HAKSIZ FİİLDEN DOĞAN TALEP HAKLARINA UYGULANACAK HUKUKUN TESPİTİNDE “FER’İ BAĞLANMA” YÖNTEMİ

Bir haksız fi ilin aynı tarafl ar arasında hâlihazırda mevcut bir başka hukukî ilişkiden doğan yükümlülüğü de ihlâl sonucunu doğurduğu hâllerde, fer’i bağlanma olarak adlandırılan bir yöntemden faydalanılarak, haksız fi il statüsünün söz konusu o diğer hukukî ilişkiyi idare eden hukuka bağlanması, böylelikle talep haklarının yarışması ve farklı vasıfl andırma ihtimalleri üzerinden gündeme gelebilecek birtakım sorunların engellenmesi mümkündür. Haksız fi illere uygulanacak hukukun tespitine ilişkin çağdaş düzenlemeler, fer’i bağlanma yöntemini genellikle örneklemeler üzerinden açık şekilde hükme bağlamaktadırlar. Yönteme kimi zaman bir kural formunda, kimi zaman ise daha sıkı irtibatlı hukuk istisnası kapsamında yer verildiği görülmektedir. Bu çalışma, fer’i bağlanma yönteminin amaçları, unsurları, çeşitli hukukî metinlerde nasıl bir üslup ile düzenlenmiş olduğu gibi hususlar hakkında genel bir bilgilendirme yapmak amacıyla kaleme alınmıştır. Bu kapsamda öncelikle, fer’i bağlanma kavramının tanımı ve üstlendiği fonksiyon üzerinde durulacaktır. Ardından, sırasıyla İsviçre, Avrupa Birliği ve Japon kanunlar ihtilâfı hukuklarında bu yöntemin nasıl düzenlendiği hususu incelenecek ve bu hukuklar açısından fer’i bağlanma yöntemine başvuru için gerekli unsurlar ortaya konacaktır. Uygulamada ne tür hukukî ilişkiler açısından bu yönteme başvurulduğu sorusunun örnekler eşliğinde ele alınmasını takiben, son olarak 5718 sayılı MÖHUK çerçevesinde fer’i bağlanma imkânının mevcudiyeti hakkındaki tespit ve önerilerimize yer verilerek çalışma tamamlanacaktır.

ACCESSORY CONNECTION IN DETERMINING THE APPLICABLE LAW ON TORT CLAIMS

In cases where an act of tort also amounts to the breach of another pre-existing legal relationship between the same parties, referral to the mechanism of accessory connection and connecting the relevant tortious relationship to the law applicable for that other relationship can be seen as a useful device. The primary goal of his method is to prevent particular problems that may arise in the domain of competition of claims and characterization with relation to the dispute in question. Modern confl icts rules on tort often include this method, either by embracing a special connecting factor or by way of exemplifying certain relationships under the exception rule, which enables the application of the law of a state which is more closely connected with the tort. This paper intends to shed light on the purpose, compulsory elements and certain variations of this method as seen in modern confl icts rules. With that in mind, after examining the relevant Swiss, EU and Japanese norms from certain aspects, and also providing some examples regarding the usage of this method, current framework of the Turkish Act on Private International and Procedural Law will be introduced. Finally, our conclusions about that framework alongside with our suggestions will be presented.

