Self Determinasyon İlkesinin Azınlıklar Açısından Değerlendirilmesi

Self determinasyon, uluslararası hukuk sisteminin en tartışmalı ilkelerinden birisidir. Self determinasyon, bir halkın coğrafi sınırlarını, politik durumunu veya kendi geleceğini diğer devletlerden bağımsız olarak kendisinin özgürce belirlemesi olarak tanımlanmaktadır. Diğer bir anlamı, bir ülkede yaşayan halkın başka bir devlet etkisi olmaksızın yönetimi hakkında karar vermesidir. Azınlıklar ise, bir devletin nüfusunun geri kalanına göre sayıca az olan, egemen olmayan konumda bulunan, üyeleri o devletin vatandaşları olarak etnik, dinsel ya da dilsel açıdan nüfusun geri kalanından ayrılan özellikler taşıyan ve kültürlerini, geleneklerini, dinlerini ya da dillerini korumak amacıyla üstü örtülü bir dayanışma duygusu gösteren gruplardır. Bu çalışmada, self determinasyon ilkesi, azınlık hakları açısından değerlendirilmiştir. İlk olarak, ilkenin tanımı, tarihçesi ve çeşitleri ikinci olarak, Milletler Cemiyeti, Birleşmiş Milletler ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı Kararlarında self determinasyon ilkesi, son olarak da ilkenin azınlıklar açısından değerlendirmesi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Self determinasyon, kendi kaderini tayin hakkı, azınlıklar, azınlık hakları

Self-determination is the most controversial term of international law system. Self-determination is defi ned as the freedom of the people of a given territory to determine their own political status or independence from their current state. In other words, it is the right of the people of a certain nation to decide how they want to be governed without the infl uence of any other country. Minorities, a group numerically inferior to the rest of the population of a state, in a nondominant position, whose members-being nationals of the state, posses ethnic, religious, or linguistic characteristics differing from those of the rest of the population and show, if only implicitly, a sense of solidarity, directed towards preserving their culture, traditions, religion or language may be termed as minorities. In this study, self determination principle, has been evaluated in context of minority rights. First, the defi nition of principle, historically and kinds, the second the the period of self determination principle, in the League of Nations, the United Nations and Organization for Security and Cooperation in Europe (OSCE), fi nally self determination is assesment in terms of minorities.

Keywords:

