Kültürel Miras Bağlamında Mavi Yolculuk: Tarihi, Bugünü ve Geleceği

Bu derleme makalenin amacı Cevat Şakir Kabaağaçlı (Halikarnas Balıkçısı) öncülüğünde 1940’ların ortalarında başlayan Mavi Yolcuğun, 78 yıllık tarihçesini bütüncül bir anlayışla ele almaktır. İlk Mavi Yolcu Cevat Şakir ve bu yolculuğun öncüleri Azra Erhat, Sabahattin Eyüboğlu ve Bedri Rahmi Eyüboğlu gibi 1940’lardan 1980’lere kadar Türk düşünce ve sanat dünyasına yön verenler, Mavi Yolculuğu Türkiye’nin dünyada bir eşi daha olmayan kültürel değerlerinden biri olarak üretmişlerdir. Mavi Yolculuğun kültürel miras olarak inşa ediliş süreci aynı zamanda Cevat Şakir’in “Mavi Anadolu uygarlığın beşiğidir” düşüncesinden hareketle Mavi Anadoluculuk düşünce akımını da ortaya çıkarmıştır. Bu makale mavi yolculuğun bir kültürel miras olarak inşa edilişinin tarihini Türkiye turizm tarihi açısından ele almaktadır. Mavi Yolculuk tarihini, Cevat Şakir ve her biri Türk düşünce dünyasına damga vurmuş arkadaşlarının tanıklıkları üzerinden incelemek, ülkedeki düşünce tarihinin temel tartışmalarını da ortaya çıkarmaktadır. Buradan hareketle makale, Türkiye’nin turizm tarihi ile düşünce dünyasının tarihinin birlikte yazılması gerektiğine vurgu yapmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

mavi yolculuk, mavi anadoluculuk, kültürel miras, turizm tarihi

Blue Voyage in the Context of Cultural Heritage: History, Present and Future

The aim of this review article is to review the 78-year history of the Blue Voyage, which started in the mid 1940s under the leadership of Cevat Şakir Kabaağaçlı (The Fisherman of Halicarnassus) with a holistic perspective. Those who shaped the world of Turkish thought and art from the 1940s to the 1980s, such as the first Blue Voyager Cevat Şakir and the pioneers of this journey, Azra Erhat, Sabahattin Eyüboğlu and Bedri Rahmi Eyüboğlu, formulated the Blue Voyage as one of our unique cultural values in the world. The process of constructing the Blue Voyage as a cultural heritage also revealed the Blue Anatolian movement of thought based on Cevat Şakir’s idea that “Blue Anatolia is the cradle of civilization”. This article discusses the history of the blue voyage’s construction as a cultural heritage in terms of Türkiye’s tourism history. Examining the history of the Blue Voyage through the testimonies of Cevat Şakir and his friends, each of whom left their mark on the world of Turkish thought, also reveals the fundamental debates in the history of thought in the country. In this regard, the paper claims that the history of tourism and the history of intellectual world in Türkiye need writing together.

Keywords:

