Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Düzeylerinin Gelişiminde Tartışmalı Konuların Etkisi

Öğrenciyi derslerde eleştirel düşünmenin çeşitli boyutlarıyla karşılaştırmanın, onlara niteliklidüşünme eğitimi sağlamanın bir yolu tartışmalı konulara derslerde yer verilmesidir. Bu bağlamdaaraştırmada, eleştirel düşünme modeli aracılığıyla tartışmalı konulara derslerde yer verilmesininsosyal bilgiler öğretmen adaylarının eleştirel düşünme düzeylerine etkisini incelemekamaçlanmıştır. Çalışma, kontrol gruplu ön test son test yarı deneysel desene uygun olarakyürütülmüştür. Araştırmada gruplar, sosyal bilgiler öğretmen adaylarından oluşturulmuştur.Öğretmen adaylarının, bir sorun karşısındaki düşünceleri yazılı olarak alınmış ve verilertoplanmıştır. Cevaplar Bütüncül Eleştirel Düşünme Dereceli Puanlama Anahtarı ile puanlanmıştır.Verilerin analizinde istatistiksel analizler kullanılmıştır. Eleştirel düşünme modeli ile tartışmalıkonuların derslerde ele alınmasının eleştirel düşünme düzeylerine anlamlı derecede ve olumluyönde etki ettiği anlaşılmıştır. Ayrıca öğretmen adaylarının, eleştirel düşünmeye yönelik düşünmeöğretimine ihtiyaç duydukları sonucuna ulaşılmıştır.

The Effect of Controversial Issues on the Development of Social Studies Teacher Candidates' Critical Thinking Levels

One way for the student to confront with the various dimensions of critical thinking in the lessons and to provide them quality thinking training is to give place to controversial topics in the lessons. In this context, in the research it is aimed to investigate the effect of giving lectures on controversial topics, through the critical thinking model, on social studies teacher candidates’ critical thinking levels. The study was conducted in accordance with the comparison group pretest – posttest quasi-experimental design. In the study, the groups were composed of social studies teacher candidates. The opinions of teacher candidates toward a problem were taken in writing and data were collected. The answers were scored through Holistic Critical Thinking Scoring Rubric. In the data analysis section, statistical analyzes were used. As a result of the research, it has been understood that the giving place to the controversial topics in the lesson with a critical thinking model has a significant and positive effect on the teacher candidates' critical thinking levels. In the research it is reached the conclusion that the teacher candidates, need critical thinking instruction.

