Türkiyede'de normatif bölgeler ve İl gelişme planlaması

Kalkınma amaçları için, yapılı ve doğal çevreyi düzenlenmeye dönük devlet müdahalesinin (planlama) etkinliğini sağlamada, bölgesel alanı etiketlemenin farklı yolları, planlamanın başarımı açısından farklılıklar yaratır. Bu makale, işlevsel-normatif bölgeler tartışması çerçevesinde, idari bölgelerdeki mekânsal gelişme stratejilerinin etkinliğini irdelemektedir. Türkiye 'de, 2000 'li yılların başlarında mekânsal planlamanın yeni uygulama araçlarının üretilmesi ve mekânsal planlama kademelenmesinin yeniden tanımlanmasına dönük çabalar, ulus-altı ölçeğin önemini belirginleştirmiştir. Sosyo-iktisadi kalkınma çabaları, yakın dönemli il gelişme planlarıyla normatif bir nitelik kazanmıştır. Makale, bölgesel mekânının sınıflandırılması ve etiketlenmesi ve Türkiye'de normatif planlama geleneği başlıkları altında, Türkiye 'de bölgesel mekânın tanımlama sorunu ve bölgesel uygulama araçlarının etkinliği arasındaki organik ilişkiyi çözümlenmeye çalışmaktadır.

Normative regions and provincial development planning in Turkey

In ensuring the efficiency of the state's intervention (planning) for the creation of natural and built environment for developmental goals, different ways of labeling regional area lead to differences in terms of the performance of planning. This paper examines the efficiency of spatial development strategies in the administrative regions within a framework of the debate on functional versus normative regions. In Turkey, the efforts for the introduction of new implementation tools of spatial planning and redefinition of spatial planning hierarchy in the early 2000s made prominent the importance of sub-national scale. The efforts for socio-economic development gained a normative character through recent provincial development plans. The paper attempts to analyze the organic relationship between the definition problem of regional space and the efficiency of regional implementation tools under the topics of the classification and labeling of regional space and the normative tradition ofplanning in Turkey.