Blue Voyage, Blue Anatolianism, Türkiye tourism history, Cultural heritage,

PDF

___

Açacak, H. (2016). Bir Bodrum Hikayesi - Mehmet Yavaş – Süngercim. İzmir: Tükelmat A. Ş.
Adil, F. (1959). Beyaz Yollar Mavi Deniz. İstanbul: Yeditepe Yayınları.
Albachten, Ö. B. (2012). Mavi Yolculuk (Blue Voyage): A Journey of Self-Discovery during the Early Decades of the Turkish Republic (1945–1969), Studies in Travel Writing, 16 (4): 427-439.
Aydın, S. (2010). Arkeoloji ve Milliyetçilik. Toprak Altından Kimlik Devşirmek, Arkeo Atlas, 7: 132-139.
Ayhan, E. (1987). Prens Sabahattin Eyüboğlu, Gergedan, 7 Eylül: 86-102.
Bardakçı, M. (2017). Safiye. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Belge, M. (2009). Genesis: Büyük Ulusal Anlatı ve Türklerin Kökeni. İstanbul: İletişim.
Bilsel, C. (2007). “Our Anatolia": Organicism and the Making of Humanist Culture in Turkey, Muqarnas, 24: 223-241.
Boratav, A. (2019). Mavi Yolculuk Rehberi: Gökova'dan Kekova'ya Güneybatı Kıyılarımız ve 12 Adalar. İstanbul: Denizler Kitabevi.
Boratav, A. (2022). Mavi Yolculuk Rehberi (Güncellenmiş 3. Baskı) Gökova'dan Kekova'ya Türkiye'nin Kıyıları ve 12 Adalar. 540 Küçük Koy ve Mola Noktası. İstanbul: Ege Yayınları.
Collins, I. (2011). John Craxton: A Life of Gifts. Londra: Yale University Press.
Costa, N. ve Martinotti, G. (2003). Sociological Theories of Tourism and Regulation Theory. İçinde; L. M. Hoffman, S. S. Fainstein, and D. R. Judd (Editörler) Cities and Visitors: Regulating People, Markets, and City Space (ss. 53-71). Oxford: Blackwell Publishing Ltd.
Çetinkaya, H. (1986). Bodrum Sürgünleri (Röportajlar). İstanbul: Boyut Yayınevi.
Duru, O. (2018). Mavi Gezi Piri Reis’in İzinde. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Erdoğan, D. (2022). Pandemi Sonrası Mavi Tura Hücum, Milliyet, 7 Temmuz.
Erhat, A. (1972). Mitoloji Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Erhat, A. (1979). Mektuplarıyla Halikarnas Balıkçısı. İstanbul: Adam Yayınları.
Erhat, A. (2022a). Mavi Anadolu. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Erhat, A. (2022b). Mavi Yolculuk. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Eyüboğlu, B. R. (2008). Mavi Yolculuk Defterleri. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Eyüboğlu, H. (2003). Kanadalı Bir Gelinin Türkiye Anıları. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
Eyüboğlu, S. (1961). Mavi ve Kara, İstanbul: Ataç Kitapevi.
Fairclough, G. (2011). Mirasın Gelecek için Değeri. İçinde; D. Ünsal (Editör) Kültür Politikaları Yönetimi Yıllık 2011 Dosya Toplum İçin Miras (ss. 35-43). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Freely, J. (2018). Homeros için Bir Gezi Rehberi. İstanbul: Alfa Yayıncılık.
Güney, E. (2005). Erol Güney’in Ke(n)disi / Göçmen-Çevirmen-Gazeteci-Sevgili. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Gür, A. (2010). Anatolia, Cradle of Civilizations: The Blue Anatolia Movement and the Humanist Twist in Cultural Essentialism. İçinde; R. B. Boytner, L. S. Dodd ve B. J. Parker (Editörler) Controlling the Past, Owning the Future: The Political Uses of Archaeology in the Middle East (ss. 81–89). Tucson: University of Arizona Press,
Halikarnas Balıkçısı. (1971). Anadolu’nun Sesi. İstanbul: Yeditepe Yayınları.