PDF

___

Acun, İ., Demir, M. & Göz, N. L. (2010). Öğretmen adaylarının vatandaşlık yeterlilikleri ile eleştirel düşünme becerileri arasındaki ilişki. Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1(1), 107-123.
Akar, C. (2007). İlköğretim öğrencilerinde eleştirel düşünme becerileri (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
Avaroğulları, M. (2015). Sosyal bilgiler öğretiminde tartışmalı konularla ilgili bir eylem araştırması. Education Sciences, 9(6), 139-150.
Aybek, B. (2007). Konu ve beceri temelli eleştirel düşünme öğretiminin öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimi ve düzeyine etkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2), 43-60.
Baker, M., Rudd, R. & Pomeroy, C. (2001). Relationships between critical and creative thinking. Journal of Southern Agricultural Education Research, 51(1), 173- 188.
Bessick, S. C. (2008). Improved critical thinking skills as a result of direct instruction and their relationship to academic achievement(Yayımlanmamış Doktora Tezi). Indiana University of Pennsylvania, Pennsylvania.
Bodur, H. (2010). İlköğretim ikinci sınıf hayat bilgisi dersinde içerik temelli eleştirel düşünme öğretiminin öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerine etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).Selçuk Üniversitesi, Konya.
Browne, M. N. & Freeman, K. (2000). Distinguishing features of critical thinking classrooms. Teaching in Higher Education, 5(3), 301-309.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Byford, J., Lennon, S. & Russell, W. B. (2009). Teaching controversial issues in the social studies: A research study of high school teachers. The Clearing House: A Journal of Educational Strategies, Issues and Ideas, 82(4), 165-170.
Cantürk-Günhan, B., & Başer, N. (2009). Probleme dayalı öğrenmenin öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerine etkisi. Journal of Turkish Educational Sciences, 7(2), 451-482.
Cottrell, S. (2005). Critical thinking skills: Developing effective analysis and argument. Londra: Palgrave Macmillan.
Creswell, J. W. (2013). Araştırma deseni: Nicel, nitel ve karma yöntem yaklaşımları (S. B. Demir, Çev. Ed.). Ankara: Eğiten Kitap.
Dolapçıoğlu, S. D. (2015). Matematik dersinde otantik öğrenme yoluyla eleştirel düşünme becerisinin geliştirilmesi: Bir eylem araştırması(Yayımlanmamış Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
Durr, C. R., Lahart, T. E. & Maas, R. M. (1999). Improving critical thinking skills in secondary math and social studies classes. (Yüksek Lisans Eylem Araştırması Projesi, ERIC Document Reproduction Service No. ED434016). Saint Xavier University, Chicago.
Eğmir, E., & Ocak, G. (2017). Eleştirel düşünme öğretim programının öğrencilerin eleştirel düşünme becerisi ve özdeğerlendirme düzeylerine etkisi. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 138-156.
Ennis, R. H. (1985). Goals for a critical thinking curriculum. Developing minds: A resource book for teaching thinking içinde (s. 54-58). Virginia: Association for Supervision and Curriculum Development.
Epstein, R. L. & Kernberger, C. (2006). Critical thinking. Australia: Thomson/Wadsworth.
Ersoy, A. F. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının tartışmalı konulara katılımını etkileyen etmenler. Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 4(1), 24-48.
Facione, P. A. &Facione, N.C. (1994). The California Academic Press https://www.insightassessment.com/ Resources/Teaching-Training-and-Learning-Tools/ Holistic-Critical-Thinking-Scoring-Rubric-HCTSR adresinden 10.05.2017 tarihinde erişildi.
Facione, P. A., Sanchez, C. A., Facione, N. C., & Gainen, J. (1995). The disposition toward critical thinking. The Journal of General Education, 44(1), 1-25.
Facione, N. C. & Facione, P. A. (1996). Externalizing the critical thinking in knowledge development and clinical judgment. Nursing Outlook, 44(3), 129-136.
Facione, P. A. (2000). The disposition toward critical thinking: Its character, measurement, and relationship to critical thinking skill. Informal Logic, 20(1), 61-84.
Facione, P. A. (2015). Critical thinking: What it is and why it counts. https://www.insightassessment.com/Resources /Importance-of-Critical-Thinking/Critical-ThinkingWhat-It-Is-and-Why-It-Counts/Critical-Thinking-WhatIt-Is-and-Why-It-Counts-PDF adresinden 10.09.2017 tarihinde erişildi.
Gültepe, N. (2011). Bilimsel tartışma odaklı öğretimin lise öğrencilerinin bilimsel süreç ve eleştirel düşünme becerilerinin geliştirilmesine etkisi(Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
Gülveren, H. (2007). Eğitim fakültesi öğrencilerinin eleştirel düşünme becerileri ve bu becerileri etkileyen eleştirel düşünme faktörleri(Yayımlanmamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Güzel, S. (2005). Eleştirel Düşünme Becerilerini Temele Alan İlköğretim 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretiminin Öğrenme Ürünlerine Etkisi(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mustafa Kemal Üniversitesi, Hatay.
