Aile İşletmesi Niteliğindeki Şirketlerdeki Kurumsallaşmanın ve Entellektüel Sermayenin Rekabet Gücü Üzerindeki Etkisi: Aile İşletmesi Niteliği Taşıyan Konaklama İşletmelerinde Bir Araştırma

Bu çalışmada aile işletmesi olan konaklama işletmelerinde kurumsallaşma ve entelektüel sermaye unsurların yönetici bakış açısı ile rekabet gücüne etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma örneklemi, Türkiye’ de Akdeniz Bölgesi sınırları içerisinde yer alan Antalya ilinde faaliyet gösteren dört ve beş yıldızlıaile işletmesi olan konaklama işletmeleri yöneticileri şeklinde belirlenmiştir. Veriler 5’li derecelemeyesahip anket formu ile tabakalı örnekleme kullanılarak toplanmıştır. Toplamda 210 anket formu elde edilmiştir. Verilerin analizi sonucunda aile işletmelerinde formalleşme ve insan sermayesi ile rekabet gücü arasında anlamlı etkileşim bulgulanmazken, örgüt kültürü ile müşteri ve yapısal sermayenin rekabet gücünüpozitif anlamda etkilediği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Kurumsallaşma, Entelektüel Sermaye, Rekabet Gücü, Aile İşletmeleri, Konaklama İşletmeleri

Impact of Institutionalization in Family-Owned Companies and Elements of Intellectual Capital on Competitive Power: A Research on Family-Owned Hospitality Businesses

In this study, it has been aimed to examine the impact of institutionalization and intellectual capital elements on administrative point of view and competitive power in hospitality businesses owned by a family. The sample of research has been determined as the directors of four or five-star hospitality businesses owned by families, which are carrying out an activity in Antalya city located within the boundaries of Mediterranean Region of Turkey. Data has been gathered by using the stratified sampling method with a survey form with 5 point graduation. As a result of data analysis, while no meaningful interaction between formalization in family-owned businesses and competitive power, it has been observed that organizational culture, customers and structural capital have positive impact on competitive power.

Keywords:

Institutionalization, Intellectual Capital, Competitive Power, Family-owned Businesses, Hospitality Businesses,