Halikarnas Balıkçısı. (1972). Hey Koca Yurt. İstanbul: Hürriyet Yayınları.
Halikarnas Balıkçısı. (1974). Altıncı Kıta: Akdeniz. Ankara: Bilgi Yayınevi.
Halikarnas Balıkçısı. (1983). Mavi Sürgün. Ankara: Bilgi Yayınevi.
Halikarnas Balıkçısı. (1990). Anadolu Tanrıları. Ankara: Bilgi Yayınevi.
Halikarnas Balıkçısı. (1995). Arşipel. Ankara: Bilgi Yayınevi.
Işık, F. (2009). Anadolu ve İon Uygarlığı: “Kolonizasyon” ve “Doğu Helen” Kavramlarına Eleştirel Bir Bakış, Anadolu/Anatolia, 35: 53–86.
İMEAK. (2023). Denizcilik Sektör Raporu İstanbul 2023, https://www.denizticaretodasi.org.tr/media/SharedDocuments/sektorraporu/2023/Denizcilik_Sektor_Raporu_12.06.2023_v2.pdf, Erişim tarihi: 19 Eylül 2023.
Kabaağaçlı Noonan, İ. (2010). Halikarnas Balıkçısının Kızından Anılar Akın Akın. Ankara: Bilgi Yayınevi.
Kaya, İ. (2006). Sosyal Teori ve Geç Modernlikler Türk Deneyimi. Ankara: İmge Kitabevi.
Kaya, İ. (2022). Tamamlanmamış Modernlik Projesi Olarak Kemalizm ve İki Ana Sorun. İçinde; İ. Kaya (Editör) Türkiye’nin Siyasal Sosyolojisi (ss. 307-344). İstanbul: Say Yayınları.
Koşar, E. (2018). Mavi Anadoluculuk ve Sabahattin Eyüboğlu’na Eleştirel Bakışlar, Dil ve Edebiyat Araştırmaları, 17 (17): 79-86.
Kulin, A. (2005). Füreya. İstanbul: Everest Yayınları
Özveren, E. (2017). The Fisherman of Halicarnassus and Fernand Braudel: Less than a Full Mediterranean Crossing, Meltem Journal of the Izmir Mediterranean Academy, 1: 9-22.
Paker, S. ve Özgeçmez, Ö. (2014). Gulet Tatili ve Kadınların Gulet Tatili Satın Alma Tercihleri Üzerine Bir Araştırma, Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, 6 (2): 101-113.
Shoup, D. (2011). Arkeoloji, Paydaşlar ve Sit Yönetimi. İçinde; D. Ünsal (Editör) Kültür Politikaları Yönetimi Yıllık 2011 Dosya Toplum İçin Miras (ss. 57-68). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Sururi, G. (1978). Kıldan İnce Kılıçtan Keskince. İstanbul: Doğan Kitap.
Şenol, M. (2009). Medeniyet Tartışmalarında Mavi Anadoluculuk Akımının Yeri. Muhafazakar Düşünce, 6 (21-22): 105-124.
Timothy, D. J. (2011). Cultural Heritage and Tourism An Introduction. Bristol: Channel View Publications.
Taner, S. ve Tezcan, R. (2019). Halikarnas Balıkçısı’nın Mirası. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
Turan, B. İ. (2021). Konfor ve Lüks Unsurlarının Bodrum Guletleri Üzerindeki Etkilerinin Araştırılması, Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, 13 (1): 37-56.
Turan, B. İ. ve Özcan, A. (2023). Mavi Yolculuk Sırasında Bodrum Guletlerin’nde Kullanım Dağılımının Araştırılması, Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, 15 (1): 52-73.
Urgan, M. (2013). Bir Dinazorun Gezileri. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Yetgin, D. ve Yılmaz, A. (2018). İlk Mavi Yolculuklar. İçinde; N. Kozak, (Editör) Dünden Bugüne Türkiye’de Turizm (ss. 829-845). İstanbul: Yıkılmazlar Basın Yayın.
Yetgin, D., Yılmaz, A. ve Kozak, N. (2018). Türkiye’de Turist Rehberliğinin Öncüsü: Cevat Şakir Kabaağaçlı (Halikarnas Balıkçısı), Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 29 (1): 128-138.
Yılmaz, A. ve Yetgin, D. (2018). Mavi Yolculuktan Yat Turizmine Geçiş. İçinde; N. Kozak (Editör) Dünden Bugüne Türkiye’de Turizm (ss. 847-858). İstanbul: Yıkılmazlar Basın Yayın.