışmanın amacı ilkokul 3. sınıf öğrencilerine çöpün/atığın ne olduğu, üretilen çöpün/ atığın doğru yere atılmasının önemi, atıkların geri dönüşüm süreçleri hakkında bilgi ve farkındalıklarını artırmak amacıyla geliştirilen öğretim tasarımının etkililiğini değerlendirmektir. Pilot çalışma olarak tasarlanan bu araştırmada, geliştirilen öğretim tasarımının öğrenciler üzerindeki etkisi zayıf deneysel desenlerden tek grup son test deseni kullanılarak test edilmiştir. Çalışma grubunda ellidört öğretmen ve üçyüzyetmişbir öğrenci yer almaktadır. Veriler, araştırmacılar tarafından hazırlanan öğrenci çalışma yaprakları ve öğretmen görüş formu aracılığıyla toplanmıştır.Araştırma sonuçları eğitim sonrasında öğrencilerin atık ve çöp ayrımının farkına vardıkları, çöpü azaltmanın önemini yanıtlarında sıklıkla kullandıklarını göstermiştir. Öğrencilerin ayrıştırılmadan çevreye bilinçsizce atılan atık ve çöplerin çevre kirliliğine yol açtığını ifade ettikleri, sundukları çözüm önerilerinde ise bireysel önlemlere vurgu yaptıkları belirlenmiştir. Öğretim tasarımıyla ilgili öğretmen görüşlerinin büyük çoğunluğu olumludur. Sonuç olarak geliştirilen öğretim tasarımının amaca hizmet ettiği, etkinliklerin sınıf seviyesine uygun ve uygulanabilir olduğu, etkinliklere ayrılan sürelerin yeterli olduğu belirlenmiştir.

Assessing the Effectiveness of the "I Mind My Garbage" Training: Reflections from the Pilot Application

The aim of this study is to evaluate the effectiveness of the instructional design developed to increase the knowledge and awareness of third-grade students about what garbage/ waste is, the importance of throwing the garbage/ waste to the right place, and the recycling processes of waste. In this study, which was designed as a pilot study, the effect of the developed instructional design on students was tested using a single-group post-test design. There are 54 teachers and three 371 students in the study group. The data were collected through student worksheets and teacher opinion form prepared by the researchers.The results of the research showed that after the training, the students became aware of the waste and garbage separation and frequently used the importance of reducing the garbage in their answers. It was determined that the students stated that the waste and garbage, which are unconsciously thrown into the environment without being separated, cause environmental pollution, and they emphasized individual precautions in their solution proposals. The majority of teachers' views on instructional design are positive. As a result, it has been determined that the developed instructional design serves the purpose, the activities are appropriate and applicable to the class level, and the time allocated to the activities is sufficient.

PDF

___

Adeolu A.T, Enesi D.O. & Adeolu, M O. (2014). Assessment of secondary school students’ knowledge, attitude and practice towards waste management in Ibadan, Oyo State, Nigeria. Journal of Research in Environmental Science and Toxicology 3(5), 66-73. http:/dx.doi.org/10.14303/jrest.2014.021
Arı, E. & Yılmaz, V. (2019). Üniversite öğrencilerinin evsel atık ayırma davranışlarının planlı davranış teorisi yardımıyla araştırılması [Investigation of household waste separation behaviors of university students with theory of planned behaviour]. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi [Batman University Journal of Life Sciences], 9(1), 53-68. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/754385
Aslan, M. (2012). Çevre ve Atıklar ile Katı Atık Tanımı ve Türleri [Environment and Definition of Wastes and Solid Waste and Types]. https://www.slideshare.net/measlan/evre-ve-atiklar-ile-kati-atik-tanimi-ve-trleri- 2 Erişim Tarihi: 30.01.2023.
Atık Yönetmeliği [Waste Regulation] (2015). Resmi Gazete (Sayı: 29314). Erişim adresi: http://www. resmigazete. gov. tr/eskiler/2015/04/20150402-2. htm.
