Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Öykülerdeki Kişilerin Karakter Özelliklerinin İncelenmesi

Ders kitaplarındaki öykülerde yer alan karakterler, çocukların öykünmelerine, özdeşim kurabilmelerine ve yeni arkadaşlıklar edinmelerine olanak tanıyarak etkin birer öğrenme ortamı oluştururlar. Bu bağlamda, öykülerdeki karakter özellikleri, çocukların kişilik gelişimi için son derece önemlidir. Buna göre Türkçe ders kitaplarındaki karakter özelliklerinin bilimsel bir anlayışla incelenmesi önemli bir gerekliliktir. Bu çalışmada, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları tarafından hazırlanan 5, 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında bulunan öykülerdeki karakter özellikleri, Sever (2013) tarafından belirlenen "karakter özellikleri sınıflaması"na göre içerik analizi yöntemi kullanılarak incelenmiştir. İnceleme sonucunda Türkçe ders kitaplarında yer alan öykülerdeki karakterlerin açık, kapalı, devingen ve durağan olma durumları belirlenmiş ve karakter özelliklerinin frekans ve yüzde değerleri hesaplanıp tablolaştırılmıştır. Çalışmanın sonucunda, Türkçe ders kitabında yer alan öykülerdeki karakterlerin büyük çoğunluğunun "kapalı" ve "durağan" oldukları belirlenmiştir. Öykülerin çoğunda "açık" ve "devingen" özelliğe sahip herhangi bir karaktere yer verilmediği görülmüştür

Examination of the Character Traits in Stories in Secondary School Turkish Textbooks

The characters present in stories in textbooks form an active learning environment enabling children to emulate, to establish identification and to make new friendships. In this context, the character traits in story texts are extremely important for personality development of children. According to this, examination of the character traits in Turkish textbooks with a scientific approach, is an important requirement. In this study, the character traits in story texts present in 5th, 6th, 7th and 8thclass Turkish textbooks prepared by Ministry of National Education Publications were examined using content analysis method according to “character traits classification” set by Sever (2013). As the result of the examination, the state of the characters in stories in Turkish textbooks being open, closed, dynamic and stable were determined and the frequency and percentage values of character traits were calculated and tabulated. As the result of the study, it was determined that the vast majority of the characters in stories present in Turkish textbooks were “closed” and “stable”. It is observed that any character with “open” and “dynamic” traits is not included in majority of stories

PDF

___

Aslan, C. (2007). Yazınsal nitelikli çocuk kitaplarının çocuğun gelişim sürecindeki yeri. Bulunduğu eser: Sever,S.(Yay. Haz.)2. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu Bildiriler Kitabı (189-200). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
Aslan, C. ve Doğu, Y. (2015). Öğrencilerin ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlere ilişkin görüşleri. Akademik Araştırmalar Dergisi, 17 (67), 1-30.
Canlı, S. (2015). Türkçe ders kitaplarına seçilecek metinlerin belirlenmesinde çocuğa görelik ilkesi. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 98-123.
Çeçen, M. A. ve Çiftçi, Ö. (2007). İlköğretim 6. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin tür ve tema açısından incelenmesi. Millî Eğitim Dergisi, 173, 39-49.
Doğan, B. ve Gülüşen, A. (2011). Türkçe ders kitaplarındaki (6-8) metinlerin değerler bakımından incelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (2), 75-102.
Dowling, M. (2002). Young children’s personal, social and emotionaldevelopment. London: Paul Chapman Publishing.
İşeri, K. (2011). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin metinsellik özellikleri. Bulunduğu eser: Ülper, H. (Ed.) Türkçe Ders Kitabı Çözümlemeleri (ss. 91-112). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Karataş, E. (2014). Çocuk edebiyatında karakter kavramı. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33, 60-79.
Kaya, Z. (2007). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin türsel/yazınsal niteliği. Bulunduğu eser: Sever, S.(Yay. Haz.) 2. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu Bildiriler Kitabı (ss. 83-90). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
Marsh, J. (2010). Childhood, Culture and Creativity: A Literature Review. UK: Sheffield University (ARTS COUNCIL ENGLAND).
Nas, R. (2002). Örneklerle çocuk edebiyatı. Bursa: Ezgi Kitabevi Yayınları.
Okur, A. ve Arı, G. (2013). 6, 7, 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirliği. İlköğretim Online, 12 (1), 202-226.
Özdemir, E. (2014). Edebiyat sözlüğü. Ankara: Bilgi Yayınevi.
Sever, S. ve Aslan, C. (2009). Eleştirel düşünme becerisini kazandırma bağlamında çocuk edebiyatı yapıtlarının işlevi üzerine bir çözümleme. Bulunduğu eser: Artar, M. (Ed.)VI. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi, Türkiye’de Çocuk Yetiştirme, Yaklaşımlar, Yöntemler, Sorunlar, Çözümler (ss. 231-250). Ankara: Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi.
Sever, S. (2013). Çocuk ve edebiyat. İzmir: Tudem Yayıncılık.
Sever, S. (2013). Çocuk edebiyatı ve okuma kültürü. İzmir: Tudem Yayıncılık.
Solak, M. ve Yaylı, D. (2009). İlköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarının türler açısından incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 (9), 444-453.
Stevick, P. (2004). Roman teorisi (Çev: Sevim Kantarcıoğlu). Ankara: Akçağ Yayınları.
Şahbaz, N. K. ve Çekici, Y. E. (2012). İlköğretim Türkçe 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki okuma parçalarında çocuk imgeleri. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7 (2), 979-995.
Tavşancıl, E. ve Aslan, A. E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
TDK (2011). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Tuncer, H. ve Yardımcı, M. (2002). Eğitim fakülteleri için çocuk edebiyatı. Ankara: Ürün Yayınları.
Weinreich, T. (2000). Children’s Literature. Art or Pedagogy?.Denmark: Roskilde University Press.
Yılmaz, E. (2012). Türk çocuk yazınında ana karakter konumundaki çocukların dil kullanımları üzerine karşılaştırmalı bir inceleme. Bulunduğu eser: Sever, S., Aslan, C., Canlı, S., Önal, Ş., Çıldır, B., Karagül, S., Doğan, B. N. ve İnce Samur, Ö. (Yay. Haz.) 3. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu Bildiriler ve Atölye Çalışmaları Kitabı (ss. 491-496). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
Zivtci, F. (2007). Çocuk kitaplarında kahramanın yeri ve önemi. Bulunduğu eser: Sever, S.(Yay. Haz.) 2. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu Bildiriler Kitabı (ss. 189-200). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.