Bir Kırsal Yerleşim Olarak Evciler Mahallesi Peyzaj Özellikleri

Bozulmadan kalmış kırsal yerleşimler geçmişteki yaşama ait bilgiler vermektedir. Çalışma, Ankara kentinin çok yakınında olan vegeçmişteki tarımsal ürünlerini tarihi Ankara pazarlarında satarak geçimini sağlayan bir kırsal yerleşimin kentleşme ile bozulmadankaydını yapmak için yürütülmüştür. Bu amaç doğrultusunda bir matris kullanılmış ve peyzaj kimlik özellikleri değerlendirilerek, peyzajözelliklerini oluşturan unsurlar etkisine göre ölçülendirilmiştir. Evciler Mahallesi, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi yasası ile köy tüzelkişiliğinden mahalle statüsüne geçen ve kentlerin hemen yanı başında kentleşme baskısı altında kimliğini yitirme ya da dönüşümeuğrama riski altında olması sebebiyle çalışma alanı olarak seçilmiştir. Kırsal yerleşimlerin sahip olduğu özgün peyzaj özelliklerininkorunması ve geliştirilmesi adına alınacak kararlar, yerleşimlerin özelliklerini ve kimliklerini yerel ölçekten, bölgesel ölçeğe kadardikkate alınacak şekilde yapılmasını sağlayan bir amaç içermelidir. Bu amacın oluşturulabilmesi için yerleşimlerin peyzaj özelliklerininher boyutu anlaşılmalıdır.Çalışmada sonuç olarak, tarihte var olmuş kırsal yerleşimlerin doğal peyzajla ve sunduğu olanaklarla biçimlendiği, kullanılan yapımalzemesinden, hayatı kazanma biçimine kadar bu doğal yapının belirleyici olduğu ortaya konulmaktadır.

Landscape Features of Evciler Neighborhood as a Rural Settlement

Preserved rural settlements provide information about the historical rural life. In this line of thought, this study aims to keep an account of a rural settlement before it is altered by urbanization, which is located near Ankara and in which merchandise of agricultural products in the historic markets of the city is its primary pursuit. In accordance with this purpose, a matrix was used. With this matrix, landscape identity features are assessed and elements constituting landscape features are designed in terms of their efficiency. Evciler neighborhood is chosen for study area because of its close location to the city and therefore the high risk of conversion and loss of identity under the pressure of urbanization, with respect to the change of its administrative status from village to neighborhood in correspondance with the 5216 Law on Metropolitan Municipalities . Decisions on developing and protecting distinctive features of landscape of rural settlements should include an objective considering features and identity of settlements from local to regional scale. In order to reach this objective, all dimensions of settlements' landscape features should be understood.In conclusion, this study argues that rural settlements have been formed due to by the natural landscape and the oppurtunities offered by the natural structure whereby,this natural structure has determined various aspects of rural life from construction materials to the means of earning a living

PDF

___

Antrop, M. (1997). The concept of traditional landscapes as a base for landscape evaluation and planning. The example of Flanders Region. Landscape and Urban Planning, 38(1-2), 105-117.
Cullotta, S. ve Barbera, G. (2011). Mapping traditional cultural landscapes in the Mediterranean area using a combined multidisciplinary approach: Method and application to Mount Etna (Sicily; Italy). Landscape and Urban Planning, 100(1-2), 98-108.
Çankaya Belediyesi. (2011a). Evciler, Kömürcü, Tohumlar, Karahasanlı, Çavuşlu, Yaylaköy, Akarlar, Yakupabdal ve Karataş Mahallelerinin Çevre Yolunun Güneyinde Kalan Alanlarının Jeolojik İnceleme Raporu. Çankaya Belediyesi Arşivi, Ankara.
Çankaya Belediyesi. (2011b). Evciler, Kömürcü, Tohumlar, Karahasanlı, Çavuşlu, Yaylaköy, Akarlar, Yakupabdal ve Karataş Mahallelerinin Tarımsal Üretim Odaklı Toprak ve Su Kaynaklarının Araştırılması İşi (İTU-MAP Tarımsal Mühendislik Tic.Ltd.Şti.). Çankaya Belediyesi Arşivi, Ankara.
Emiroğlu, O., Yıldırım, G., Günay, M., Hekim, S., Aykan, B., Akansoy, M.E. ve diğerleri. (2011). Çankaya Belediyesi 2010- 2014 Kent-Tarım Çalışmaları Faaliyet Raporu. Çankaya Belediyesi Arşivi, Ankara.
Erdem, M. (2012). Kırsal yerleşim peyzaj kimlik özelliklerinin tespiti, korunması ve geliştirilmesine yönelik değerlendirme matrisi önerisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Heydarzadegan, P. (2013). İran-Merağa İli peyzaj özelliklerinin turizm potansiyeli ve hareketliliği açısından değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Gül, A. (2000). Peyzaj-insan ilişkisi ve peyzaj mimarlığı. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri A(1), 97-114.
Kaska, E. (2012). Avrupa Peyzaj Sözleşmesi (APS) ve Türkiye'deki uygulamaların irdelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Khabbaz, A.P. ve Yazgan, M. (2012). Kırsal peyzaj ve ekoturizm. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 2(2), 5-9.
Kiper, T. (2013). Kentsel ve kırsal alanların planlanmasında kimliğin rolü. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 6(2), 69-73.
Koç, N. ve Şahin, Ş. (1999). Kırsal peyzaj planlaması. Ankara: Ankara Üniversitesi.
Sarıoğlu, M. (2003). Bala İlçesi Tohumlar, Kömürcü ve Evciler Köylerinde kırsal kalkınma potansiyelinin tespiti üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Şahin, Ş., Perçin, H., Kurum, E., Uzun, O. ve Bilgili, B. C. (2014). Bölge-alt bölge (il) ölçeğinde peyzaj karakter analizi ve değerlendirmesi ulusal teknik kılavuzu. TÜBİTAK KAMAG 1007 Programı 109G074 No'lu PEYZAJ-44 Projesi [Doküman], Ankara.
Tatlıdil, F., Dellal, İ. ve Köksal, Ö. (2011). Evciler, Kömürcü, Tohumlar, Karahasanlı, Çavuşlu, Yaylaköy, Akarlar, Yakupabdal ve Karataş mahallelerinin sosyo ekonomik durum analizi projesi, final raporu. Çankaya Belediyesi Arşivi, Ankara.
TÜİK (2015). 18 Mayıs 2015 tarihinde www.tuik.gov.tr/ adresinden erişildi.
Uzun, O., İlke, E. F., Çetinkaya, G., Erduran, F. ve Açıksöz, S. (2012). Konya İli Bozkır-Seydişehir-Ahırlı-Yalıhüyük İlçeleri ve Suğla Gölü Mevkii peyzaj yönetimi koruma ve planlama projesi. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Ankara.