Avcı, D., & Huriye, D. (2015). Waste management in ancient times and today from the perspective of teachers: Reflections to diaries.European Journal of Economics and Business Studies,1(1), 8.https://doi.org/10.26417/ejes.v1i1.p8-13
Bakhronovna, R. M. (2022). Formation of Ecological Culture of Primary School Pupils Through Natural Sciences (Example of 2nd Grade Science Textbook). Journal of Positive School Psychology, 6(11), 418-422. https://journalppw.com/index.php/jpsp/article/view/13954
Bakar, F., Avan, Ç., Aydınlı, B., Şeker, F. & Turgut, F. (2021). Okul dışı öğrenme ortamı olarak doğa eğitiminin çevre bilgisi ve tutumu üzerine etkisi [Effects of nature education on environmental knowledge and attitude as an out of school learning environment]. Akademia Doğa ve İnsan Bilimleri Dergisi [Academia Journal of Nature and Human Sciences], 7(1), 1-18. https://dergipark.org.tr/tr/pub/adibd/issue/60270/829158
Bilgili, M.,Y. (2020). Katı atık yönetiminde kullanılan bazı kavramlar ve açıklamaları [Some concepts and their explanations used in solid waste management]. Avrasya Terim Dergisi [Eurasscience Journals], 8(2), 88-97. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ejatd/issue/56769/773288
Christensen, L. B., Johnson, R. B. & Turner, L.A. (2020). Araştırma Yöntemleri Desen ve Analiz [Research Methods Design and Analysis]. Anı Yayıncılık: Ankara
Cutter-Mackenzie, A. (2010). Australian Waste Wise Schools Program: Its Past, Present, and Future. The Journal of Environmental Education 41(3), 165–178. https://doi.org/10.1080/00958960903347471
Çağlar, A. A., (2017). 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin çevre sorunlarına yönelik algıları [4th and 5th grade school students’ perceptions of environmental problemles]. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi [International Journal of Turkish Education Sciences], 5(9), 310-320. https://dergipark.org.tr/tr/pub/goputeb/issue/34356/381018
Çetin, G. (2015). İlkokul öğrencilerinin temiz ve kirli çevre ile ilgili görüşleri [Primary school students’ views about clean and unclean environment]. International Journal of Education Science and Technology, 1(1), 26–41. https://dergipark.org.tr/tr/pub/uebt/issue/21609/232106
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı [Ministry of Environment and Urbanization] (ÇŞB) (2023). Ulusal atık yönetimi ve eylem planı (2016-2023) [National Waste Management and Action Plan]. https://cygm.csb.gov.tr/ulusal-atik-yonetimi-ve- eylem-plani-2016-2023-hazirlandi.-haber-221234 Erişim tarihi: 07.06.2023
Dağlı, A. ve Yazıcı, M. (2021). Yaşam temelli öğrenme yaklaşımının öğrencilerin çevre bilinci ve çevresel duyarlılık kazanımına etkisi [The efect of context- based learning approach on students environmental awareness and environmental sensitivity]. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (AUJEF) [Anadolu University Journal of Education Faculty], 6(2), 109-144. https://doi.org/10.34056/aujef.960845
Debrah, J.K., Vidal, D.G. & Dinis, M.A.P. (2021). Raising awareness on solid waste management through formal education for sustainability: A developing countries evidence review. Recycling, 6(1), 6. https://doi.org/10.3390/recycling6010006
Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu [World Environment Day Turkey Report] (2019). https://www.cmo.org.tr/resimler/ekler/10504079d7e9ced_ek.pdf Erişim tarihi: 12.12.2022.
Efe, Ş., 2022. Günümüzün sürdürülebilir enerjisi kentsel katı atıklar ve Türkiye potansiyeli [Today’s Sustainable Energy, Municipal Solid Wastes, and Turkey Potential]. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi [Journal of the Institute of Science and Technology], 12(4): 2396 – 2407. https://doi.org/10.21597/jist.1138329
Ersoy, Arife Figen (2016). “Fenomenoloji [Phenomenology].” Şu kitapta: Ed Ahmet Saban, Ali Ersoy. Eğitimde Nitel Araştırma Desenleri [Qualitative Research Designs in Education]. Ankara: Anı Yayıncılık, 51-109.
