Turgut ÖZTÜRK, Bilal CEMEK, K.Ersin TEMİZEL

Samsun ilindeki gölet sulamalarının durumu, yeterlilikleri ve sorunları üzerine bir araştırma

Başarılı ve sürdürülebilir bir sulu tarım için önemli faktörler; sulama suyunu kullanan çiftçinin organize olrna durumu, eğitimi ve suyu çevreye zarar vermeden etkin ve dengeli bir şekilde çiftçinin kullanımına sunabilen sulama suyu şebekeleridir. Bugün ülkemizde toprak ve su kaynaklarının geliştirilmesi ile ilgili sorunların başında,yeni yatırımlar kadar mevcut tesislerin sürekliliğinin ve verimliliğinin sağlanması gelmektedir. Bu çalışmada gerek tarımsal gerekse su kaynakları açısından yüksek potansiyele sahip olan Samsun ilinin bu potansiyelinden yararlanmak amacıyla hizmete sokulan gölet sulamalarının mevcut durumu araştırılmıştır. Araştırma sonucunda sulama alanlarının yeterli düzeyde yayını çalışması yapılmadan sulamaya açılması nedeniyle bitkisel üretim desenlerinde önemli oranda sapmaların olduğu,işletilmesi köy tüzel kişiliklerinde bulunan göletlere yeterince sahip çıkılmaması nedeniyle göletlerin işletilmesinin rasyonel bir şekilde yapılmadığı bazı göletlerin inşasında önemli derecede mühendislik hataların yapıldığı ve bu hataların da göletlerden su alımında önemli oranda kayıplara yol açtığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

gölet, sulama, su kaynakları, bitki deseni, Samsun

A research on prevailing conditions, efficiency and problems of small dams irrigations in Samsun

Presence of farmers organization, education level of farmers and irrigation system that supply water to farmers without any adverse effect to environment have been vital factors for sustainable agriculture. Maintaining irrigation systems and increasing their effectiveness are principal problems that preserve and development of soil and water resource in Turkey as well as new investment. In this research, Samsun has a big potential both in agriculture and water resource, prevailing conditions of small dams which are put in to practice for the purpose of benefit from potential of Samsun has been explored. Research results have showed that planned production pattern is changed by farmers due to insufficient extension on irrigation. In addition because of the managerial problems in small dams belonging village juristic personality, management of the small dams is not effective. There also has been structurai problems in some of the small dams and this led to loss of water when supply water from small dams.

Keywords:

ponds, irrigation, water resources, plant design, Samsun,

___

Anonymous, 1976. D.S.İ Sulama Tesisleri İşletme Talimatı. D.S.İ işletme Müdürlüğü Matbaası, s.27- 31, Ankara.
Anonymous, 1977. Planlı Su Dağıtım Rehberi. D.S.İ İşletme Müdürlüğü Matbaası, s.5- 7 , Ankara
Anonymous, 1990. Sulama Sistemlerinin Dizaynı ve İşletilmesi. D.S.İ Teknik Bülteni, 72, s.28-35.
Anonymous, 1993 Türkiye' de Sulu Tarım Yatırımlarında ve İşletme-Bakım Faaliyetlerine Çiftçi Katılımı. Ulusal Çalışma Grubu Raporu
Anonymous, 1998. Haritalı İstatistik Bülteni. D.S.İ. Gn. Müdürlüğü; Ankara.
Anonymous,2002. D.S.İ. Gn. Müdürlüğü, Web Sayfası. http:// www. dsi.gov.tr,
Aküzüm T. ve Öztürk,F.,1988. Topraksu Yapılan. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayın No : 1105,Ankara.
Beyribey, M. 1997. Devlet Sulama Şebekelerinde Sistem Performansının Değerlendirilmesi. A.Ü. Zir. Fak, Yay No: 1480, Bilimsel Araştırma ve İncelemeler: 813.
Çevik, B. ve Tekinel, 0., 1990. Sulama Şebekeleri işletme Yöntemleri. Çukurova Üniv. Ziraat Fak.Ders Kitabı No : 81, s. 16, Adana.
Erdinç,Z.,2000.Türkiye'de Uygulanan Tarım Politikalarının Yeniden Yapılandırılması. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi (Prof.Dr.Güner ERGÜLEN'in Hatırasına Armağan). A.Ü. Yayın No : 1258 s.327-347,Eskişehir.
Erdinç,Z.,2000. tarımsal Destekleme Politikalarında Doğrudan Gelir Ödemeleri Sistemi. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi (Prof.Dr. Güner ERGÜLEN' in Hatırasına Armağan).A.Ü. Yayın No : 1258 ,s.305~ 325,Eskişehir.
Gemalmaz, E., Hanay,A. ,1995. Topraksu Yapılan Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Yay No: 181,Erzurum.
Linsley,R.,Franzini,J.B,,Freyberg,D. Ve Tchpban- oglous, G.3l992. Water-Resourees Engineering.Mc Graw-Hül,Inc.,New York.
Özal, K., 1967 .Küçük Toprak Barajların Planlama, Projelendirme İnşaat ve İşletme Esasları. O.D.T.Ü . Mühendislik Fak. Sulama Kurak Bölge Araştırma Laboratuarı, Ankara.
Öztürk T. ve Temizel,K.E.,2001, Türkiye'de Su Yönetimi ve Sorunları. OMÜ. Ziraat Fakültesi Dergisi, 16(1) : 64-69.
Sungur, T., 1988. Su Yapıları - Baraj ve Göletler- (Cilt 1). D.S.İ işletme Müd. Matbaası, Ankara.
Twort.A.C.,Law, F.M., Crowley, F.W. and Ratyanaka,D.D.,1994. Water Supply. St Edmundsbury Press Ltd,Cornwall.
Uras,G.,2002.Tanma Destek Yerine Köstek. Milliyet Gazetesi, 21.08.2002,İstanbul.