Günümüzde, birçok organizasyon yaşamak ve hayatta kalmak için rasyonel şekilde örgütsel değişime ayak uydurmak durumundadır. Bu ayak uydurma sürecinde organizasyonların sahip oldukları örgüt kültürleri önemli bir yer tutmaktadır. Bu çalışmada da organizasyonlarda örgüt kültürünün varlığı ve bu varlık üzerinde yöneticilerin etkisi olup olmadığı araştırılmak istenmiştir. Çalışmanın temel amacı, çalışanların yaşadıkları örgüt kültürünü ortaya koymak ve var olan örgüt kültürü çerçevesinde yöneticilerin liderlik davranışlarının örgüt kültürü üzerindeki etkisini ortaya çıkarmaktır. Bu temel amaç doğrultusunda, çalışanların yöneticilerinin liderlik davranışlarını nasıl algıladığı ve liderlik davranışları ile örgüt kültürü arasında bir ilişki olup olmadığını ortaya çıkarmak ise çalışmanın alt amaçlarıdır. Araştırma kapsamını Muğla ilinde faaliyet gösteren dört ve beş yıldızlı otel işletmeleri ve havayolu işletmelerinde çalışan işgörenler oluşturmaktadır. Bu işletmelerden anket yoluyla gerekli veriler elde edilmiştir. Elde edilen verilerin analizinde güvenilirlik, frekans, bağımsız t-testi, korelasyon ve çoklu regresyon testleri kullanılmıştır. Çalışma sonucunda örgüt kültürünün büyük çoğunluğunun liderlik davranışları tarafından açıklandığı sonucuna ulaşılmıştır. Dolayısıyla bu durum, liderlik davranışlarının çalışanların örgüt kültürleri üzerinde etkisinin olduğunu ve bu etkinin de olumlu yönde olduğu sonucunu doğurmaktadır.
Today, most of the organizations have to comply with rational organization changes, in order to survive. During this adaptation period, the ultimate importance is the organizational culture itself. Whether leadership has an impact on the existing organizational culture has been researched in this study. The main objective of this study is to discover the organizational culture of the employees and the effects of leadership efforts on organizational culture. With this main objective, the subsequent objectives of the research are to discover how the employees perceive their leaders and what kind of a relationship there is between the organizational culture and the leadership exposed. This research has been achieved with the help of employees from 4 and 5 star hotels and airline agents located in Muğla. Data was gathered by applying a questionnaire to these employees. Tests of the reliability, frequency, independent t-test, correlation and multiple regressions have been used in data analysis process. The results obtained from this analysis have shown that leadership behaviors have characterized the large majority of the organizational culture. As a conclusion, this shows that leadership behaviors impact the organizational culture and this impact generates a positive result
___
Agarwal, S., DeCarlo, T. E ve Vyas, B. S. (1999). Leadership Behavior
and Organizational Commitment: A Comparative
Study of American and Indian Salespersons, Journal of International
Business Studies, 30 (4): 727-743.
Altunay, A. (1999). Otel İşletmelerinde Örgüt Kültürü-Falez
Otel’de Örgüt Kültürü Araştırması (Basılmamış Yüksek Lisans
Tezi). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü.
Baysal, C. A. ve Paksoy, M. (1999). Mesleğe ve Örgüte Bağlılığın
Çok Yönlü İncelenmesinde Meyer-Allen Modeli, İstanbul
Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 28 (1): 7-15.
Baytok, A. (2006). Hizmet İşletmelerinde Örgüt Kültürünün
Oluşturulmasında Liderin Rolü (Basılmamış Yüksek Lisans
Tezi). Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü.
Berberoğlu, G., Besler, S. ve Tonus, H. Z. (2000). Örgüt Kültürü:
Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi
Örgüt Kültürü Araştırması, Anadolu Üniversitesi, İ.İ.B.F.
Dergisi, 14 (1-2): 29-52.
Çavuş, Ş. ve Gürdoğan, A. (2008). Örgüt Kültürü ve Örgütsel
Bağlılık İlişkisi: Beş Yıldızlı Bir Otel İşletmesinde Araştırma,
Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi
Dergisi, 1: 18-34.
Çelik, M. (2007). Örgüt Kültürü ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı:
Bir Uygulama (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Erzurum:
Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çetiner, E. (1995). Konaklama İşletmelerinde Yönetim Muhasebesi.
Ankara: Tutibay Yayınları.
Daft, L. R. (1995). Organization Theory and Design. ABD: West
Yayınları.
Das, H. (1990). Organization Theory with Canadian Applications.
Kanada: Gage Educational Pub. Comp.
Dipboye, L. R, Howell, C. W. ve Smith, S. C. (1994). Understanding
Industrial and Organizational Psychology, An Integrated
Approach. ABD Harcourt Brace Koleji Yayınları.