Ertürk, R. (2017). Environmental problems of the primary school students and perceptions for environmental education. İnönü University Journal of the Faculty of Education, 18(3), 12-24. https://dergipark.org.tr/tr/download/article- file/365254
European Union (EU) (2008). Directive 2008/98/EC of the European Parliament and of the Council of 19 November 2008 on waste and repealing certain Directives. Retrieved from https://eur-lex.europa.eu/eli/dir/2008/98/oj/eng Erişim Tarihi: 07.06.2023
Gusti, A. (2016). The relationship of knowledge, attitudes, and behavioral intentions of sustainable waste management on primary school students in the City of Padang, Indonesia. International Journal of Applied Environmental Sciences, 11(5), 1323-1332. http://repo.unand.ac.id/5619/
Gül, M. (2020). Türkiye’de Atık Yönetimi ve Sıfır Atık Projesinin Değerlendirilmesi: Ankara Örneği [Evaluation of Waste Management and Zero Waste Project in Turkey: Ankara Case] (Tez No. 652332). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
İbret, B. Ü., Demirbaş, İ. ve Demir, F. B. (2019). İlkokul 4. sınıf öğrencilerine alternatif etkinliklerle doğal çevreye duyarlılığın kazandırılması [Primary school 4th grade students to gain responsibility for natural environment with alternative activities]. Cumhuriyet International Journal of Education, 8(1), 258-280. https://doi.org/10.30703/cije.474570
Katırcıoğlu, G. (2019). Okul Dışı Öğrenme Ortamlarının 7. Sınıf Öğrencilerinin Geri Dönüşüm Konusundaki Doğa Algısı ve Bilinç Düzeyine Etkisi [The Effects of Out- of-School Learning Environments on Nature Perception and Consciousness Level of 7th Grade Students on Recycling] (Tez No. 562071). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Denizli
Keleş, Ö., Uzun, N. & Varnacı Uzun, F. (2010). Öğretmen adaylarının çevre bilinci, çevresel tutum, düşünce ve davranışlarının doğa eğitimi projesine bağlı değişimi ve kalıcılığının değerlendirilmesi [The change of teacher candidates environmental consciousness, attitude, thought and behaviors with nature training project and the assessment of its permanence]. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi [Electronic Journal of Social Sciences], 9 (32), 384-401. https://dergipark.org.tr/tr/pub/esosder/issue/6146/82520
Maddox, P., Doran, C., Williams, D., and Kus, M., (2011)., The role of intergenerational influence in waste education programmes: The THAW project, Waste Management, 31 (2011) 2590–2600. https://doi.org/10.1016/j.wasman.2011.07.023
MEB, (2018a). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı [Science Curriculum]. Ankara http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=325 07.06.2023 tarihinde ulaşılmıştır.
MEB, (2018b). Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı [Life Science Curriculum]. Ankara http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=326 07.06.2023 tarihinde ulaşılmıştır.
MEB, (2018c). Sosyal Bilimler Dersi Öğretim Programı [Social Science Curriculum]. Ankara http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=354 07.06.2023 tarihinde ulaşılmıştır.
Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (Second edition). Thousand Oaks: Sage.
Özata Yücel, E, & Özkan, M. (2018). Fen bilimleri öğretmen adaylarının çevre sorunları algılarındaki değişimin incelenmesi: Kocaeli örneği [Examination of changes in environmental problem perceptions of prospective science teachers: sample of Kocaeli]. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi [Pamukkale University Journal of Education], 44 (44), 146-160. https://dergipark.org.tr/tr/pub/pauefd/issue/37689/400422
Özdemir, O. (2010). Doğa deneyimine dayalı çevre eğitiminin ilköğretim öğrencilerinin çevrelerine yönelik algı ve davranışlarına etkisi [The effects of nature-based environmental education on environmental perception and behavior of primary school students]. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi [Pamukkale University Journal of Education], 27, 125-138. https://dergipark.org.tr/tr/pub/pauefd/issue/11116/132935
Özel, R., & Erdaş Kartal, E. (2022). Okul öncesi öğretmen adaylarının katı atıklar ve geri dönüşüme yönelik tutumları [Pre-school teacher candidates' attitudes towards solid waste and recycling] Cumhuriyet International Journal of Education, 11(3), 536-546. http://cije.cumhuriyet.edu.tr/tr/pub/issue/72802/1096080
Patton, M. Q. (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri [Qualitative Research & Evaluation Methods]. M. Bütün ve S. B. Demir (Çev. Edt.). Ankara: Pegem Akademi.
