Liberal Düşüncede Adalet Mefhumu: Locke ve Hayek Örneği

17. ve18. yüzyıllarda batı düşünce tarihini şekillendiren filozoflardan biri olanJohn Locke, modern toplumun yeni değerlerini ifade eden “hak, adalet, özgürlük,mülkiyet, birey” kavramlarını siyaset felsefesinin ve etiğin merkezineyerleştirmiş ve bu kavramlara yeni bir bakış açısı kazandırmıştır. BöyleceLocke, bugünkü liberal düşüncenin temelinin atmıştır. Aradan geçen üç yüzyıllık süreçte, liberal düşüncenin köklerinden uzaklaşıldığı teziyle ortayaçıkan Hayek, liberal düşüncenin 20. yüzyıldaki önemli düşünürlerinden birisiolmuştur. Liberalizmin bir anlam karmaşasının içine düştüğü ve giderek liberalöğelerden uzaklaşılmasından duyduğu rahatsızlıkla Hayek, eski liberal öğelerintekrar canlandırılması üzerine yoğunlaşmıştır. Dolayısıyla bu çalışmamızda,geçmişten günümüze üzerinde yoğun bir şekilde durulan; karşımıza bazen bir hakarayışı, bazen de özgürlük istemi şeklinde çıkan adaletin, Locke’ta nasıltahayyül ettiği ve aradan geçen üç yüz yıllık süreç sonunda Hayek’te nasılşekillendiğinin serimlenmesi amaçlanmaktadır.

Concept of Justice in Liberal Thought: The Case of Locke and Hayek

John Locke (1632-1704), one of the philosophers who shaped the history of western thought in the 17th and 18th centuries, placed the concepts of “right, justice, freedom, property, individual” expressing new values of modern society at the center of political philosophy and ethics and has given these concepts a new perspective. So, Locke has laid the foundations of today's liberal thinking. Hayek (1899-1992), arguing that the three hundred years passed away from the roots of the liberal thinker, was one of the important thinkers of the liberal thinker in the 20th century. Liberalism has fallen into a complexity of meaning, and Hayek has been intensely focused on reviving old liberal elements with the discomfort he felt as he began to move away from liberal elements. So in this writing, an intense longing that is intensely concentrated on the day-to-day past; our antagonism sometimes seeking a right, sometimes justice in the form of freedom, to Hayek from Locke; to show how it has been assessed over the past three hundred years and how it has changed.

___

  • Aktaş, S. (2001). Hayek’in Hukuk ve Adalet Teorisi. Ankara: Liberte Yayınları.
  • Cevizci, A. (1996). Felsefe Sözlüğü. Ankara: Ekin Yayınları.
  • Çulha Zabcı, F., Ağaoğulları, M. A., & Ergün, R. (2005). Kral-Devletten Ulus-Devlete. Ankara: İmge Kitabevi.
  • Elma F. (1992). Liberal Düşünce Geleneğinin Oluşumu ve John Locke. Journal of Qafqaz University. 1(9).
  • Hayek, F. A. (1973). Law, legislation and liberty. Vol. 1: Rules and order. London: Routledge Classics
  • Hayek, F. A. (1995). Kanun Yasama Faaliyeti ve Özgürlük. (çev. Mustafa Erdoğan). Cilt 2. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Hayek, F. A. (1997). Kanun, Yasama Faaliyeti ve Özgürlük; Özgür Bir Toplumun Siyasi Düzeni. (çev. Mehmet Öz). Cilt III. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Hayek, F.A. (2009). Liberalizm. (çev. Ünsal Çetin). Liberal Düşünce, 14(55), 197-224.
  • Hayek, F.A. (2012a). Hukuk Yasama ve Özgürlük: Kurallar ve Düzen. (çev. Atilla Yayla). I. Kitap. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Hayek, F.A. (2012b). Hukuk Yasama ve Özgürlük: Sosyal Adalet Serabı. (çev. Mustafa Erdoğan). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Hayek, F.A. (2012c). Hukuk Yasama ve Özgürlük: Özgür Bir Toplumun Siyasi Düzeni. (çev. Mehmet Öz). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Held, D. (1987). Models of Democracy. Cambridge: Polity Press.
  • Kabadayı, T. (2013). “Hakkaniyet” Adaletin Temelidir. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 49-57.
  • Kalfa Ataay, C. (2016). Hayek ve Friedman’ın Devlet Anlayışı. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 4(1), 129-151.
  • Locke, J. (1967). Two Treatises of Government. Book II. (ed., Peter Laslett). Cambridge: Cambridge University Press.
  • Locke, J. (1998). Hoşgörü Üstüne Bir Mektup. (Çev. Melih Yürşen) Ankara: Liberte Yayınları.
  • Locke, J. (2004). Hükümet Üzerine İkinci İnceleme. (çev. Fahri Bakırcı). Ankara: Babil Yayınları.
  • Madenci, H. C. (2009). İktisadî Hesaplama Tartışması ve Hayek. Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
  • Şenel, A. (2014). Siyasal Düşünceler Tarihi. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
  • Tannenbaum, D., & Schultz, D. (2008). Siyasi Düşünceler Tarihi: Filozoflar ve Fikirleri. (Çev. Fatih Demirci). Ankara: Adres Yayınları.
  • Yayla, A. (1999). Adalet Teorilerine Bir Bakış. İçinde: (der: Atilla Yayla), Sosyal ve Siyasal Teori, (ss.331-349). Ankara: Siyasal Kitapevi.
  • Yayla, A. (1992). Hayek 20. Yüzyıl ve Türkiye. Türkiye Günlüğü, 18.
  • Yılmaz, İ. (2010). 1900’den Günümüze Büyük Düşünürler. İçinde: Friedrich August von Hayek, (pp. 449-515). İkinci Cilt, (ed. Çetin Veysal,). İstanbul: Etik Yayınları.