GÜLSEREN KESKİN, AYŞEGÜL BİLGE, ESRA ENGİN, ŞEYDA DÜLGERLER

Zihinsel engelli çocuğu olan anne-babaların kaygı, anne-baba tutumları ve başa çıkma stratejileri açısından değerlendirilmesi

Amaç: Zihinsel engelli çocuğu olan anne-babaların birtakım stres kaynaklarına maruz kaldığı yapılan çalışmalarla ortaya konmasına karşın, anne-babaların yaşadığı anksiyete, başa çıkma stratejileri ve bu durumun anne-baba tutumlarını nasıl etkilediğine ilişkin çok az şey bilinmektedir. Bu çalışmada zihinsel engelli çocuğu olan anne-babaların yaşadığı anksiyete ve bu anksiyete ile başa çıkma durumlarının saptanması ve zihinsel engelin anne-baba tutumları üzerine etkisinin araştırılması amaçlanmıştır. Yöntem ve gereç: Behçet Uz Çocuk Hastalıkları Hastanesi Nöroloji Polikliniği’nde tedavi gören zihinsel engelli çocukların anne-babalarından 96’sı araştırmaya alınmıştır. Anne-babalarda anksiyete, çocuk yetiştirme tutumu ve başa çıkma stratejini saptamak amacı ile üç ölçek kullanılmıştır: Durumluk-Sürekli Kaygı Ölçeği (DSKÖ), Aile Hayatı ve Çocuk Yetiştirme Tutumu Ölçeği (AHÇYTÖ), Başa Çıkma Stratejisi Ölçeği (BÇSÖ). Anne-babalara çalışma ile ilgili sözel olarak bilgi verilmiş ve bilgilendirilmiş onamları alınmıştır. Bulgular: Araştırma grubunda anne-babaların yaş ortalaması 33.90±10.1’dir. Anne-babaların DSKÖ’nün durumluk alt ölçeği ortalama puanı 43.7±5.9, sürekli alt ölçeği ortalama puanı 43.1±15’tir. Anne-babalar BÇSÖ’den en yüksek puanı problem çözme alt boyutundan, AHÇYTÖ’den en yüksek puanı ise aşırı annelik alt boyutundan almıştır. Araştırmaya katılan anne-babanın anksiyetesinin anne-baba tutumuna etkisi değerlendirilmiş, durumluk ve sürekli kaygı ile aşırı annelik tutumu arasında negatif yönde (p=0.000, r=-0.52 ve p=0.000, r=-0.41); ev kadınlığını reddetme tutumu (p=0.000, r=0.59 ve p=0.041, r=0.31) ve karı koca geçimsizliği (p=0.000, r=0.66 ve p=0.005, r=0.39) ile pozitif yönde anlamlı ilişki saptanmıştır. Anne-babaların durumluluk ve sürekli kaygı ile problem çözme becerisi arasında negatif (p=0.000, r=-0.38 ve p=0.000, r=-0.44), durumluk kaygı ile sosyal destek arama arasında negatif (p=0.000, r=-0.27) ilişki belirlenmiştir. Sonuç: Bu çalışma sonunda zihinsel engelli çocuğu olan anne-babaların durumluluk kaygılarının yüksek olduğu, baş etme için problem çözme yöntemini kullandıkları saptanmıştır. Anne-babaların çocuk yetiştirme tutumlarının ise aşırı annelik yönünde baskın olduğu belirlenmiştir.

The evaluation of anxiety, parental attitude and coping strategy in parents of children with mental retardation

Objective: Existing research studies suggest that parenting a child with mental retardations can be a stressful experience. However, there are few data addressing the question of how parents might experience considerable anxiety, how they might cope with this anxiety, and how this anxiety in parents of children with a mental retardation affect parental attitude. The purpose of this study was to examine the relationships among parental attitude and their anxiety and coping strategy in parents of children with mental disabilities. Materials and Methods: The sample was consisted of 96 parents who had mental retarded children, admitted to the neurology outpatient clinic of Dr. Behçet Uz Children’s Hospital. Three instruments were used to explore the presence of probable coping strategy, parental attitude and anxiety of the parent: The Parental Attitude Research Instrument (PARI), The Coping Strategy Indicator (CSI), State-Trait Anxiety Inventory (STAI, SAI and TAI) were administered in an interview format. All the parents were informed about the study and were gave written informed consent. Results: Parents’ mean age was 33.90±10.1 in research group. Parents took an average 43.7±5.9 points in SAI, 43.1±15 point in TAI. The highest average point was problem solving subscale of CSI and the highest average point was overeager mother subscale of the PARI. Positive correlation (p=0.000, r=-0.52 and p=0.000, r=-0.41) between state and trait anxiety and overeager mother, and a negative correlation between state and trait anxiety and rejection of the homemaking role (p=0.000, r=0.59 and p=0.041, r=0.31), marital conflict (p=0.000, r=0.66 and p=0.005, r=0.39) were detected that we evaluate parents anxiety effect on parental attitude. It has been found that state and trait anxiety is negative correlated with problem solving (p=0.000, r=-0.38 and p=0.000, r=-0.44) and trait anxiety and is negative correlated with seeking social support (p=0.000, r=-0.27). Conclusion: At the end of the study, it was found to be high trait anxiety on parents who have a retarded child. Generally parents use problem solving for coping strategy with stress. Overeager mother attitude was dominant attitude among parents.