PDF

___

Aybay R and Dardağan E, Uluslararası Düzeyde Yasaların Çatış ması (Kanunlar İ htilafı), 2. Bası, İ stan bul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2008.
Bach I, “Art. 4” in Peter Huber (Ed.), Rome II Regulation, Sellier, 2011.
Bundesgesetz über das Internationale Privatrecht (IPRG) vom 18. Dezember 1987 (Stand am 1. April 2020) (admin.ch) Erişim Tarihi: 19.10.2020.
Can H and Tuna E, Milletlerarası Özel Hukuk, 4. Bası, Adalet, 2019.
Czepelak M, “Concurrent Causes of Action in the Rome I and II Regulations”, 2011, 7(2), Journal of Private International Law, s. 393-410.
Çelikel A and Erdem BB, Milletlerarası Özel Hukuk, 16. Bası, Beta, 2020.
Dickinson A, The Rome II Regulation: The Law Applicable to Non-Contractual Obligations, 1. Edition, Oxford University Press, 2008.
Doğan V, Milletlerarası Özel Hukuk, 6. Bası, Savaş, 2020.
Dörner H, “Rom II-VO” in Reiner Schulze (SL), Bürgerliches Gesetzbuch Handkommentar, 9. Aufl age, Nomos, 2016.
Elçin D, “Sınır Aşıcı İş İlişkilerinde Haksız Fiilden Doğan Taleplere Uygulanacak Hukukun Tayini”, 2019, 17(195), Legal Hukuk Dergisi, s. 1063-1090.
Explanatory Memorandum, COM (2003) 427, s. 13 (Eur-Lex, 2003) Er?ş?m Tar?h?: 19.10.2020.
Gonzenbach GC, Die akzessorische Anknüpfung-Ein Beitrag zur Verwirklichung des Vertrauensprinzips im internationalen Deliktsrecht, Schulthess, 1986.
Heini A and Göksu T, “Art. 133” in Markus Müller-Chen and Corinne Widmer Lüchinger (Hrsg), Zürcher Kommentar zum IPRG-Band II Art. 108a- 200, 3. Aufl age, Schulthess, 2018.
Hou no tek?you n? kansuru tsuusokuhou, He?se?18Nen, Hour?tsu Da?78Gou (法の適用に関する通則法,平成十八年法律第七十八号(e-laws, 2007) Er?ş?m Tar?h?: 19.10.2020.
Junker A, Internationales Privatrecht, 3. Aufl age, C. H. Beck, 2019.
Junker A, “Rom II-VO Art. 1-5” in Franz Jürgen Sacker, Hartmut Oetker and Bettina Limperg (Hrsg), Münchener Kommentar-Bürgerliches Gesetzbuch-Band 12, 7.Aufl age, C. H. Beck, 2018.
Kanzaki T, Hayakawa Y and Motonaga K, Kokusaishihou, Dai4Han, Yuuhikaku, Toukyou, 2019 (神前禎, 早川吉尚, 元永和彦, 国際私法, 第四版, 有斐閣, 東京, 2019).
Koch H, Magnus U and Von Mohrenfels PW, IPR und Rechtsvergleichung: Ein Studien- und Übungsbuch zum Internationalen Privat- und Zivilverfahrensrecht und zur Rechtsvergleichung, 4. Aufl age, C. H. Beck, 2010.
Kren Kostkiewicz J, Grundriss des schweizerischen Internationales Privatrechts, 1. Aufl age, Stämpfl i Verlag AG, 2012.
Kren Kostkiewicz J, IPRG / LugÜ Kommentar, 2. Aufl age, Orell Fossil, 2019.
Lehmann M, “Artikel 4 ROM II-VO” in Rainer Hüßtege and Heinz-Peter Mansel (Hrsg), Nomos Kommentar BGB - Band 6, 2. Aufl age, Nomos, 2015.
LG Hamburg 04.12.2015, BeckRS 2016, 06355 (Beck-Online) Erişim Tarihi: 19.10.2020
Looschelders D, Internationales Privatrecht - Art.3-46 EGBGB, 1.Aufl age, Springer, 2004.
Magnus U, “Article 4” in Ulrich Magnus and Peter Mankowski (Ed), European Commentaries on Private International Law ECPIL Commentary- Volume III-Rome II Regulation, 1. Edition, Sellier, 2016.
Merrett L, Employment Contracts in Private International Law, 1. Edition, Oxford University Press, 2011.
Michel S, Die Akzessorische Anknüpfung Grundfragen und Grundprobleme (Dissertation zur Erlangung eines Doktorgrades der Juristischen Fakultät der Georg- August- Universität zu Göttingen), Göttingen, 2004 Erişim Tarihi: 17.10.2020.
Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun Gerekçesi (TBMM, 2006) Erişim Tarihi: 19.10.2020.
Nakanishi Y, Kitazawa A, Yokomizo D and Hayashi T, Kokusaishihou, Dai2Han, Yuuhikaku, Toukyou, 2018 (中西康, 北澤安紀, 横溝大, 林貴美, 国際私法, 第二版, 有斐閣, 東京, 2018).
Nishitani Y, “Akiraka ni yori missetsuna kankei ga aru chi ga aru baai no reigai” in Yoshiaki Sakurada and Masato Dougauchi (Hen), Chuushaku Kokusai Shihou (Dai1Kan), Yuuhikaku, Toukyou, 2011 (西谷祐子, 明らかにより密接な関係がある地がある場合の例外, 注釈国際私法, 第一巻 (櫻田嘉章 / 道垣内正人　(編)), 有斐閣, 東京, 2011).
