Türkçe Öğretmeni Adaylarının Nasreddin Hoca’ya İlişkin Algıları

Bu araştırmada, Türkçe öğretmen adaylarının, Türk kültüründe mizah ve eleştirel düşünmenin nirengi noktası olan Nasreddin Hoca'ya ilişkin algılarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma yaklaşımı çerçevesinde olgu bilim deseni kullanılarak yürütülen bu araştırmada; seçilen duruma ilişkin katılımcıların belirlenmesinde nitel araştırmalarla özdeşleşmiş, amaçlı örneklemenin başlıca türlerinden biri olan kolay ulaşılabilir durum örneklemesi kullanılmıştır. Bu örnekleme yöntemiyle gerçekleştirilen araştırma, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Türkçe Öğretmenliği Bölümünde öğrenim gören 40 öğretmen adayının katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, katılımcıların "Nasreddin Hoca" kavramına ilişkin algılarının belirlemesi amacıyla alan yazında "metafor" olarak adlandırılan nitel veri toplama aracı kullanılmıştır. Metafor Belirleme Formunun (MBF) hazırlanmasında, alan yazında metaforların bir araç olarak kullanıldığı araştırmalar incelenmiştir. Bu araştırmalardan hareketle oluşturulan formun giriş bölümünde "metafor" kavramına ilişkin kısa bir açıklama ve metafor örneklerine yer verilmiş, araştırmanın amacı açık bir şekilde ortaya konulmuştur. Formun ikinci bölümünde ise katılımcıların "Nasreddin Hoca" kavramına ilişkin algılarını tespit etmek için "Nasreddin Hoca....... gibidir, çünkü ..." ifadesindeki boşlukları doldurmaları istenmiştir. Bu kavramlara ilişkin bir sorudan oluşan formda katılımcılardan, her bir kavrama ait beş adet metafor ve bu metaforlara ilişkin benzetme yönlerini de ifade etmeleri istenmiştir. Araştırmada elde edilen verilerin analizinde nitel analiz tekniklerinden içerik analizi kullanılmış olup analizler sonucunda elde edilen kod ve temalara ilişkin veriler, bilgisayar ortamına aktarılarak SPSS programıyla analiz edilmiştir. Bu analizler sonucunda elde edilen bu verilere ilişkin katılımcıların frekans (f) ve yüzde (%) değerleri, oluşturulan temalara göre sınıflandırılarak bulgular tablolaştırılarak yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda Kültür Elçisi, Güldüren Düşünce, Bilge, Pusula, Döner Ayna, Sonsuz Kelam, Cevher olmak üzere toplam yedi kavramsal kategori oluşturulmuş, Türkçe öğretmeni adaylarının Nasreddin Hoca'ya ilişkin algılarının olumlu olduğu ve Hoca'nın düşünce dünyasını yansıttığı sonucuna ulaşılmıştır

The Perceptions of Prospective Turkish Teachers regarding Nasreddin Hodja

This research aimed to determine the perceptions of prospective Turkish teachers regarding Nasreddin Hodja who epitomizes humor and critical thinking in the Turkish culture. This study was carried out, using the phenomenology design which is a form of qualitative research, and, in determining the participants, convenience sampling, which is one of the main types of purposeful sampling identified with qualitative research, was used. The study, which used this sampling method, was carried out with the participation of 40 prospective teachers who studied in the Turkish Language Teacher Education Department of Recep Tayyip Erdogan University. During data collection, a qualitative data collection tool, referred to as "metaphor" in the literature, was used in order to determine the participants’ perceptions of the concept of "Nasreddin Hodja". In the preparation of the Metaphor Determination Form (MBF), studies conducted on the use of metaphor as a tool in the literature were surveyed. In the introduction part of the form which was created based on literature survey, a brief explanation on the concept of "metaphor" and metaphor examples were given, and the purpose of the study was clearly stated. In the second part of the form, participants were asked to fill in the blanks to complete the sentences "Nasreddin Hodja is like ...... . Because….. ." in order to determine their perceptions of Nasreddin Hodja. In the form of a question about these concepts, participants were asked to express five metaphors for each concept and their methods of analogy regarding these metaphors. In the analysis of the data obtained in the research, content analysis was used from among the qualitative analysis techniques, and the codes and themes obtained as a result of the analyses were transferred into the computer environment and analyzed, using the SPSS program. The frequencies (f) and percentages (%) of the participants obtained as a result of these analyses were classified according to the themes that were created, and the interpretation of the findings was tabulated. As a result of this research, seven conceptual categories: Cultural Ambassador, Amusing Thought, Wise, Guiding Compass, Rotating Mirror, Infinite Word, and Resource were formed. It was concluded that the perceptions of prospective Turkish teachers regarding Nasreddin Hodja were positive and reflected Hodja's perspective