PDF

___

1. Abasiubong F, Obembe A, Ekpo M. A controlled study of anxiety and depression in mothers of children with learning disability in Lagos, Nigeria. Niger J Med 2006; 15:124-127.
2. Witt WP, Riley AW, Coiro MJ. Childhood functional status, family stressors, and psychosocial adjustment among school-aged children with disabilities in the United States. Arch Pediatric Adolesc Med 2003; 157:687-695.
3. Dyson LL. Fathers and mothers of school-age children with developmental disabilities: parental stress, family functioning, and social support. Am J Ment Retard 1997; 102:267-279.
4. McConkey R, Truesdale-Kennedy M, Chang MY, Jarrah S, Shukri R. The impact on mothers of bringing up a child with intellectual disabilities: a cross-cultural study. Int J Nurs Stud 2008; 45:65-74.
5. Özşenol F, Işıkhan V, Ünay B, Aydın Hi, Akın R, Gökçay E. Engelli çocuğa sahip ailelerin aile işlevlerinin değerlendirilmesi. Gülhane Tıp Dergisi 2003; 45:156-164.
6. Kuhn JC, Carter AS. Maternal self-efficacy and associated parenting cognitions among mothers of children with autism. Am J Orthopsychiatry 2006; 76:564-175.
7. Glidden LM, Schoolcraft SA. Depression: its trajectory and correlates in mothers rearing children with intellectual disability. J Intellect Disabil Res 2003; 47:250-263.
8. Hall SS, Burns DD, Reiss AL. Modelling family dynamics in children with fragile X syndrome. J Abnorm Child Psychol 2007; 35:29-42.
9. Macias MM, Saylor CF, Rowe BP, Bell NL. Agerelated parenting stress differences in mothers of children with spina bifida. Psychol Rep 2003; 93:1223-1232.
10. Hassall R, Rose J, McDonald J. Parenting stress in mothers of children with an intellectual disability: the effects of parental cognitions in relation to child characteristics and family support. J Intellect Disabil Res 2005; 49:405-418.
11. V. Depression symptoms and emotional states in parents of disabled and non-disabled children. Soc Behav Personal 1999; 27:15-25.
12. Swartz HA, Shear MK, Wren F, Greeno CG, Sales E, Sullivan BK, et al. Depression and anxiety among mothers who bring their children to a pediatric mental health clinic. Psychiatr Serv 2005; 56:1077-1083.
13. Nachshen JS, Minnes P. Empowerment in parents of school-aged children with and without developmental disabilities. J Intellect Disabil Res 2005; 49:889-904.
14. Bagner DM, Eyberg SM. Parent-child interaction therapy for disruptive behavior in children with mental retardation: a randomized controlled trial. J Clin Child Adolesc Psychol 2007; 36:418-429.
15. Bumin G, Günal A, Tükel Ş. Anxiety, depression and quality of life in mothers of disabled children. S.D.Ü. Tıp Fakültesi Dergisi 2008; 15:6-11.
16. Hastings RP, Brown T. Behavior problems of children with autism, parental self-efficacy, and mental health. Am J Ment Retard 2002; 107:222-232.
17. Cuskelly M. Adjustment of siblings of children with a disability: Methodological issues. International J Adv Counsel 999; 21:111-124.
18. Chen S, Wang Y, Liu J, Ji J. A preliminary assessment of the personality of parents of learning disabled children with attention deficit disorder with hyper kinesis. Chinese Ment Health J 1992; 6:246-249.
19. Kermanshahi SM, Vanaki Z, Ahmadi F, Kazemnejad A, Mordoch E, Azadfalah P. Iranian mothers’ perceptions of their lives with children with mental retardation: A preliminary phenomenological investigation. J Dev Physical Disabil 2008; 20:317-326.
20. Hamlyn-Wright S, Draghi-Lorenz R, Ellis J. Locus of control fails to mediate between stress and anxiety and depression in parents of children with a developmental disorder. Autism 2007; 11:489.
21. Folkman S, Lazarus RS. If it changes it must be a process: Study of emotions and coping during three stages of a college examination. J Pers Soc Psychol 1985; 48:150-170.
