Türkiye’de Zihinsel Engellilerde Sanat Eğitimi İle İlgili Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi

Türk eğitim sisteminde; okulöncesi eğitimden yükseköğretime kadar çeşitli basamaklar yeralmaktadır. Örgün eğitimi oluşturan bu basamaklarda özel gereksinimleri olan bireyler içinhazırlanmış eğitim programları bulunmaktadır. İşitme engelli, görme engelli, zihinsel engellibireyler ve üstün zekalı bireyler sahip oldukları nitelikler gereği özel eğitime ihtiyaçduymaktadırlar. Bu çalışmanın amacı; zihinsel engellilerde sanat eğitimi ile ilgili lisansüstütezlerin incelenmesidir. Çalışmanın gerçekleştirilmesinde nitel araştırma yöntemlerinden dokümanincelemesi tekniği kullanılmıştır. Bu bağlamda; çalışma amaçlarına uyan 16 lisansüstü tezincelenmiş ve çalışma sorularına göre analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda; zihinsel engellilerdesanat eğitimi ile ilgili lisansüstü tezlerin 2001-2018 yılları arasında yapıldığı, 11 yüksek lisans ve 5doktora tezinin bulunduğu belirlenmiştir. Toplam 11 üniversitede yapılan tezlerin en yüksek oranla(5 tez) Gazi Üniversitesinde olduğu görülmüştür. Sanat eğitimi bağlamında ele alınan konularınbelli başlıklar altında gruplandığı ve benzer konuların tezlerde yer aldığı sonucuna ulaşılmıştır. Busonuçlara bağlı olarak gerek doktora gerekse yüksek lisans düzeyinde bilimsel araştırmalarınartırılması ve tezlerde konu çeşitliliğinin sağlanması önerilmiştir.

The Examination of The Postgraduate Thesis Written on The Art Education in Mentally Retarded in Turkey

There are various steps from pre-school education to higher education in Turkish education system. These steps, which constitute formal education, there are training programs for individuals with special needs. Deaf, blind, mentally retarded and gifted individuals need special education in terms of individual characteristics and educational adequacy. The aim of this research is to examine the postgraduate thesis written on the art education in mental retardation in Turkey. Document review method was used to realize the research. In this context; sixteen postgraduate thesis were reviewed and analyzed according to the research questions. As a result of the research; it was determined that postgraduate thesis related to art education in the mentally retarded were made between the years of 2001-2018 and 11 master and 5 doctorate thesis were found. It is seen that the total number of thesis made in 11 universities and the highest rate (5 thesis) in Gazi University. As a result of the research; it was found that topics covered in the context of art education are grouped under certain headings and similar subjects was studied in the thesis. According to these results, it is suggested to increase the scientific researches at the both master and doctorate level and to provide subject diversity in the thesis.

PDF

___

Adan, A. (2009). Görsel sanatlar eğitiminin down sendromlu çocuklar üzerindeki etkileri (Diyarbakır örneği) (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
Adar, S. (2014). Ortaokul ve özel eğitim uygulama merkezi (okulu) kademe II'de öğrenim gören 8. sınıf öğrencilerinin resim çizme becerilerinin bazı değişkenler açısından karşılaştırmalı olarak analizi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Akçal, S. (2015). Görsel sanatlar dersinin zihinsel engelli öğrencilerin bilişsel beceri edinimlerine katkısına yönelik öğretmen görüşleri (Ankara ili örneği) (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Aksu, M. (2011). Zihinsel engelli çocuklarda görsel sanatlar eğitiminin motor beceri gelişimine katkısı (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
Ataman, A. (2009). Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitime giriş (7. Baskı). Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
Bolu, H. (2010). Zihinsel engelli çocukların gelişiminde sanat eğitimi derslerinin katkısı (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Coşkun, İ., Dündar, Ş., & Parlak, C. (2014). Türkiye’de özel eğitim alanında yapılmış lisansüstü tezlerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (2008-2013). Ege Eğitim Dergisi, 15 (2), 375-396.
Çağlayan, N. (2014). Zihinsel engelli bireylerin eğitiminde görsel sanatlar dersinin yeri ve önemi. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(1), 91-101.
Çelik, A (2009). Zihinsel engelli öğrencilerin görsel sanatlar dersindeki öncelikli renk tercihleri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
Durgun, R. (2015). Türkiye'de okutulan görsel sanatlar ders kazanımlarının zihin engelli öğrencilere uygunluğuna yönelik öğretmen görüşleri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Arel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Erbay, M. (1997). Plastik sanatlar eğitiminin gelişimi. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
Eripek, S. (2001). Özel eğitime muhtaç çocuklar. Y. Özsoy, M. Özyürek ve S. Eripek (Der.).Özel Eğitime Giriş (11. baskı) içinde. Ankara: Karatepe Yayınları.
Eripek, S. (1998). Zihin engelliler. S. Eripek (Ed.). Özel Eğitim içinde. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
Geçen, F. (2015). Görsel sanatlar uygulamaları ile özel eğitim kapsamında yer alan bireylerin eğitsel gelişimleri (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
Kartopu, S. (2013). Özel eğitim okullarında görev yapan görsel sanatlar dersi öğretmenlerinin mesleki sorunları (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Kaya, E. (2009). Özel eğitim sınıflarına devam eden zihinsel engelli öğrencilerin sanatsal gelişim düzeylerinde çok alanlı sanat eğitimi yönteminin etkisi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Kırcaali-İftar, G. (1998). Özel gereksinimli bireyler ve özel eğitim. S. Eripek (Ed.). Özel Eğitim içinde. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
MEB (2002). Eğitim uygulama okulu eğitim programı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
Özakçaoğlu, N. (2009). Çizgi filmlerin eğitilebilir zihinsel engelli öğrencilerin resimlerine anlatım, biçim ve renk olarak yansıması (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Özkan, Z. C. (2017). Hafif düzeyde zihinsel engelli bireylerde sanat beceri eğitimine ilişkin uzman görüşleri ve bir program önerisi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Salderay, B. (2001). Zihin engelli bireylerle çalışan özel eğitim öğretmenlerinin plastik sanatlar eğitimine ilişkin görüşleri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Salderay, B. (2008). Türkiye’deki zihin engelliler iş okullarında görsel sanatlar dersinin öğrencilerin beceri, davranış ve meslek edinimindeki katkısına yönelik öğretmen görüşleri (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Sayın, A (2016). Hafif mental retarde bireylerin sanatsal uygulamalarındaki elemanların araştırılması ve çözümlenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Antalya.
Turan, A. (2004). Zihinsel engellilerde resim eğitimi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
WHO (1996). Guide for mental retardation. http://www.who.int/mental_health/media/en /69.pdf adresinden 17 Kasım 2013 tarihinde erişildi.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6.Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.