___

3194 Sayılı İmar Kanunu, T.C. Resmi Gazete, 09.05.1985, Sayı: 18749. 5216 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu, T.C. Resmi Gazete, 23.07.2004, Sayı: 25531.
5302 Sayılı İl Özel İdaresi Kanunu, T.C. Resmi Gazete, 04.03.2005, Sayı: 25745.
5355 Sayılı Mahallî İdare Birlikleri Kanunu, T.C. Resmi Gazete, 11.06.2005, Sayı: 25842.
Agnew, John (2000), "From the Political Economy of Regions to Regional Political Economy", Progress in Human Geography, Vol. 24, No: 1, March, s. 101-110.
Brenner, Neil (1997), "State Territorial Restructuring and the Production of Spatial Scale: Urban and Regional Planning in the Federal Republic of Germany, 1960-1990", Political Geography, Vol. 16, No: 4, May, s. 273-306.
Casellas, Antönia - Galley, Catherine C. (1999), "Regional Definitions in the European Union: A Question of Disparities", Regional Studies, Vol. 33, No: 6, August, s. 551-558.
De Vidas, Anath A. (2008), "What Makes a Place Ethnic? The Formal and Symbolic Spatial Manifestations of Teenek Identity (Mexico)", Anthropological Quarterly, Vol. 81, No: 1, Winter, s. 161-205.
Dinçer, Bülent - Özaslan, Metin - Kavasoğlu, Taner (2003), İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (2003), http://ekutup .dpt.gov.tr /bölgesel/gosterge/2003-05.pdff (06.10.2007).
Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013), T.C. Resmi Gazete, Mükerrer, 01.07.2006, Sayı: 26215.
Dulupçu, Murat A. (2005), "Regionalization for Turkey: An Illusion or a Cure?", European Urban and Regional Studies, Vol. 12, No: 2, April, s. 99-115.
Erşahin, Günseli - Şerifeken, İlgen (2002), Bolu İli Raporu, http://ekutup. dpt.gov.tr /iller/bolu/2002.pdf (25.07.2007).
Heidenreich, Martin (1998), "ıÜüThe Changing System of European Cities and Regions", European Planning Studies, Vol. 6, No: 3, June, s. 315-332.
http://ec.europa.eu/comm/eurostat/ramon/nuts/basicnuts_regions_en.
html (19.06.2007).
http://www.die.gov.tr/nuts/131d3.xls (16.02.2006).
http://www.die.gov.tr/nuts/bolgeKarar.htm (24.06.2004).
http://www.dpt.gov.tr/bgyu/bkp/bkp.html (03.05.2010).
http://www.dpt.gov.tr/bg5a1/ipg/ipg.html (06.10.2007).
Karlsson, Charlie - Olsson, Michael (2006), "The Identification of Functional Regions: Theory, Methods, and Applications", The Annals of Regional Science, Vol. 40, No: 1, March, s. 1-18.
Kazgan, Gülten (2002), Tanzimat'tan 21. Yüzyıla Türkiye Ekonomisi: Birinci Küreselleşmeden İkinci Küreselleşmeye, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
MacLeod, Gordon (1998), "In What Sense a Region? Place Hybridity, Symbolic Shape, and Institutional Formation in (Post-) Modern Scotland", Political Geography, Vol. 17, No: 7, September, s. 833-863.
Nalbant, Atilla (1997), Üniter Devlet: Bölgeselleşmeden Küreselleşmeye, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
Ortaylı, İlber (2008), Türkiye Teşkilât ve İdare Tarihi, Cedit Neşriyat, Ankara.
Özaslan, Metin - Erşahin, Günseli - Akkahve, Deniz - Sabuncu, Ali (2001), Düzce İli Raporu, http://ekutup.dpt.gov.tr/iller/duzce/2001.pdf (25.07.2007).
Özaslan, Metin - Şeftalici, Haluk (2002), Kayseri İl Gelişme Raporu, http://ekutup.dpt.gov.tr/iller/ kayseri/2002.pdf (25.07.2007).
Özbek, Oğuz (2008), "Spatial Development Strategies at Subnational Level -Provincial Development Planning in Turkey", Korenik, Stanislaw - Lyszczak, Marek (Eds.), Finance in Spatial Economy, Polish Academy of Sciences, Committee for Spatial Economy and Regional Planning, Warszawa, s. 75-83.
Paasi, Anssi (2001), "Europe as a Social Process and Discourse: Consideration of Place, Boundaries and Identity", European Urban and Regional Studies, Vol. 8, No: 1, January, s. 7-28.
Pank-kwong, Li (2002), "China's Special Economic Areas: Provincial Competition and Institutional Change", China Report, Vol. 38, No: 2, May, s. 215-229.
Perkmann, Markus (2003), "Cross-Border Regions in Europe: Significance and Drivers of Regional Cross-Border Co-Operation", European Urban and Regional Studies, Vol. 10, No: 2, April, s. 153-171.
Prodromıdis, Prödromos - Ioannis (2006), "Functional Economies or Administrative Units in Greece: What Difference Does It Make for Policy", Review of Urban and Regional Development Studies, Vol. 18 No: 2, July, s. 144-164.
Saran, Ulvi (2004), Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma: Kalite Odaklı Bir Yaklaşım, Atlas Yayıncılık, Ankara.
Schmitt-Egner, Peter (2002), "The Concept of'Region': Theoretical and Methodological Notes on Its Reconstruction", Journal of European Integration, Vol. 24, No: 3, September, s. 179-200.
Smith, Monica L. (2007), "Territories, Corridors, and Networks: A Biological Model for the Premodem State", Complexity, Vol. 12, No: 4, March/April, s. 28-35.
T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Bölgesel Gelişme Özel İhtisas Komisyonu (2006), Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013) İl Gelişme Stratejileri ve Politikaları Alt Komisyonu Raporu, T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara.
Tekeli, İlhan - İlkin, Selim (2000), Türkiye ve Avrupa Birliği-3: Ulus Devleti Aşma Çabasındaki Avrupa 'ya Türkiye 'nin Yaklaşımı, Ümit Yayıncılık, Ankara.
Tekeli, İlhan - İlkin, Selim (2004), Cumhuriyetin Harcı: Köktenci Modernitenin Ekonomik Politikasının Gelişimi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.