Drucker, F. P. (1992). Managing for the Future. Londra: Butterworth
/ Heinemann.
Erdem, R. (2007). Örgüt Kültürü Tipleri ile Örgütsel Bağlılık
Arasındaki İlişki: Elazığ İl Merkezindeki Hastaneler Üzerinde
Bir Araştırma, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi
ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2 (2): 63-79.
Eren, E. (2003). Kültürel Boyutlar Olarak İşletmelerde İçsel Bütünleşme
ve Dışsal Odaklanma Düzeylerinin Performansa
Etkileri, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 4 (1): 55-70.
Erenler, E. (2001). Örgüt Kültürü ve İş Tatmini İlişkisi (Basılmamış
Yüksek Lisans Tezi). Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Francesco, M. A. ve Chen, X. Z. (2000). Cross-Cultural Dıfferences
Wıthın A Sıngle Culture: Power Dıstance As A Moderator
of The Partıcıpatıon – Outcome Relatıonshıp In The
People’s Republic of China. Academy of Management
Meeting, http://net2.hkbu.edu.hk/~brc/CCMP200007.
Gayef, A. (2006). Özel Hastanelerde Uygulanan Liderlik Yaklaşımlarının
Üst Düzey Yöneticilerin Takım Çalışması ve
Örgüt İklimi Algılamaları Üzerindeki Etkisi (Basılmamış
Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü.
Güçlü, H. (2006). Turizm Sektöründe Durumsal Faktörlerin Örgütsel
Bağlılık Üzerindeki Etkisi (Basılmamış Doktora Tezi).
Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Güçlü, N. Örgüt Kültürü. http://www.manas.kg/pdf/sbdpdf6/Guclu,
Erişim tarihi: 14.03.2011.
Gül, H. (2003). Karizmatik Liderlik ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi
Üzerine Bir Araştırma (Basılmamış Doktora Tezi). Gebze: Gebze
Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Güler Bilir, S. (2005). Örgüt Kültürü İçinde Cinsiyet Ayrımcılığı
ve Kadınların İşyerinde Karşılaştıkları Mesleki Baskılar:
Trakya Bölgesi İmalat Sektöründe Kadın Çalışanlar Üzerine
Bir Araştırma (Basılmamış Doktora Tezi). Ankara: Ankara
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Gürçay, C. İşletmelerde Örgüt Kültürü Faktörlerinin Farklı Boyutlarda
Oluşmasında Sektörel Farklılığın Etkisi, http/isguc.
org/cgurcay/htm, Erişim tarihi: 15.03.2011.
Gürdoğan, A. (2005). Bodrum Merkezde Bulunan Beş Yıldızlı
Otel İşletmelerinde Çalışan İşgörenler Üzerinde Örgüt
Kültürü ile İş Doyumu Arasındaki İlişki (Basılmamış Yüksek
Lisans Tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü.
Gürdoğan, A. (2010). Turizm Lisans Eğitimi Veren Yüksek Öğretim
Kurumu Yöneticilerinin Liderlik Davranışlarının
Öğretim Elemanlarının Örgütsel Bağlılığına Etkisi. (Basılmamış
Doktora Tezi). Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Hawkins, P. (1997). Organizational Culture: Sailing Between
Evangelism and Complexity, Human Relations, 50 (4): 417-440.
Kabacoff, R. I. (1998). Gender Differences in Organizational
Leadership 106. Annual Convention of the American
Psychological Association in San Francisco, Kaliforniya.
Karahan, A. (2008). Hastanelerde Liderlik ve Örgütsel Bağlılık
Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Afyon Kocatepe Üniversitesi
Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (1): 145-162.
Karcıoğlu, F. ve Timuroğlu, K. M. (2004). Örgüt Kültürü ve Liderlik,
Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi,
(1-2): 319-338.
Kılıç, G. (2006). Eğitim Kurumlarında Liderlik Tarzları ve Örgüt
Kültürünün Performans Üzerindeki Etkisi (Basılmamış
Yüksek Lisans Tezi). Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü.
Kostera, M. ve Wicha, M. (1996). The Divided Self” of Polish State-
owned Enterprises: The Culture of Organizing, Organization
Studies, 17 (1): 83-105.
Li, J., Lam, K. ve Qıan, G. (2001). Does Culture Affect Behavior
and Performance of Firms? The Case of Joint Ventures in
China, Journal of International Business Studies, 32 (1): 115-131.
Mathebula, L.R.M. (2004). Interngovermental Relation Reform
in a Newly Emerging South African Policy. İçinde Modelling
the Relationship Between Organizational Commitment,
Leadership Style, Human Resources Management
Practices and Organizational Trust. University of Pretoria (ss.
-108). Güney Afrika.
Mosley, G. G., Valentine, S. ve Godkin, L. (2002). U.S. Organizations’
Personnel Management in Mexico, Latin American
Business Review, 3 (1): 57 -73.