PDF

___

Akkaya, A. (2013). Yabancılara Türkçe öğretimi kapsamında fıkralar: Nasreddin Hoca fıkraları. Milli Folklor, 25 (100), 171-181.
Armağan, M. (2003). Hilmi Yavuz ile Doğu’ya ve Batı’ya yolculuk. İstanbul: Ufuk Kitapları.
Artun, E. (2007). Anonim halk edebiyatı nesri. İstanbul: Bayrak Matbaası.
Banarlı, N. S. (1987). Nasreddin Hoca, resimli Türk edebiyatı tarihi. İstanbul: MEB Yayınları.
Baki, Y. ve Karakuş, N. (2014). Fıkra türünün eğitimdeki yeri ve Türkçe ders kitaplarındaki kullanılabilirliği. Tarih Okulu Dergisi, 7 (XVII), 785-812.
Başgöz, İ. (1999). Geçmişten günümüze Nasreddin Hoca. İstanbul: Pan Yayınları.
Bergson, H. (1989). Gülme (Le Rire), Çev., Mustafa Şekip Tunç, İstanbul: MEB Yayınları.
Bilik, N. (2004). Nasreddin Hoca fıkralarının Pakistan’daki Nasreddin Hoca fıkralarıyla mukayesesi. Nüsha, 4(15), 53-62.
Boratav, P. N. (1992). Türk fıkraları ve Nasreddin Hoca. İstanbul: Adam Yayınları.
Boratav, P. N. (1996). Nasreddin Hoca. İstanbul: Edebiyatçılar Derneği Yayınları.
Bulut, P., & Kuşdemir, Y. (2013). Çocuk gözüyle Nasreddin Hoca. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 101-112.
Cerit, Y. (2008). Öğretmen kavramıyla ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712.
Cerit, Y. (2006). Öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin okul kavramıyla ilgili metaforlara ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(3), 669-699.
Ciravoğlu, Ö. (1999). Çocuk edebiyatı. Ankara: Esin Yayıncılık.
Çetin, Y. (2010). Okutan çizgiler. Millî Folklor, 22(85), 193-198.
Çetişli, İ. (2006). Edebiyat eğitiminde edebî metnin yeri ve anlamı. Milli Eğitim Dergisi, 34(169). [Online]: http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/169/ismail.pdf.
Çiçekler, S. (2006). Anadil (Türkçe) öğretiminde fıkra metinlerinin kullanılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Dedebağı, H. (2007). Nasreddin Hoca fıkralarının eğitim yönünden değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır.
Duran, E. (2012). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin Nasreddin Hoca ve Keloğlan’a ilişkin bilgi ve algı düzeylerinin incelenmesi. Turkish Studies, 7(2), 371-384.
Enginün, İ. (2000). Araştırmalar ve belgeler. İstanbul: Dergâh Yayınları.
Fritzsche, D. J., and Oz, E. (2007). Personal values’ influence on the ethical dimension of decision making. Journal of Business Ethics, 75, 335-343.
Girmen, P. (2007). İlköğretim öğrencilerinin konuşma ve yazma sürecinde metaforlardan yararlanma durumları. Yayınlanmamış doktora tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Göker, C. (1993). Gülme ve güldüren sanat türleri. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Gökşen, E. N. (1980). Örnekleriyle çocuk edebiyatımız. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Güneyli, A., & Aslan C. (2008). Türkçe öğretmeni adaylarının ‘anadili’ kavramına ilişkin olarak kullandıkları mecazlar. Proceedings International Conference on Educational Science ICES 08, 23 June 2008, Famagusta, 890-901.
Güven, B., ve Güven, S. (2009). İlköğretim öğrencilerinin sosyal bilgiler dersinde metafor oluşturma becerilerine ilişkin nicel bir inceleme. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(2), 503-512.
Güzel, A., Torun, A. (2008). Türk halk edebiyatı el kitabı. Ankara: Akçağ Yayıncılık.
Halıcı, F. (1981). Konya fıkraları. Konya.
Halıcı, F. (1994). Şair Burhaneddin’in Nasreddin Hoca Fıkralarını Şerh Eden Eseri. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
Inbar, D. (1996). The free educational prison: metaphors and images. Educational Research, 38(1), 77-92.
