Neden Gözetl(en)iyoruz

Günümüzde sosyal hayatta karşılığını fazlasıyla hissettiğimiz kavramlardan birisi de gözetimdir. Tarih boyunca var olan ve değişik şekillerde toplum ve birey üzerinde varlığını hissettiren bu kavram, modern zamanlarla birlikte tepe noktasına ulaşmıştır. Artık gelişen teknoloji ve imkanlar sayesinde gerek devlet gerek şirketler gerekse de diğer bireyler tarafından bu faaliyetin nesnesi durumuna getirildiğimiz açıktır. Bununla birlikte her birimiz de bir şekliyle gözetim faaliyetini toplumdaki diğer bireyler üzerinde gerçekleştirmekteyiz. Dolayısıyla bizler bu faaliyetin nesnesi olduğumuz gibi aynı zamanda öznesi durumundayız. Daha açık ifadeyle hem gözetliyor hem de gözetleniyoruz. İlk bakışta gözetimin, gözetlenen hakkında bilgi edinme ve onu disiplinize etme şeklinde iki ayrı amacının olduğu görülmektedir. Gözetim bazen bu iki amaçtan birisine yönelik olarak gerçekleştirilirken, çoğu kez de birlikte her iki amaca yönelik olarak gerçekleştirilmektedir. Bununla birlikte bilgi edinme amacı, gözetleyenin iktidarını koruma motivasyonundan kaynaklanabileceği gibi, gözetleneni belirli bir yöne kanalize etme motivasyonundan da kaynaklanabilir. Bu çalışmada doktrindeki farklı görüşlerden de faydalanılarak, neden gözetlendiğimiz ve gözetlediğimiz alt başlıklar halinde analiz edilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Gözetim, Panoptikon, Gözetim Toplumu, Bilgi ve İktidar, Gözetim ve Disiplin

Nowadays, one of the concepts for which we feel great value in social life is surveillance Throughout the history, this concept which has made its presence felt on society and individuals in different ways reached its peak with modern times. Now, thanks to advancing technology and facilities, it should also be clear that we are object to this activity by government, companies and the other individual cases. In addition to this, each of us carry out surveillance activities on other individuals in the community. Because of this fact, we both object and subject of this activity. More clearly, both we are being watched and we are watching. At first glance, it is seen that there are two separate objectives in surveillance that get information about the monitored and discipline to them. While surveillance is sometimes performed in order to one of these two objectives, it is also often performed together for both purposes. However, for purposes of obtaining information might be a motivation to protect the government‘s spying, surveillance may also arise from new motivation to channel in a certain direction. In this study, why we observe and are observed will be analyzed in subtitles by benefiting from different views on doctrine.

Keywords:

Surveillance, Panopticon, Surveillance Society, Knowledge and Power, Surveillance and Discipline,