PDF

___

Abdullah, D. F., & Sofian, S. (2012). The Relationship Between Intellectual Capital and Corporate Performance. The International Conference on Asia Pacific Business Innovation & Technology Management, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 40, 537 – 541.
Ağdelen, Z., & Erkut, H. (2008). Firma Kurumsal ve Yönetsel Özelliklerin İnsan Kaynakları Yönetimi Üzerindeki Etkisinin Analizi. Gazi Üniversitesi J. Soc. & Appl. Sci., 3(6): 37-55.
Ahmad, S. B., & Mushraf, A. M. (2011). The Relationship Between Intellectual Capital and Business Performance: An Empirical Study in Iraqi Industry. International Conference on Management and Artificial Intelligence, IPEDR, 6, 104-109.
Akgunduz, Y., Dalgic, A., & Kale, A. (2016). The Effects of Stress and Managers' Behaviour on the Job Satisfaction and Organisational Citizenship Behaviour of Hotel Employees. Turizam: međunarodni znanstveno-stručni časopis, 64 (1), 41-62.
Alkış, H., & Temizkan, V. (2010). İşletmelerin Kurumsallaşma Düzeylerinin Belirlenmesi: (Haddehaneler) Karabük Demir-Çelik Sektörü Örneği. Ekonomik Yaklaşım Dergisi, 21 (76), 73-92.
Apaydın, F. (2007). Kurumsallaşma ve Adaptif Yeteneklerin Pazarlama Eylemlerine ve Örgütsel Performansa Etkileri. Doktora Tezi. Gebze: Gebze Teknik Üniversitesi.
Arches, J. (1991). Social Structure, Burnout, and Job Satisfaction. Social Work, 36(3), 202-206.
Aslan, İ., & Çınar, O. (2010). Bir Aile Şirketinin Kurumsallaşmasi: Yeniden Yapilandirma ve Varislerin Yönetime Hazirlanmasi Süreci. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(1), 89-97.
Bontis, N. (2000). Assessing Knowledge Assets: A Review of The Models Used to Measure Intellectual Capital. Santa Clara, California Closing Keynote Presentation, KM World, September 15.
Bontis, N., Keow, C. C., & Richardson, S. (2000). Intellectual Capital and Business Performance in Malaysian Industries. Journal of Intellectual Capital, 1(1), 85-100.
Bounfour, A. and Edvinsson, L. (2005). Intellectual capital for communities: Nations, regions and cities. Oxford: Elsevier Butterworth–Heinemann, Jordan Hill.
Büyüköztürk, Ş. (2015). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Büyüköztürk, S., Kiliç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, S., & Demirel, F. (2012). Bilimsel arastirma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayimcilik.
Byun, H. S., Lee, J. H., & Park, K. S. (2014). Corporate Governance, Product Market Competition and Payout Policy. Seoul Journal of Business, 20 (1), 1-34.
Cabriata, M. R., & Vaz, J. L. (2005). Intellectual Capital and Value Creation: Evidence from The Por-Tuguese Banking Industry. The Electronic Journal of Knowledge Management, 4 (1), 11-20.
Çelik, E. H., & Yılmaz, V. (2013). LISREL 9.1 İle Yapısal Eşitlik Modellemesi: Temel Kavramlar- Uygulamalar-Programlama. Ankara: Anı Yayıncılık.
Çemberci, M. (2013). Kurumsal Yönetim İlkelerinin Türk Aile İşletmelerinin Yönetim İlkelerine Adaptasyonunun Değerlendirilmesi. Akademik Bakış Dergisi, 34, 1-15.
Chen, M. C., Cheng, S. J., & Hwang, Y. (2005). An empirical investigation of the relationship between intellectual capital and firms’ market value and financial performance. Journal of Intellectual Capital, 6(2), 159-176.
Chow, W. S., & Priebe, S. (2013). Understanding Psychiatric Institutionalization: A Conceptual Review. BMC Psychiatry, 13, 169-184.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
Craig, E. A., & Cowley, M. B. (1990). Entrepreneurship education: Current developments future directions. In: Kent, C. A. (Ed.). Family business: A new wave for business schools. New York, London: Quorum Books.
Çuhadar, T., & Özmen, H. İ. (2008). Mission Statement Institutional Family Business: A Content Analysis. First International Conference on Management and Economics, Epoka University, 28-29 March, Tirana, Albania, 120-132.
Durgun, S. (2006). Örgüt Kültürü ve Örgütsel İletişim. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 3, 112-132.
Dzinkowski, R. (2000). The Measurement and Management of Intellectual Capital. International Management Accounting Study, 32-37.
Edvinsson, L., & Sullivan: (1996). Devoloping A Model for Managing Intellectual Capital. European Management Journal, 14 (4), 336-364.
Erdoğan, M., & Dönmez, A. (2014). Entelektüel Sermaye ile İşletme Performansı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Panel Veri Uygulaması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (29), 362-369.
Fornell, C., & Larcker, D.F. (1981). Evaluating Structural Equation Models with Unobservable Variables and Measurement Error. Journal of Marketing Research, 18 (1), 39-50.
Fox-Wolfgramm, S. J., Kimberly, B. B., & James, G. H. (1998). Organizational Adaptation to Institutional Change: A Comparative Study of First-Order Change in Prospector and Defender Banks. Administrative Science Quarterly, 43 (1), 87-126.
Genç, N., & Karcıoğlu, F. (2004). Aile İşletmelerinin Karşılaştıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri – Bir Uygulama. 1. Aile İşletmeleri Kongresi, 17-18 Nisan, 20-32.