22. Twoy R, Connolly PM, Novak JM. Coping strategies used by parents of children with autism. J Am Acad Nurse Pract 2007; 19:251-260.
23. Lenhard W, Breitenbach E, Ebert H, Schindelhauer-Deutscher HJ, Henn W. Psychological benefit of diagnostic certainty for mothers of children with disabilities: Lessons from Down syndrome. Am J Med Genet A 2005; 133A:170-175.
24. Spangenberg JJ, Theron JC. Stress and coping strategies in spouses of depressed patients. J Psychol 1999; 133:253-262.
25. Rosenthal ET, Biesecker LG, Biesecker BB. Parental attitudes toward a diagnosis in children with unidentified multiple congenital anomaly syndromes. Am J Med Genet 2001; 103:106-114.
26. Shin JY, Crittenden KS. Well-being of mothers of children with mental retardation: An evaluation of the Double ABCX model in a cross-cultural context. Asian J Soc Psychol 2003; 6:171-184.
27. Witt WP, Riley AW, Coiro MJ. Childhood functional status, family stressors, and psychosocial adjustment among school-aged children with disabilities in the United States. Arch Pediatric Adolesc Med 2003; 157:687-695.
28. Florian V, Findler L. Mental health and marital adaptation among mothers of children with cerebral palsy. Am J Orthopsychiatry 2001; 71:358-367.
29. Rivers JW, Stoneman Z. Sibling relationships when a child has autism: marital stress and support coping. J Autism Dev Disord 2003; 33:383-394.
30. Uğuz Ş, Toros F, Yazgan İnanç B, Çolakkadıoğlu O. Zihinsel ve/veya bedensel engelli çocukların annelerinin anksiyete, depresyon ve stres düzeylerinin belirlenmesi. Klinik Psikiyatri 2004; 7:42-47.
31. Schaffer ES, Bell R. Development of a parental attitude research instrument (PARI). Child Dev 1958; 29:339-361.
32. Küçük S. The Validity of the Turkish Form of PARI Subscales. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul, 1987.
33. Amirkhan JH. Criterion validity of a coping measure. J Pers Assess 1994; 62:242-261.
34. Aysan F. Başa Çıkma Stratejisi Ölçeğinin üniversite öğrencileri için geçerliği, güvenirliği. 1. Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiriler Kitabı, Adana, Çukurova Üniversitesi Basımevi, 1994, s.1158-1168.
35. Spielberger CD, Gorsuch RL, Lushene RE. Manual for State-Trait Anxiety Inventory. California: Consulting Psychologists Press, 1970.
36. Öner N, LeCompte A. Durumluk-Sürekli Anksiyete Envanteri El Kitabı. İstanbul, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, No.323, 1985.
37. Darıca N, Pişkin Ü, Gümüşçü Ş. Otizm ve Otistik Çocuklar. Üçüncü baskı, İstanbul, Özgür Yayınları, 2002.
38. Güneş A. Otizm ve Otistik Çocukların Eğitimi. İzmir, İlya Yayınevi, 2006.
39. Sadock B, Kaplan H. Klinik Psikiyatri. E Abay (Çev. Ed.), üçüncü baskı, İzmir, Nobel Tıp Kitapevi, 2004.
40. Sarısoy M. Otistik ve Zihinsel Engelli Çocuğa Sahip Ebeveynlerin Evlilik Uyumları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir, 2000.
41. Kelly J F, Zuckerman T, Rosenblatt S. Promoting first relationships: A relationship-focused early intervention approach. Infants Young Child 2008; 21:285-295.
42. Olsson MB, Hwang PC. Influence of macrostructure of society on the life situation of families with a child with intellectual disability: Sweden as an example. J Intellect Disabil Res 2003; 47:328-341.
43. Biltekin S. Otistik Çocuğa Sahip Ailelerin Depresyon Durumlarının İncelenmesi. Yayınlanmamış Lisans Tezi, İzmir, Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu, 2002.
44. Bilge A, Genç RE, Nişli İ. Toplumsal bir sorun: Engellilik ve hemşirelik yaklaşımı. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2005; 21:181-190.
45. Kavaklı A. Özürlü çocuk, aile ve hemşire. HB Dergisi 1991; 5:22.
46. Ravindranadan V, Raju S. Adjustment and attitude of parents of children with mental retardation. J Indian Acad Appl Psychol 2007; 33:137-141.