Sebahattin ALBAYRAK, Mustafa GÜLER, Özgür TÖNGEL

Yaygın fiğ (Vicia sativa L.) hatlarının tohum verimi ve verim öğeleri arasındaki ilişkiler

Samsun koşullarında 2002-2003 ve 2003-2004 yılları arasında ICARDA'dan temin edilen 15 hat ve Kubilay-82 fiğ (Vicia sativa L.) çeşidi tesadüf bloklarında 3 tekrarlamalı olarak denenmiştir. Araştırmada fiğ hatlarında biyolojik verim, tohum verimi, sap uzunluğu, çiçeklenme gün sayısı, olgunlaşma gün sayısı, bin tane ağırlığı, bitkide bakla sayısı ve baklada tane sayısında önemli farklılıklar belirlenmiştir. Tane verimi ile biyolojik verim, bitkide bakla sayısı, baklada tane sayısı, bin tane ağırlığı arasında olumlu ve önemli ilişki belirlenirken, çiçeklenme gün sayısı ve olgunlaşma gün sayısı ile olumsuz ve önemli ilişkiler tespit edilmiştir. Tane verimine en yüksek doğrudan etkiler baklada tane sayısı, bin tane ağırlığı ve olgunlaşma gün sayısında belirlenmiştir. Yüksek tohum veren baklada tane sayısı fazla olan ve erken hasat olgunluğuna ulaşan 2083 ve 2003 numaralı hatların bölge verim denemesine alınması uygun görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

hatlar, yetişme yeri faktörleri, Türkiye, Samsun, korelasyon, path analizi, bakla sayısı, verim ögeleri, verim, tohum verimi, fiğ, Vicia sativa

Relations between seed yield components of common vetch (Vicia sativa L.) lines

15 lines obtained from İCARDA and Kubilay-82 common vetch variety (Vicia sativa L.) were tested in randomized block design with three replications between 2002-2003 and 2003-2004 years in Samsun conditions. In this research, significant differences were determined among biological yield, seed yield, plant height, days to flowering, days to maturity, thousand seed weight, pod number, and seed number per pod. It was found out that seed yield correlated with biological yield, pod number, seed number per pod and thousand seed weight positive and significant; whilst seed yield correlated with days to flowering and days to maturity, negative and significant. Path coefficient analysis revealed that seed number per pod, thousand seed weight, and days to maturity had the highest direct effects on seed yield. According to the results it was decided that 2083 and 2003 numbered lines which had the highest seed yield and seed number per pod and the earliest days to maturity were selected to test in the region yield experience.

Keywords:

lines, site factors, Turkey, Samsun, correlation, path analysis, pod number, yield components, yields, seed yield, vetch, Vicia sativa,