Halpern, D. F. (2002). Thought and knowledge: An introduction to critical thinking. Londra: Routledge.
İbrahimoğlu, Z.,& Öztürk, C. (2013). Sosyal bilgiler dersinden örnek olay yöntemi kullanımının öğrencilerin akademik başarı derse karşı tutum ve eleştirel düşünme becerileri üzerine etkileri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(2), 523-548.
Kurnaz, A. (2007). İlköğretim beşinci sınıf sosyal bilgiler dersinde beceri ve içerik temelli eleştirel düşünme öğretiminin öğrencilerin eleştirel düşünme becerileri, erişi ve tutumlarına etkisi(Yayımlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
Kurt, A. A., & Kürüm, D. (2010). Medya okuryazarlığı ve eleştirel düşünme arasındaki ilişki: Kavramsal bir bakış. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2), 20-34.
Nalçacı, A., Meral, E., &Şahin, İ. F. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının eleştirel düşünme ile medya okuryazarlıkları arasındaki ilişki. Doğu Coğrafya Dergisi, 21(36), 1-12.
Narin, N. & Aybek, B. (2010). İlköğretim ikinci kademe sosyal bilgiler öğretmenlerinin eleştirel düşünme becerilerinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 336-350.
Norris, S. P. (1985). Synthesis of research on critical thinking. Educational Leadership, 42(8), 40-45.
Öztürk, N., &Ulusoy, H. (2008). Lisans ve yüksek lisans hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeyleri ve eleştirel düşünmeyi etkileyen faktörler. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 1(1), 15-25.
Parker, W. C. (2012). Social studies in elementary education. Boston: Pearson Education. Paul, R., &Elder, L. (2002). Critical thinking: Tools for taking charge of your professional and personal life. New Jersey: Financial Times Prentice Hall.
Reed, J. H. (1998). Effect of a model for critical thinking on student achievement in primary source document analysis and interpretation, argumentative reasoning, critical thinking dispositions, and history content in a community college history course (Yayımlanmamış Doktora Tezi). University of South Florida, Florida.
Reed, J. H. & Kromrey, J. D. (2001). Teaching critical thinking in a community college history course: Empirical evidence from infusing Paul's model. College Student Journal, 35(2), 201-201.
Savich, C. (2008). Improving critical thinking skills in history. Oakland University. Education Resources Information Center. ERIC No: ED501311.
Scanlan, J. S. (2006). The effect of Richard Paul’s universal elements and standards of reasoning on twelfth grade composition(Yayımlanmamış Doktora Tezi).Alliant International University, California.
Schreglmann, S., & Karakuş, M. (2017). Eğitsel arayüz destekli eğitim yazılımlarının eleştirel düşünme ve akademik başarı üzerindeki etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 839-855.
Sevgi, Y. & Şahin, F. (2017). Gazete haberlerindeki sosyobilimsel konuların argümantasyon yöntemiyle tartışılmasının 7. sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme becerileri üzerine etkisi. Journal of Human Sciences, 14(1), 156-170.
Suryanto, I. E. (2015). Analysis of the Reasons of Teaching Controversial Issues on Public Policy to the Senior High School Students. Journal of Education and Practice, 6(36), 56-60.
Snyder, L. G. & Snyder, M. J. (2008). Teaching critical thinking and problem solving skills. The Journal of Research in Business Education, 50(2), 90-99.
Tok, E., &Sevinç, M. (2010). Düşünme becerileri eğitiminin eleştirel düşünme ve problem çözme becerilerine etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(27), 67-82.
Uysal, A. (1998). Sosyal Bilimler öğretim yöntemlerinin eleştirici düşünme gücünün gelişmesindeki rolü (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.
Yalçınkaya, T. (2016). Sözdebilim temalı bilimin doğası öğretiminin fen bilgisi öğretmen adaylarının sözdebilim algılarına ve eleştirel düşünme becerilerine etkisi.(Yayımlanmamış Doktora Tezi). Mersin Üniversitesi, Mersin.
Yang, Y. T. C. (2012). Cultivating critical thinkers: Exploring transfer of learning from pre-service teacher training to classroom practice. Teaching and Teacher Education, 28(8), 1116-1130.
Yang, Y. T. C. (2008). A catalyst for teaching critical thinking in a large university class in Taiwan: Asynchronous online discussions with the facilitation of teaching assistants. Educational Technology Research & Development, 56(3), 241-264.
Yıldızbaş, H. (2017). Ortak bilgi yapılandırma modeline dayalı öğretimin öğrencilerin akademik başarılarına ve eleştirel düşünme becerilerine etkisi(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
www.bursa.com (2017) http://www.bursa.com/dedikodunufus-mudurluklerinde-yogunluga-neden-oldun319923/ adresinden 20.02.2018 tarihinde erişildi.
www.haberturk.com (2017) http://www.haberturk.com/6- soruda-ciftlik-bank-on-binlerce-kisi-nasil-dolandirildi1878297 adresinden 19.03.2018 tarihinde erişildi.