Nomer E, Devletler Hususi Hukuku, 22. Bası, Beta, 2017.
Nomura Y, “Dai9Shou” in Yoshiaki Nomura (Hen), Keesu de manabu kokusaishihou, Dai2Han, Houritsubunkasha, Toukyou, 2014 (野村美明, 第9章, ケースで学ぶ国際私法 (野村美明 (編者)), 第二版, 法律文化社, 東京, 2014)
Öztekin Gelgel G, Akit Dış ı Borç İ liş kilerine Uygulanacak Hukuk Hakkındaki Avrupa Birliğ i Düzenlemesi, 1. Bası, Beta, 2006.
Plender R and Wilderspin M, The European Private International Law of Obligations, 4. Edition, Sweet&Maxwell, 2014.
Pricopi A and Butculescu C, “Considerations Regarding the General Rule Provided by the Article 4 of the Rome II Regulation”, 2010, 1(4), Annals of Spiru Haret University, Economic Series, s. 131-137.
Regulation (EC) No 864/2007 of the European Parliament and of the Council of 11 July 2007 on the law applicable to non-contractual obligations (Rome II) (Eur-Lex, 2007) Erişim Tarihi: 19.10.2020.
Saatcıoğlu OC, “Hukukların Uygulanmasına Dair Genel Kurallar Hakkında Kanun (Kanunlar İhtilâfı Hukuku Alanındaki Temel Japon Kanununun Türkçe Çevirisi)”, 2012, 2(1), Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, s. 103-130.
Sawaki T and Dougauchi M, Kokusaishihou nyuumon, Dai8Han, Yuuhikaku, Toukyou, 2018 (沢木敬郎, 道垣内正人, 国際私法入門, 第8版, 有斐閣, 東京, 2018).
Schaub R, “Art 1-8 ROM II” in Hanns Prütting, Gerhard Wegen and Gerd Weinreich (Hrsg), Bürgerliches Gesetzbuch Kommentar, 14. Aufl age, Luchterhand, 2019.
Schramm D and Buhr A, “Art. 129-142 IPRG” in Andreas Furrer, Daniel Girsberger and Markus Müller-Chen (Hrsg.), Handkommentar zum Schweizer Privatrecht-Internationales Privatrecht, 2. Aufl age, Schulthess, 2012.
Siehr K, Das Internationale Privatrecht der Schweiz, 1. Aufl age, Schulthess, 2002.
Spelsberg-Korspeter U, Anspruchskonkurrenz im internationalen Privatrecht - Ein Beitrag zur Diskussion um die akzesorrische Anknüpfung, 1. Aufl age, Mohr Siebeck, 2009.
Spickhoff A, “Rom II-VO” in Heinz Georg Bamberger, Herbert Roth, Wolfgang Hau and Roman Poseck (Hrsg), Bürgerliches Gesetzbuch Kommentar-Band 5, 4. Aufl age, C. H. Beck, 2020.
Şanlı C, Esen E and Ataman-Figanmeşe İ, Milletlerarası Özel Hukuk, 8. Bası, Beta, 2020.
Takasugi N, “Dai7Shou” in Hiroshi Matsuoka (Hen), Kokusaikankei shihou nyuumon, Dai4Han, Yuuhikaku, Toukyou, 2019 (高杉直, 国際関係私法入門 (松岡博(編)), 第四版, 有斐閣, 東京, 2019).
Tanemura Y, “Dai12Shou” in Shoichi Kidana (Hen), Kokusaishihou, Seibundou, Toukyou, 2016 (種村佑介, 国際私法 (木棚照一(編著)), 成文堂, 東京, 2016).
Tarman ZD, “Akit Dışı Borç İlişkilerine Uygulanacak Hukuk Hakkındaki Avrupa Topluluğu Tüzüğü (Roma II), 2008, 57(2), AÜHFD, s. 193-222.
Tekinalp G and Uyanık A, Milletlerarası Özel Hukuk Bağ lama Kuralları, 12. Bası, Vedat Kitapçılık, 2016.
Thorn K, “Rom II Verordnung” in Palandt-Bürgerliches Gesetzbuch, 78. Aufl age, C. H. Beck, 2019.
Torremans P (Ed), Cheshire, North & Fawcett Private International Law, 15. Edition, Oxford University Press, 2017.
Umbricht RP and Zeller N, “Art. 129-133” in Heinrich Honsell, Nedim Peter Vogt, Anton K Schnyder and Stephen V Berti (Hrsg), Basler Kommentar- Internationales Privatrecht, 2. Aufl age, Helbing Lichtenhahn, 2007.
Wurmnest W, “Art. 1 bis 7 Rom II-VO” in Maximilian Herberger, Michael Martinek, Helmut Rüßmann and Stephan Weth (Hrsg), JurisPraxis Kommentar-Band6- Internationales Privatrecht, 4. Aufl ., Juris, 2009.
Von Bar C and Mankowski P, Internationales Privatrecht-Band II-Besonderer Teil, 2. Aufl age, C. H. Beck, 2019.
Von Hein J, “Article 4 Rome II” in Gralf-Peter Calliess (Ed), Rome Regulations- Commentary on the European Rules of the Confl ict of Laws, 1. Edition, Wolters Kluwer, 2011.
Yokoyama J, Kokusai shihou, Sanseidou, Toukyou, 2012 (横山潤, 国際私法, 三省堂, 東京, 2012).