PDF

___

ALTUNAY, Alper. Biri Bizi Gözetliyor Programı ve Elektronik Gözetim, Kurgu Dergisi, 2003, S:20
BAUMANN, Zygmunt. Yasa Koyucular ile Yorumcular, (Çev. Kemal Atakay), Metis Yayınevi, İstanbul 1996
BAUMANN, Zygmunt. Modernlik ve Müphemlik, (Çev. İsmail Türkmen) Ayrıntı Yayınları, İstanbul 2003
BENTHAM, Jeremy. The Panopticon Writings,(Miran Bozovic’in sunuşunda) Verso, London,-New York 1995.
ÇOBAN, Barış. Yeni Panoptikon, Gözün İktidarı ve Facebook, Yeditepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, S:10 2009
DELEUZE, Gilles. Denetim Toplumları Konusunda Bir Ek, (Çev: Ulus Baker), Birikim Dergisi, S: 142,143
DOLGUN, Uğur. Gözetim Toplumunun Yükselişi: Enformasyon Toplumundan Gözetim Toplumuna, Yönetim Bilimleri Dergisi, 1:3, 2004
DOLGUN, Uğur. Şeffaf Hapishane Yahut Gözetim Toplumu, Ötüken Yayınları, İstanbul 2008
FOUCAULT, Michel. Hapishanenin Doğuşu, (Çev. Mehmet Ali Kılıçbay), İmge Kitabevi, Ankara 2006
FOUCAULT, Michel. İktidarın Gözü, (Çev. Işık Ergüden), Ayrıntı Yayınevi, İstanbul 2003
GIDDENS, Anthony. Modernliğin Sonuçları, (Çev. Ersin Kuşdil), Ayrıntı Yayınları, İstanbul 2004
GIDDENS, Anthony. Ulus Devlet ve Şiddet, (Çev. Cumhur Atay), Kalkedon Yayınları, Yer Belirtilmemiş 2008
HOBBES, Thomas. Leviathan, (Çev. Semih Lim) Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 1995
https://www.europol.europa.eu/content/supplemental-agreement-between-europol-police-officeand-united-states-america Erişim Tarihi: 4.1.2016.
HUNT, Alan-Gary Wickham. Foucault and Law, Pluto Pres, London-Sterling, Virginia 1994
JEANNIERE, Abel. Modernite Nedir-Modernite Versus Postmodernite, (Çev:Nilgün Tutal ve Mehmet Küçük), Vadi Yayınları, Ankara 1994
LACOSTE, Yves. Büyük Oyunu Anlamak-Jeopolitik: Bugünün Uzun Tarihi, (Çev. İsmet Akça), NTV Yayınları, İstanbul 2007
LYON, David. Gözetim Çalışmaları, (Çev: Ali Toprak), Kalkedon Yayınları, İstanbul 2013, s. 249
LYON, David. Elektronik Göz-Gözetim Toplumunun Yükselişi, (Dilek Hattatoğlu), Sarmal Yayınevi, 1997
LYON, David. Günlük Hayatı Kontrol Etmek Gözetlenen Toplum, (Çev: Gözde Soykan), Kalkedon Yayınları, İstanbul 2006
LYOTARD, J. F. Postmodern Durum, (Çev: Ahmet Çiğdem), Vadi Yayınları, Ankara 2000
MARX, Gary T. What is New About The New Surveillance Classifying Change And Continuity, Surveillance anda Society, 1(1) 2002
MATHIESEN, Thomas. The Wiever Society: Michel Foucault’s Panopticon Revisited, Theoretical Criminology, 1(2) 1997
MERQUIOR, J. G. Foucault, (Çev. Nurettin Elhüseyni), AFA Yayınları, İstanbul 1986
MONTESQUIEU, Baron de. “İdeal Anayasa” in: Michael Rosen-Jonathan Wolff, Siyasal Düşünce, (Çev: Sevda Çalışkan-Hamit Çalışkan), Dost Yayınevi, Ankara 2006
ORWELL, George. Bin Dokuz Yüz Seksen Dört (Roman), (Çev. Nuran Akgören), Can Yayınevi, İstanbul 2008
ÖZKAZANÇ, Alev. “Örgütlü Modernliğin Çözülmesi Sürecinde Suçun Yeniden Siyasallaşması,” Yoksulluk, Şiddet ve İnsan Hakları, (Ed. Yasemin Özdek), TODAİE İnsan Hakları Araştırma Merkezi Yayını, Ankara 2002
ÖZTÜRK, Serdar. Filmlerle Görünürlüğün Dönüşümü: Panoptikon, Süperpanoptikon, Sinoptikon, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, S: 36 Bahar 2013
ROBINS, Kevin. İmaj Görmenin Kültür ve Politikası, (Çev: Nurçay Türkoğlu), Ayrıntı Yayınları, İstanbul 1999
TOSUN, C. M. Gözetleyenin Hukuku, Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 2015 Bahar S: 19
TZU, Sun. Savaş Sanatı, (Çev: Hasan İlhan), Alter Yayınları, Ankara 2012
YAZICIOĞLU, Yılmaz. Bilgisayar Suçları, Alfa Yayınları, İstanbul 1997