Havayolu İle Yolcu Taşımacılığında Hava Taşıyıcısının Sorumluluğu ve Yolcu Hakları

Havayolu taşımacılığı uluslararası yönü ağırlıklı olan ve bu yüzden uluslararası kuralların geçerli olduğu bir taşıma şeklidir. Havayoluyla yapılan iç taşımalarda ulusal mevzuat geçerli olurken uluslararası taşımalarda taraf olunan uluslararası sözleşme hükümleri uygulanır. Ulusal mevzuatlar da uluslararası sözleşme hükümlerine uygun olarak hazırlanmaktadır. Havayolu taşımacılığında yolcu hakları konusunda karşılaşılan sorunlar şöyle sıralanabilir; fazla rezervasyon nedeniyle yolcuların bir kısmının uçağa kabul edilmemesi, uçuşun iptal edilmesi, uçağın geç kalkması (tehirli uçuş) veya varış noktasına zamanında varamaması nedeniyle gecikmelerin meydana gelmesi, uçuşla ilgili yanlış bilgi verilmesi, kaza veya gecikme nedeniyle yolcunun ölümü veya yaralanması, bagaj kaybı veya hasarı, engelli ve hareket kısıtlı yolcuların reddedilmesi. Uluslararası havayolu taşımacılığında 1929 tarihli Varşova Konvansiyonu hükümleri uygulanırken, 2003 yılından itibaren 1999 yılında imzalanan Montreal Konvansiyonu hükümleri de uygulanmaya başlanmıştır. Konvansiyonu elli iki ülke imzalamıştır, 2003 yılında otuz ülkede yürürlüğe girmiştir. Her yıl Konvansiyonu onaylayan ve yürürlüğe koyan ülke sayısı artmaktadır. Montreal Konvansiyonu kaza ve gecikme durumlarında yolcunun ölümü, yaralanması, bagaj kaybı ve hasarı durumlarında hava taşıyıcısının sorumluluğu konusunda önemli değişiklikler getirmektedir. Bu çalışmada havayolu ile yolcu taşımacılığında karşılaşılan sorunlar ve bu sorunlar karşısında Avrupa Birliği’nde, Amerika Birleşik Devletleri’nde ve Türkiye’de yolcu haklarının neler olduğu incelenmektedir. Kaza ve gecikme nedeniyle yolcunun ölümü, yaralanması, bagaj kaybı ve hasarı halinde hava taşıyıcısının sorumluluğu Varşova ve Montreal Konvansiyonu hükümlerine göre açıklanmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Yolcu hakları, havayolu taşımacılığı, yolcunun uçağa kabul edilmemesi, Montreal Konvansiyonu, Varşova Konvansiyonu

Carriage by air is a heavily international way of carriage, so the international laws are valid. While national legislation is applied in domestic carriages, the provisions of the international agreement acceded is applied in international carriages. The national legislations are also prepared in accordance with the provisions of the international agreement. The problems faced in carriage by air in terms of passenger rights can be listed as: not letting some passengers enter the plane due to over-reservation, cancellation of flights, delayed take-off or delays due to unpunctual landing to the destination, improper information about flight, death or injury of the passenger due to accident or delay, baggage loss or damage, and rejecting handicapped or people with reduced mobility. The provisions of Warsaw convention were practiced in carriage by air until 2003, then Montreal Convention signed in 1999 started to be practiced. The convention was signed by fifty two countries, and put into force in thirty countries in 2003. Each year the number of the countries approving and putting the convention into force increases. Montreal Convention has brought important changes about the liability of the air carrier in case of accident and delay, injury or death of the passenger, and baggage loss and damage. This study explores the problems faced in passenger carriage by air, and what the passenger rights are in European Union, the United States of America and Turkey if these problems occur. The liability of the air carrier in case of the injury or death of the passenger due to accident or delay, baggage loss and damage are explained according to the provisions of Warsaw and Montreal Convention.

Keywords:

Passenger Rights, air transportation, denied boarding, Montreal Convention, Warsaw Convention,

PDF

___

Dempsey Paul Stephen. (2004). European Aviation Law, Kluwer Law International.
Dempsey Paul Stephen, Milde Michael (2005). International Air Carrier Liability: Montreal Convention of 1999, McGill University Centre for research in Air and Space Law, Canada,.
Dempsey Paul Stephen, Gesell Laurence E. (2006), Airline Management: Strategies for the 21st Century, Second Edition, Coast Aire Publications, USA.
Giemulla, Elmar M. ve Weber, Ludwig.(Ed) (2011). International and EU Aviation Law Selected Issues, Kluwer Law International, Hollanda.
Kamacı Mahmut (Derleyen) (2006) Türkiye’nin taraf olduğu milletlerarası özel hukuk sözleşmeleri ve özel hukuk alanına giren çok taraflı diğer uluslararası sözleşmeler (yürürlük tarihleri ve taraf devletlerle birlikte) , Adalet Yayınevi, Ankara.
Kaner İnci (2004), Hava Hukuku, Gözden Geçirilmiş 2. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul,2004.
Kırman Ahmet (1990), Hava Yolu ile Yapılan Uluslar arası Yolcu Taşımalarında Taşıyıcının Sorumluluğu, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara.
Heper Altan, Havayolu Şirketlerinin Yolcu Haklarına İlişkin Sorumlulukları Yönetmeliği, http://www.turizmgazetesi.com/articles/article.aspx?id=21328
Öztürk Yaşar, http://www.gokyuzuhaberci.com/YaziOku.asp?Id=223, 4 Mayıs 2009 tarihli Gazete
Ülgen Hüseyin (1987), Hava Taşıma Sözleşmesi, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara,
Wouwer, J.L. (1998), Recent Developments and Perspectives in European and International Air Transport Law, Bruylant Homes International, Brussels, 1998.
http://www.shgm.gov.tr/index2.html
http://www.bilgininadresi.net/Madde/18638/%C3%96zel-%C3%87ekme-Hakk%C4%B1
http://sozluk.sourtimes.org/show.asp?t=special+drawing+right
Fly-Rights A Consumer Guide to Air Travel, United States of America Aviation Department of Transportation (DOT) Consumer Protection Division
http://airconsumer.dot.gov/publications/flyrights.htm#overbooking
http://ec.europa.eu/transport/passengers/air/air_en.htm
Council Regulation No 1107/2006/EC , Official Journal L 204 of 26.7.2006,
Regulation (EC) No 1107/2006 of the Parliament and of the Council of 5 July 2006 concerning the rights of disabled persons and persons with reduced mobility when travelling by air, http://europa.eu/legislation_summaries/transport/air_transport/l24132_en.htm
Regulation (EC) No 261/2004 of the European Parliament and of the Council of 11 February 2004 establishing common rules on compensation and assistance to passengers in the event of denied boarding and of cancellation or long delay of flights, and repealing Regulation (EEC) No 295/91, http://europa.eu/legislation_summaries/consumers/protection_of_consumers/l24173_en.htm
http://europa.eu/legislation_summaries/consumers/protection_of_consumers/l24235_en.htm