Murat, G. ve Açıkgöz, B. (2007). Yöneticilerin Örgüt Kültürü
Algılamalarına İlişkin Bir Analiz: Zonguldak Karaelmas
Üniversitesi Örneği, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal
Bilimler Dergisi, 3 (5): 1-20.
Newman, K. ve Nollen, S. D. (1994). Culture Congruence: The
Fit Between Management Practices and National Culture,
Journal of International Business Studies, 27 (4): 753-779.
Özdevecioğlu, M. (2002). Kamu ve Özel Sektör Yöneticileri Arasındaki
Davranışsal Çalışma Koşulları ve Kişilik Farklılıklarının
Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma, Erciyes Üniversitesi
İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19: 115-134.
Özmutaf, M. N. (2007). Liderliğin Örgüt Kültürü İçinde Değişimsel
Boyutta Değerlendirilmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (2): 83-98.
Rock, L. M. ve Berger, A. L. (1991). A State-of-the-Art Guide to
Compensation Strategy and Design. ABD: McGraw Hill, Inc.
Rowlinson, M. ve Procter, S. (1999). Organizational Culture and
Business History, Organization Studies, 20 (3): 369-396.
Rue, W. L. ve Byars, L. L. (1997). Management “Skills and Application”.
ABD: McGraw Hill Com.
Quinn R. D. ve Cameron K. S. (1999). Diagnosing and Changing
Organizational Culture. ABD: Addison-Wesley Yayınları.
Quinn, E. R. ve Rohrbaugh, J. (1983). A Spatial Model of Effectiveness
Criteria: Towards a Competing Values Approach
to Organizational Analysis, Management Science, 29 (3):
-377.
Savaş, G. (2006). Örgüt Kültürü ve Kütahya Altın Çini Seramik
Sanayi A.Ş. Uygulaması (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi).
Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Shane, S., Venkataraman, S. ve Macmillan, I. (1995). Cultural
Differences in Innovation Championing Strategies, Journal
of Management, 21 (5): 931-952.
Sığrı, Ü. (2006). Japonların Kültürel Özellikleri Bağlamında; Yönetsel,
Ekonomik ve Sosyal Süreçlerinin Analizi, İstanbul
Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (9): 29-47.
Sığrı, Ü. (2007). İşgörenlerin Örgütsel Bağlılıklarının Meyer ve
Allen Tipolojisiyle Analizi: Kamu ve Özel Sektörde Karşılaştırmalı
Bir Araştırma, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü Dergisi, 7 (2): 261-278.
Strang, K. D. (2007). Examining Effective Technology Project Leadership
Traits And Behaviors, Computers in Human Behavior,
: 424-462.
Şahal, E. (2005). Akademik Örgütlerde Örgüt Kültürü ve İş Tatmini
Arasındaki İlişki: Akdeniz Üniversitesi’nde Doktora
Yapan Araştırma Görevlilerinin Örgüt Kültürüne ve İş
Tatminine Yönelik Algı ve Kanaatleri (Basılmamış Yüksek
Lisans Tezi). Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü.
Şener, B. (1997). Modern Otel İşletmelerinde Yönetim ve Organizasyon.
Ankara: Gazi Kitabevi.
Terzi, A. R. (2000). Örgüt Kültürü. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Tozkoparan, G. ve Susmuş, T. (2001). Üretim ve Hizmet Sektörü
İşletmelerinde Örgüt Kültürüne İlişkin Karşılaştırmalı
Bir Uygulama, Ege Akademik Bakış, 1 (1): 202-223.
Uysal, G. (2003). Rol Farklılaşmasının İletişime Etkisi ve Johari
Modeli, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler
Dergisi, 4 (1): 137-148.
Uzun, D. (2007). Örgüt Kültürünün Bilgi Yönetim Sürecine ve
Örgütsel Performansa Etkisi: Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde
Bir Uygulama (Basılmamış Doktora Tezi). İzmir: Dokuz
Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Veiga, J., Lubatkin, M., Calori, R., Tung, A. ve Very, P. (2000).
Measuring Organizational Culture Clashes: A Twonation
Post-Hoc Analysis of A Cultural Compatibility Index,
Human Relations, 53 (4): 539-558.
Yamane, T. (2001). Temel Örnekleme Yöntemleri. Çev.: Alptekin
Esin, M. Akif Bakır, Celal Aydın ve Esen Gürbüzsel, İstanbul:
Literatür Yayıncılık.
Yılmaz, A., Özler Ergun, D. ve Mercan, N. (2008). Mobbing ve
Örgüt İklimi ile İlişkisine Yönelik Ampirik Bir Araştırma,
Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (26): 334-357.
Yüksel Engin, Ş. (2006). Kooperatiflerde Örgüt Kültürü (Basılmamış
Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Atılım Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü.