COŞKUN GÜLSER, TAYFUN AŞKIN, NUTULLAH ÖZDEMİR

Ondokuz Mayıs Üniv. kampüs topraklarının erozyona duyarlılıklarının değerlendirmesi

Bu araştırmada, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Kurupelit Kampusu topraklarının erozyona uğrama eğilimi ve strüktürel dayanıklılığı; toprak aşınım faktörü (K). Struktur stabilité indeksi, dispersiyon oranı ve erozyon oranı gibi indeksler ile belirlenmiştir. Kampus topraklarının erozyona duyarlılıklarının değerlendirmesi, Manrique (1988) tarafından belirtilen Arazi Erozyona Duyarlılık Değerlendirme Yöntemi (LEAM) esas alınarak yapılmıştır. Kampus alanında yer alan toprak serilerinin tümü bir arada değerlendirildiğinde, erozyona karşı dayanıklıdan daha az dayanıklıya doğru Oyumca > İncesu > Müzmüllü > Kurupelit > Aksu şeklinde sıralanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, Ondokuz Mayıs Üniversitesi yerleşim alanı topraklan genelde erozyona karşı dayanıklı bulunmuş ve arazinin potansiyel erozyon riski düşük olarak nitelendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

erozyona duyarlılık, dağılma, erozyon

Erodibility assessment of Ondokuz Mayıs Üniv. campus soils

In this study, erodibility and structural stability of Ondokuz Mayıs University campus soils were determined using certain indices such as; soil erodibility factor (K factor), structural stability index, dispersion ratio and erosion ratio. The erodibility of campus soils was assessed based on Land Erodibility Assessment Method (LEAM) developed by Manrique (1988). When soil series in the campus area were compared eachother according to their strength against erodibility, they were ordered from higher to lower as follow: Oyumca > İncesu > Müzmüllü > Kurupelit > Aksu. According to the results, Ondokuz Mayıs University campus soils were non-susceptible to erosion erodibility risk was low.

Keywords:

erodibility, dispersion, erosion,

___

Akalan, İ., 1967. Toprak fiziksel özellikleri ve erozyon. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yıllığı, 3-4, 490-503.
Akalan, İ., Doğan, O. ve Küçükçakar, N.,1991. Orta Anadolu topraklarının bazı fiziksel özellikleri ile aşınıma duyarlılığı arasındaki ilişkiler. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Teknik Bülteni, 2,(l);34-45.
Anonymous, 1954. Diagnosis and improvement of saline and alkali soils. U.S. Salinity Laboratory Staff Agricultural Handbook No:60.
Anonymous, 2OO2.Samsun İli Meoroloji Bülten Raporları. Samsun.
Bayraklı, F., 1987. Toprak ve bitki analizleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi yayınları, Yayın no: 17, s:77,
Black, C.A., 1965. Methods of soil analysis. Part I , American Society of Agronomy, No:9.
Bryan, R.B., 1968. The development, use and efficiency of indices of soil erodibility. Geoderma, 2, 5-25.
Çanga, M.R. ve Erpul, G., 1994. Sakarya (Karasu) ve Yalova(Atatürk) Tarım İşletmeleri Arazilerinin Erozyon Duyarlılık Değerlendirmesi. Topraksu, 94(1), s:23-27.
Demiralay, İ., 1993. Toprak fiziksel analiz yöntemleri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi yayınları. Erzurum, 111-120.
Doğan, O. ve Güçer, C, 1976. Su erozyonunun nedenleri-oluşumu ve Universal Denklem ile toprak kayıplarının saptanması. Topraksu Genel Müdürlüğü Merkez Topraksu Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Genel yaym no:41, Teknik yayın no:24.
Hizalan, E. ve Ünal, H., 1966. Toprakta önemli kimyasal analizler. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi yayınları 278,5-7.
Hudson, N. 1995. Soil Conservation. Third Edition. Iowa State Univ. Press. Ames Iowa.
Kara, E.E., Apan M., Korkmaz A.; Gülser C. ve T. Kara, 1993. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Yerleşim Sahası Topraklarının Etüd ve Haritalanması, Sulama Yönünden Bazı Özelliklerinin Belirlenmesi. OMÜ Ziraat Fak. Proje Sonuç Raporu. (Z-073), Samsun.
Kaçar, B., 1994. Bitki ve toprağın kimyasal analizleri:III. Ankara ^Üniversitesi Ziraat Fakültesi Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayınlan No.3, 89-98.
Lal, R., 1988. Soil erosion research methods. Soil and Water Conservation Society, p. 141-149.
Leo, W.M., 1963. A rapid Method for Estimating Structural Stability of Soils. Soil Science, 96:342-346.
Manrique, L.A., 1988. Land Erodibility Assessment Methodology, Using Soil Survey Data Based on Soil Taxonomy. Editorial and Publication Shop, Honolulu, Hawaii, USA.
Middleton, H.E., 1930. Properties of soils which influence soil erosion. U.S. Dept. Agr., Tech. Bull., 178:1-16.
Ngatunga, E.L.N., Lai, I and Singer, M.J., 1984. Effect of surface management on runoff and soil erosion from some plot Milangano, Tanzania. Geoderma, 33,1-12.
Özbek, A.K., 1993. Doğu Anadolu Bölgesi topraklarının erozyona uğrama eğilimleri ve aşınıma duyarlılıkları üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bil. Enstitüsü, Erzurum (Yayınlanmamış).
Özdemir, N., 1987. İğdır ovası yüzey topraklarının bazı fiziksel ve kimyasal özellikleri ile strüktürel dayanıklılık ve erozyona duyarlılık ölçütleri arasındaki ilişkiler. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi', Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum(Yayınlanmamış).
Özden, Ş., 1992. Doğu Anadolu Bölgesi'nde yaygın bazı büyük toprak gruplarının aşınma duyarlılığı üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bil. Enstitüsü, Erzurum(Yayınlanmamış).
Römkens, M.J.N., 1985. The soil erodibility factor: A perspective, S.A. El Swaify(ed.), In soil erosion and conservation. Soil Conservation Society of American, p:445-460.
Skopp, J., 1995. Laboratory Procedures for "Soil Phsical Determinations" University of Nebraska-Lincoln. USA.
Sönmez, K., 1979. Muş-Alparslan Devlet Üretme Çiftliği arazisinde yüzeyden alınan toprakların strüktürel dayanıklılığı ve erozyona duyarlılığı üzerine bir araştırma. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 10, 3-4:17-26.
Sönmez, K., 1994. Toprak Koruma. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi yayınları, No: 169, 1-192.
Wischmeier, W.H. and Smith, D.D., 1978. Predicting rainfall erosion loses a guide to conservation planning. U.S.D.A. Agriculture Handbook No:557.
Young, R.A., and Mutchler, C.K., 1977. Erodibility of some Minnesota soils. J. Soil and Water Consserv. 32(4): 180-182.