Gnoth, J. (1997). Tourism Motivation and Expectation Formation. Annals of Tourism Research, 24 (2), 283-304.
Hair Jr., J. E., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, E. (2010). Multivariate data analysis. New Jersey: Prentice-Hall.
Karacaer, S., & Aygün, M. (2009). Entelektüel Sermayenin Firma Performansı Üzerindeki Etkisi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(2), 127-140.
Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Kaya, F. B., Şahin, G. G., & Gürson: (2010). Management in Firms and Organizations: Intellectual Capital in Organizations. Problems and Perspectives in Management, 8 (1), 153-160.
Kesim, E. (2005). Bir Etik Davranış İlkesi Olarak Hesap Verebilirlik (Hesap Verme Sorumluluğu). Kamu Görevlileri Etik Kurulu, Siyasette ve Yönetimde Etik Sempozyumu, Sakarya, 18-19 Kasım, 270-281.
Ketels, C. (2016). Review of Competitiveness Frameworks: An Analysis Conducted for the Irish. National Competitiveness Council, Dublin.
Kimberly, J. R. (1979). Issues in The Creation of Organizations: Initiation, Innovation, and Institutionalization. The Academy of Management Journal, 22 (3), 437-457.
Kline, R. B. (2011). Convergence of structural equation modeling and multilevel modeling. In: Williams, M & Vogt, W. P. (Ed.), Handbook of methodological innovation in social research methods, (pp. 562-589). London: Sage.
Kültür ve Turizm Bakanlığı (2015). Turizm ve İşletme Belgeli Oteller. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü. (Erişim: 03.09. 2016), http://yigm.kulturturizm.gov.tr/TR,9579/turizm-tesisleri.html
Lee, K. J. (2014). Attitudinal Dimensions of Professionalism and Service Quality Efficacy of Frontline Employees in Hotels. International Journal of Hospitality Management, 41, 140–148.
Ling, Y. H. (2011). The Influence of Intellectual Capital on Organizational Performance in Two Contexts. International Conference on Intellectual Capital, Knowledge Management & Organizational Learning, January 1, 344-351.
Lytras, M. D., & Pablos: O. (2009). Knowledge ecology in global business: Managing intellectual capital. New York: Hershey.
Menkhoff, T., & Kay, L. (2000). Managing Organizational Change and Resistance in Small and Medium-Sized Family Firms, Research and Practice in Human Resource Management, 8 (1), 153-172.
Mohr, L. A., Webb, D. J., & Haris, K. E. (2001). Do Consumers Expect Companies To Be Socially Responsible? The Impact of Corporate Social Responsibility on Buying Behavior. The Journal of Consumer Affairs, 35 (1), 45-72.
Ouye, J. A. (2011). Five trends that are dramatically changing work and the workplace. Knoll Workplace Research, 1-14.
Pazarcık, O. (2004). Aile İşletmelerinin Tanımı, Kurumsallaşması ve Yönetişimi. 1. Aile İşletmeleri Kongresi, 17-18 Nisan, 33-42.
Riahi-Belkaoui, A. (2003). Intellectual Capital and Firm Performance of US Multinational Firms: A Study of The Resource‐Based and Stakeholder Views. Journal of Intellectual Capital, 4 (2), 215 – 226.
Rızaoğlu, B., & Ayyıldız, T. (2008). Konaklama İşletmelerinde Örgüt Kültürü ve İş Tatmini: Didim Örneği. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 19(1), 7-20.
Rudez, H. N., & Mihalic, T. (2007). Intellectual Capital in The Hotel Industry: A Case Study from Slovenia. International Journal and Hospitality Management, 26, 188–199.
Şanal, M. (2011). Aile İşletmelerinde Kurumsallaşma ve Kurumsal Girişimcilik Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi.
Saraç, T. (2017). Turizmde Sigortalı Çalışan Sayısı 450 Bine Düştü. Antalya Ekspres’te 21.02.2017 tarihli yazı. (Erişim: 25.02.2017), http://antalyaekspres.com.tr/ekonomi/haber/%E2%80% 9Cturizmde-sigortali-calisan-sayisi-450-binedustu%E2%20%80%20%9D%20-/36012
Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., & Müller, H. (2003). Evaluating the Fit of Structural Equation Models: Test of Significance and Descriptive Goodness-of -Fit Measures. Methods of Psychological Research, 8 (2), 23-74.
Schumacker, R. E., & Lomax, R. G. (2004). A beginner’s guide to structural equation modeling. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
Sekaran, U. (1992). Research methods for business: A skill - building approach. Canada.
Selznick: (1996). Institutionalism “Old” and “New”. Administrative Science Quarterly, 41, 270-277.
Starovic, D., & Marr, B. (2003). Understanding corporate value - Measuring and reporting intellectual capital. London: CIMA.
Tavşancı, S. (2009). Firmalardaki Kurumsallaşma Düzeyinin Rekabet Gücüne Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
Türkoğlu, N. (2016). Konaklama İşletmelerinde Kurumsallaşma, Entelektüel Sermaye ve Rekabet Gücü İlişkisinin İncelenmesi. Doktora Tezi. Antalya: Akdeniz Üniversitesi.
Westhead:, & Cowling, M. (1997). Performance Contrasts Between Family and Non-Family Unquoted Companies in the UK. Journal of Entrepreneurial Behaviour & Research, 3, 30-52.
Yazıcıoğlu, İ., & Koç, H. (2009). Aile İşletmelerinin Kurumsallaşma Düzeylerinin Belirlenmesine Yönelik Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 497-507.