Self determination, minorities, minority rights,

PDF

___

ARAL, Berdal: “Kolektif Bir İnsan Hakkı Olarak Halkların Kendi Kaderle- rini Tayin Hakkı”, İnsan Hakları Yıllığı, C, 21-22, 1999- 2000
ARSAVA, Ayşe Füsun: “Self Determinasyon Hakkının Tarihi Gelişimine Bir Bakış ve Aaland Adaları Sorunu”, Seha L. Meray’a Arma- ğan, C. I, Ankara 1981
CANATAN, Kadir: “Azınlıklar ve Azınlıkların Oluşumu”, Avrupa Günlüğü, S.1, 2001
CAPOTORTİ, Francesco: Study on the Rights of Persons Belonging to Et- hnic, Religious and Linguistic Minorities, United Nations, New York, 1991.
CASSESE, Antonio: Self Determination of Peoples, Cambridge University Press 1995
ÇAVUŞOĞLU, Naz: “Azınlık Nedir?”, İnsan Hakları Yıllığı, C, xıx-xx, 1997-1998
DELPEREE, Francis: “Avrupa ve Azınlıklar” Kopenhag Kriterleri Avrupa Konseyi ve Avrupa Birliği’nin Ortak Paydası mı? (Editör İbrahim Ö. KABOĞLU) İstanbul Barosu İnsan Hakları Merkezi, İstanbul, 2001
DOĞAN, İlyas: “Kendi Geleceğini Belirleme İlkesi”,Kamu Hukuku Arşivi, Yıl 9, S. 1-62, Mart 2006
GÜRSES, Emin: Milliyetçi Hareketler ve Uluslararası Sistemler, Bağlam yayınları, İstanbul, 1998
HADDEN, Tom: “Uluslararası Hukukta Azınlıkların ve Halkların Hakları”, (Schulze, Kirsten E.-Stokes. Martin- Campbell, Colm), Ortadoğu’da Milliyetçilik, Azınlıklar ve Diasporalar, Çev. Ahmet Fethi, Sarmal Yayınevi, İstanbul, 1998
HAZIR, Hayati: “Demokrasilerde Etniklik Sorunu ve Türkiye Açısından Tartışılması”, Avrasya Dosyası, C, 3, S, 4, 1996
KARAOSMANOĞLU, Ali: “Kendi Kaderini Tayin, Ülke Bütünlüğü, Ulus- lararası İstikrar ve Demokrasi” Doğu-Batı, Yıl, 6, S, 24, Ağustos, Eylül, Ekim, 2003
KOSKENNİEMİ, Marttı: Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, “Gü- nümüzde Milli Self Determinasyon: Hukuki Teori Ve Uy- gulama Sorunları” Gazi Üniversitesi, H.F.D. C,1, S, 1, 1997
KURUBAŞ, Erol: “Kuzey Irakta Olası Bir Ayrılmanın Meşruluğu ve Self Determinasyon Sorunu”, Ankara Üniversitesi, S.B.F.D, C, 59, S, 3, 2004
KURUBAŞ, Erol: Asimilasyondan Tanınmaya Uluslararası Alanda Azınlık Sorunları ve Avrupa Yaklaşımı, Asil Yayın Dağıtım, An- kara, 2006
KUZU, Burhan: Türk Anayasa Metinleri ve İlgili Mevzuat, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1994
KÜTÜKÇÜ, M. Akif: “Uluslararası Hukukta Self Determinasyon Hakkı ve Türk Cumhuriyetleri” Selçuk Üniversitesi S, B, E, D, S, 12, 2004
ÖZER, Attila: Anayasa Hukuku (Genel İlkeler), Turhan Kitabevi, Ankara, 2005
PAZARCI, Hüseyin: Uluslararası Hukuk, Turhan Kitabevi, Ankara, 2003
POMERANCE, Michla: Self Determination in Law and Practice, The New Doctrine in the United Nation, 1982
RADAY, Frances: “Self Determination and Minority Rights”, Fordham In- ternational Law Journal, 2002-2003, Vol.26
REHMAN, Javaid: “Yeni Dünya Düzeni ve Azınlıkların Geleceği”, Çev. Sultan Tahmazoğlu Üzeltürk, Ulusal, Ulusalüstü ve ulus- lar arası Hukukta Azınlık Hakları (Birleşmiş Milletler, Av- rupa Birliği, Avrupa Konseyi, Lozan Antlaşması), (Editör, İbrahim Ö. KABOĞLU), İstanbul Barosu İnsan Hakları Merkezi, Yayın no.2, 2002
RIGAUX, François: “Azınlıklar Hukuku: Tanımlama Sorunları”, Ulusal, Uluslarüstü ve Uluslararası Hukukta Azınlık Hakları, İs- tanbul Barosu Yayınları, İstanbul, 2002
SALADİN, Claudia: “Self Determination, Minority Rights And, Constitutio- nal Acoommodation: The Example of The Czech And Slo- vak Federal Republic”, Michigan Journal of International Law, Vol.13, 1991
SÖNMEZOĞLU, Faruk: “Kendi Kaderini Tayin ve Birleşmiş Milletler”, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, (Prof. Dr. Ümit Yaşar Doğanay’ın Anısına Armağan 2) İs- tanbul, 1982
ŞAHİN, Mustafa: Avrupa Birliğinin Self-Determinasyon Politikası, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2000
ŞAHİN, Mustafa: Yeni Türkiye Dergisi, Özel sayı:22, 1998
TAMÇELİK, Soyalp: “Değişen Dünya Düzeninde Kıbrıs’ın Yeri Ve Self- Determinasyon İlkesinin Yeniden değerlendirmesi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
TAŞDEMİR, Fatma: “İsrail-Filistin Sorununun Self Determinasyon Hak- kı Çerçevesinde Analizi” G.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi, C, 2, S, 2, 2000
TAŞDEMİR, Fatma: “Yeni Dünya Düzeninde Self Determinasyon” Gazi Üniversitesi, İ.İ.B.F.D, C, 12, Ankara, 1996
TAŞDEMİR, Fatma: Yeni Dünya Düzeninde Self Determinasyon, Gazi Üni- versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yük- sek Lisans Tezi, Ankara, 1999
TEZİÇ, Erdoğan: Anayasa Hukuku, Beta Basım, İstanbul, 2001
THORNBERRY, Patrick: “Is There, a Phonenix in The Ashes İnternational Law and Minority Rights”, Texas İnternational Law Jour- nal, Vol. 15.421, 1980
TİERNEY, Stephen: “The Search for a New Normativity: Thomas Franck, Post-Modern Tribalism and The Law of Self-Determinati- on, EJIL (2002) Vol.13, No,4
TUNÇ, Hasan: “Uluslararası Sözleşmelerde Azınlık Hakları Sorunu ve Tür- kiye”, Gazi Üniversitesi, H.F.D, C,VIII, S,1-2, Haziran- Aralık, 2004.
UZ, Abdullah: “Teori ve Uygulamada Self Determinasyon Hakkı”, Ulusla- rarası Stratejik Araştırmalar Kurumu, Uluslararası Hukuk ve Politika, C,3, No, 9, 2007