Özsoy, S. (2012). Investigating elementary school students’ perceptions about environment through their drawings. Educational Sciences: Theory and Practice, 12(2), 1132–1139. https://eric.ed.gov/?id=EJ981833
Pınar, E. & Yakışan, M. (2017). İlkokul öğrencilerinin çevre kavramları ile ilgili çizimlerinin analizi [Analyze of the drawings on environmental concepts of the primary school students]. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi [Trakya University Journal of Education Faculty], 8(1) (USOS 2016 Özel Sayısı), 97-113. https://doi.org/10.24315/trkefd.366693
Rada, E. C., Bresciani, C., Girelli, E., Ragazzi, M., Schiavon, M., & Torretta, V. (2016). Analysis and measures to improve waste management in schools. Sustainability, 8(9), 840, 1-12. https://doi.org/10.3390/su8090840
Sezer, H. N., Tiryaki, G., Yıldırım, P. G. ve Gargın, B. (2018). Göçle gelen 3-7 sınıfa devam eden öğrencilerin çevreye yönelik algılarının incelenmesi [The ınvestıgatıon of mıgratıng 3-7 grade students’ perceptıons of surroundıngs]. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi [The Journal of International Education Science], 5(14), 126-135. https://dergipark.org.tr/tr/pub/inesj/issue/40042/476230
Sönmez, D. (2020). İlkokul birinci sınıf öğrencilerinin ‘Sıfır Atık” kavramı ile ilgili çizimlerinin incelenmesi [ınvestigation of the drawings of primary school first grade students' about the concept of “Zero Waste”]. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi [Journal of Social Sciences of Mus Alparslan University], 8(2), 593-601. https://doi.org/10.18506/anemon.638594
Sulistyawati, S., Sukesi, T. W.,Mulasari, S. A., Tentama, F. & Djannah, S. N. (2020). Knowledge, attitude and practice towards waste management among primary school children. Asian Journal of Education and Social Studies, 8(4), 24-30. 10.9734/ajess/2020/v8i430234
Tam, V.W. (2008). On the effectiveness in implementing a waste-management-plan method in construction. Waste Managment., 28, 1072–1080. https://doi.org/10.1016/j.wasman.2007.04.007
Tosun, N. & Demir, K. (2018). Minik ayaklar geri dönüyor [Tiny feet are returning]. Yaratıcı Drama Dergisi [Journal of Creative Drama], 13 (1), 115-128. DOI: 10.21612/yader.2018.008
Türk Dil Kurumu (2022). Türkçe Güncel Sözlük [Updated Turkish Dictionary]
Ulusoy, Y., Akfırat, O. N. & Kezer, F., (2017). PDR lisans programı öğrencilerinin mesleki ve kişisel gelişimlerine yönelik bir öğretim tasarımı uygulaması [An instructional design towards professional and personal development of psychological counseling and guidance department students]. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi [Ondokuz Mayis University Journal of Education Faculty], 9(19), 185-193. DOI: 10.7822/omuefd.338534
UNESCO-UNEP, Intergovernmental Conference on Environmental Education Final Report. (14-26 Ekim 1977), Tibilisi. Erişim Tarihi: 14.12.2022, https://www.gdrc.org/uem/ee/EE-Tbilisi_1977.pdf
Ural Keleş, P., & Keleş, M. İ. (2018). İlkokul 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin geri dönüşüm kavramı ile ilgili algıları [Perceptions of the 3rd and 4th grade students of elementary school about the concept of recycling]. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi [Erzincan University Journal of Education Faculty], 20(2), 481-498. https://dergipark.org.tr/en/pub/erziefd/article/404816
Uyanık, G. (2017). İlkokul öğrencilerinin çevre kirliliğine ilişkin görüşleri [Opinions towards environmental pollution of primary school students]. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi [YYU Journal of EducationFaculty], 14(1), 1574-1600. http://dx.doi.org/10.23891/efdyyu.2017.56
Yalçınkaya, T. & Çelikbaş, A. (2013). Çocukların çevre sorunlarını çözme yaklaşımları [Children's approaches to solving environmental problems]. In 3rd International Geography Symposium, Symposium Proceedings. Retrieved from http://web.deu.edu.tr/geomed/proceedings/download/059_GeoMed_2013_Proce edings_619-625.pdf
Yalın, A. (2022). Tüketim kültürü-alternatif bir perspektifle tematik kanallar [Consumption culture - thematic channels with an alternative perspective] ,. Electronic Turkish Studies, 17(5), 1143,1161. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.63002
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri [Qualitative Research Methods in Social Sciences]. (Genişletilmiş 7. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.