PDF

___

Açıkgöz. N., Akkaş, M.E., Moughaddam, A.F., K. Özcan. 1994. Tarist ve veri tabanlı Türkçe bir agro istatistik paketi. Tarımda Bilgisayar Uygulamaları sempozyumu. 5-7 Ekim, 1994, Ege Üniv. Ziraat Fakültesi, İzmir.
Açıkgöz, E., İ.Turgut ve H. Ekiz. 1986. Variation of seed yield and its compenents in common vetch under different conditions. XVI. International Grassland Congress. Nice-France. 641-642.
Albayrak, S., C.S. Sevimay and M.Ö. Töngel. 2004. The Effects of Inoculation with Rhizobium on Forage Yield and Yield Components of Common Vetch (Vicia sativa L.). Turkish Journal of Agriculture and Forestry. 28: 405-411.
Albayrak,S., C.S.Sevimay and M.Ö.Töngel. 2003. Determination od characters regarding to seed yield using correlation and path analyisis in inoculated and non-inoculated common vetch. Turkish Journal of Field Crops. 8 (2): 76-82.
Albayrak,S ve M.Ö. Töngel. 2003a. Fiğ hatlarında tohum verimi ve bazı bitkisel özellikler. GAP III. Tarım Kongresi. 02-03 Ekim 2003, Şanlıurfa, 213-218.
Albayrak,S ve M.Ö. Töngel. 2003b. Fiğ hatlarının Samsun koşullarına adaptasyonu. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, Diyarbakır. (1): 326-330.
Albayrak, S. 2002. Karadeniz Bölgesinde Fiğ Tarımı. Türk-KOOP. Ekin Dergisi. 6:21, s 40-43.
Anlarsal, A.E; Yücel,C ve D. Özveren. 1999. Bazı Fiğ (vicia sativa L.) Hatlarının Çukurova Koşullarına Adaptasyonu üzerinde araştırmalar. Türkiye 3. Tarla Bitkileri kongresi, (3): 86-92. Adana.
Arslan.A ve A.E.Anlarsal 1996. Güney Doğu Anadolu koşularında farklı tohumluk miktarının bazı adi fiğ çeşitlerinde tohum verimi ve bazı özelliklerine etkisi üzerinde bir araştırma. Türkiye 3. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi. 632-639. Erzurum.
Avcı,M., A.GÖkkuş. 1997. Morphology, phenology and agronomic characteristics of some common vetch genotyphes under unirrigated conditions. Field crops centre research Institute.vol:6, number:2, p:39-48.Ankara.
Başbağ, M., Saruhan, V. ve İ.Gül. 2001. Diyarbakır koşullarında bazı tek yıllık baklagil yem bitkilerinin adaptasyonu üzerine bir araştırma. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi. 169-173. Tekirdağ.
Başbağ, M.,Peker, C ve İ.Gül. 1999. Diyarbakır sulu koşullarında farklı sıra arası ve tohumluk miktarının adi fiğ de tohum verimi ve bazı verim kriterlerine etkisi üzerine bir araştırma. Türkiye 3. Tarla Bitkileri. Kongresi. 218-222. Adana.
Bucak, B ve A.E.Anlarsal.1996. Çukurova florasından toplanan iki fiğ türü (Vicia sativa ve Vicia villosa) populasyonundan seçilen hatlarda morfolojik ve sitolojik araştırmalar. Türkiye 3. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi. 239-245. Erzurum.
Board, J.E., Kang, M.S., Harville, B.G. 1997. Path analyses identify indirect selection criteria for yield of late planted soybean. Crop Sci. 37: 879-884.
Çakmakçı, S.,Ünay,A., E. Açıkgöz. 1998. Adi fiğ (Vicia sativa l.)'de tohum ve saman verimleri ile ilişkili karakterlerin değişik yöntemlerle saptanması üzerine bir araştırma. Turkish Journal of Agriculture and Forestry. 22: 161-165.
Düzgüneş, O., Kesici, T., Kavuncu, O., F.Gürbüz. 1987. Araştırma ve Deneme Metotları. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları 1021, Ders KitabıNo, 295 Ankara.
Elçi,Ş ve A. Orak. 1991. Tekirdağ koşullarında adapte olabilecek adi fiğ hatlarının belirlenmesine ilişkin bir araştırma. Türkiye 2. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi. 540-551. İzmir.
Fırıncıoğlu,H., D.Uncuer.,S.Ünal.,F.Aydın.l996. Bazı fiğ ve mürdümük türlerinin tarımsal özellikleri üzerine bir araştırma. Türkiye 3. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi. 685-691. Erzurum.
Gökkuş,A., Bakoğlu,A ve A.Koç. 1996. Bazı adi fiğ hat ve çeşitlerinin Erzurum sulu şartlarında adaptasyonu üzerinde bir araştırma. Türkiye 3. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi. 674-678. Erzurum.
Mermer, A.;Avcı,M.;Tahtacıoğlu,L ve H.Şeker.1996. Bazı adi fiğ hatlarının Erzurum şartlarında ot ve tohum verimleri. Türkiye 3. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi. 668-673. Erzurum.
Kang, M.S., Miller, J.D., P.Y. Tai. 1993. Genetic and phenotypic path analyses and heritability in sugarcane. Crop Sci. 23:643-647.
Orak, A. 1989. Trakya Bölgesinde adapte olabilecek Türkiye fiğ (Vicia sativa L.) çeşitlerinin belirlenmesi. Doktora Tezi. Ankara.
Sabancı, CO. 1996. Fiğlerde (Vicia sativa L.) tohum verimi ve verim komponentleri arasındaki ilişiklerin path analizi ile belirlenmesi. Türkiye 3, Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi. 656-660. Erzurum.
SAS institute. 1998. INC SAS/STAT users' guide release 7.0, Cary, NC, USA.
Sevimay,C.S.,S.Altinok.,H.B.Hakyemez.l997. Farklı orjinli fiğ (Vicia saitva L.) hatlarının Ankara şartlarında adaptasyonu. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enst. Dergisi. 6:1.
Tekeli, AS ve E. Ateş. 2002. Adi fiğ ve İran üçgülü hatlarında bazı verim öğelerinin varyasyonu ve kalıtımı. II. Tohum verimi. Trakya Üniv. Bilimsel Araştırmalar Dergisi. 3:1, 77-84.
Tosun, M;Altınbaş,M ve H.Soya. 1991. Bazı fiğ (Vicia sp.) türlerinde yeşil ot ve dane verimi ile kimi agronomik özellikler arasındaki ilişkiler. Türkiye 2. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi. 574-583. İzmir.
Turgut,İ, E.Açıkgöz., Z.M.Turan ve H.Ekiz. 1995. Adi fiğde verim ve bazı morfolojik karakterler arası ilişkiler ile kalıtım dereceleri üzerinde araştırmalar. Turkish Journal of Agriculture and Forestry. 19:5, 367-372.
Williams, W.A. M.B. Jones., M.W. Demment. 1990. A concise table for path analysis statistics. Agron.J. 82:1022-1024
Yılmaz,Ş ve E.Can. 1998. Hatay koşullarında yetiştirilen bazı adi fiğ çeşit ve hatlarında tane verimi ve verimi etkileyen özellikler arası ilişkiler. Mustafa Kemal P. Üniv. Ziraat Fak. Derg. 3(2):113-126.
Yurtsever,- N. 1987. Deneysel İstatistik Metodları.T.C.Tar.Orm. ve Köy İşl.Bak. Köy Hiz.Gen. Müd.Yay. YayNo:121, 623s. Ankara.