Karakuş, N. (2010). Türkçe öğretiminde kaynak metinlerin temalara uygunluğu yönünden düzenlenmesi ve değerlendirilmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Kavcar, C. , Sever, S., & Oğuzkan, F. (2004). Türkçe öğretimi. Ankara: Engin Yayınevi.
MEB (2006). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu (6, 7, 8. Sınıflar). Ankara: MEB Yayınları.
MEB (2015). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu (1-8. Sınıflar). Ankara: MEB Yayınları.
Mevlânâ (1991). Mesnevî, I-IV, Çev. Veled Çelebi İzbudak, Gözden Geçiren: Abdülbaki Gölpınarlı. İstanbul: MEB Yayınları.
Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook. (2nd. Ed.). USA: SAGE Publication.
Önder, M. (1971). Nasreddin Hoca. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Özbay, M. (2003). Öğretmen görüşlerine göre Ankara merkez ilköğretim okullarında Türkçe öğretimi. Ankara: Gölge Ofset Matbaacılık.
Özcan H. (2008). Halk edebiyatı metinlerinin çocuk edebiyatına kaynak olması ve örneklem olarak Dede Korkut hikâyeleri. Turkish Studies, 3(2), 587-602.
Özçelik, M. (2005). Nasreddin Hoca. Eskişehir: Odun pazarı Belediyesi Yayınları.
Özdemir, N. (2010). Mizah, eleştirel düşünce ve bilgelik: Nasreddin Hoca. Millî Folklor, 22(87), 27-40.
Özdemir, N. (2008). Kültürel ekonomik imge olarak Nasreddin Hoca. Milli Folklor, 77,11- 20.
Özdemir, S. M. (2012). Metaphoric perceptions of prospective teachers regarding the concept of curriculum. Journal of Theoretical Educational Sciences, 5(3), 369-393.
Özünel, E. (2008). Hoca Nasrettin, kahraman mı anti-kahraman mı, hilebaz mı, bilge mi? Millî Folklor, 20(78), 22- 27.
Punch, K. F. (2011). Introduction to research methods in education. London: SAGE Publication.
Saban, A. (2008). İlköğretim I. kademe öğretmen ve öğrencilerinin bilgi kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. İlköğretim Online, 7(2), 421-455.
Saban, A., Koçbeker, B. N., & Saban, A. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(2), 461–522.
Sakaoğlu, S. (1992). Türk fıkraları ve Nasreddin Hoca. Konya: Selçuk Üniversitesi Yayınları.
Sakaoğlu, S. (2005). Nasrettin Hoca fıkralarından seçmeler. Ankara: Akçağ Yayınları.
Sakaoğlu, S., & Alptekin, A. B. (2009). Nasreddin Hoca. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
Şanlı, İ. (2009). Nasreddin Hoca fıkralarında kültürel unsurlar. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 261-272.
Şimşek, F. I. (2008). Fakelore kavramı ve Nasreddin Hoca. Millî Folklor, 2(79), 84-89.
Şenocak, E. (2009). Toplumsal hayatın eşsiz savaşçısı: Nasreddin Hoca. Temrin Dergisi, Nasreddin Hoca Özel Sayısı, İstanbul.
Tamimi, Y. (2005). Örgüt kültürünün metaforlarla analizi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Tavşancıl, E. ve Aslan, E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayınları.
Tekşan, K. (2012). Türkçe dersi öğrenme alanları açısından Nasrettin Hoca fıkralarının kullanılabilirliği. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(17), 271-287.
Temizkan, M. (2011). Türkçe öğretiminde yaratıcı düşünmeyi geliştirme bakımından Nasreddin Hoca fıkraları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 195-223.
Tural, S. (1993). Nekre ve nükte kavramlarının kültür içindeki yeri ve fonksiyonları, edebiyat bilimine katkılar. Ankara: Ecdâd Yayım-Pazarlama.
Türkmen, S.(2008). Türkçenin söz varlığında Nasreddin Hoca’nın yeri. Karadeniz Araştırmaları, 5(17),153-159.
Ülper, H. (2002). Nasrettin Hoca fıkralarının dil, üslup ve eğitim yönünden incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Yavuz, H. (2002). Budalalığın keşfi. İstanbul: Can Yayınları.
Yıldırım, A., ve Şimşek H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
Yıldırım, D. (1999). Türk edebiyatında Bektaşi fıkraları. Ankara: Akçağ Yayınları.