Mehmet ÜNAL, METİN TOPRAK, Veysel BAŞPINAR

Bilim etiğine aykırı davranışlar ve yaptırımlar: Sosyal ve beşeri bilimleri için bir çerçeve önerisi

Türkiye'de akademik camiadaki etik ihlaller ve bunlara yönelik düzenlemelerde dikkat çekici bir düzenleme açığı ve uygulama kargaşası söz konusudur. Bu çalışmada, intihal ve araştırma/yayın etik ihlallerinin literatürde ve ülkemizde akademik camiadaki uygulamasında algılanma biçimi ele alınmış; Yargıtay ve Danıştay'a intikal eden davaların sonuçları tartışılmıştır. Hâlihazırda, Türk yükseköğretim mevzuatı sadece uyarma ve öğretim mesleğinden çıkarma cezalarını düzenlemiş bulunmaktadır. Son kısımda, yürürlükteki mevzuatımızda intihal ve diğer etik ihlallere yönelik düzenlemeler ve geliştirilen öneriler, ihlal türü ile birlikte alternatif olarak tasarlanmıştır. Buna göre, 11 farklı kategoride bilimsel etiğe aykırı fiiller tasnif edilmiştir. Her bir kategoride işlenen fiile bağlı olarak farklı derecelerde ceza önerisi geliştirilmiştir.

Ethical violations and sanctions in scientific publicatins. A framework proposal for social sciences and humanities

In Turkey, there is a significant regulatory gap and confusion in implementation of existing regulations concerning ethical violations in academic publications. In addition, sanctions towards such kind of misconduct widely differ in terms of institutions and ethics boards. In this study, plagiarism and other ethical violations on research/publication are examined based on the discussions in the relevant literature and judgments of the Council of State and the Supreme Court. We have classified almost all ethical violations in scientific publications, and then developed a sanction framework.

___

Ateş, Mustafa (2006), "Fikir ve Sanat Eserlerinin Kamuya Sunulması: Alenileşmemiş ve Yayımlanmamış Eserler Fikrî Hukuka Göre Korunamaz mı?", BATIDER, Cilt XII, 2006/3, s. 22-253.
Ayverdi, İlhan (2006), Misalli Büyük Türkçe Sözlük, 2. baskı, İstanbul.
Başpınar, Veysel (2009), Mülkiyet Hakkını îhlal Eden Müdahaleler, Yetkin Yayınları, Ankara.
Başpınar, Veysel - Kocabey, Doğan (2007), İnternette Fikri Hakların Korunması, Ankara. v
Browna, Phillip - Lauder, Hugh (1996), "Education, globalization and economic development", Journal of Education Policy, Vol. 11, No: 1, s. 1 -25.
Büken, Nüket Örnek (2006), "Türkiye Örneğinde Akademik Dünya ve Akademik Etik",
Hacettepe Tıp Dergisi, Cilt 37, Sayı 3, s.164-170. Ceritlioğlu Sengel, Filiz (2009), Fikir ve Sanat Eserleri Hukukunda İntihal ve Esinlenme, Ankara.
Eren, Fikret (2010), Borçlar Hukuku (Genel Hükümler), 12. baskı, İstanbul.
Ertekin, Cumhur-Berker, Nihat-Tolun, Aslıhan -Ülkü, Dincer (2002), Bilimsel Araştırmada Etik ve Sorunları, Türkiye Bilimler Akademisi Y., 5 Mart. www.tuba.gov.tr/userfiles/image/files_tr/yayinlar/yayin_data/bilimsel.pdf [Erişim: 10 Eylül 2010].
Gökyayla, K. Emre (2009), "Fikir ve Sanat Eserleri Hukukunda İntihal Kavramı", Fikrî Mülkiyet Hukuku Yıllığı.
Gözler, Kemal; "Karşılaştırmalı Anayasa Hukukunda Af Yetkisi",
http ://www.anayasa, gov.tr/files/pdf/anayasa_yargisi/anyarg 18/GOZLER.PDF [Erişim: 9 Eylül 2010].
Gürsul, Fatih (2010), "Akademik Atıf Çeteleri", Türkiye Newsweek, 21 Kasım-28 Kasım.
http://www.imd.ch/research/publications/wcy/upload/scoreboard.pdf [Erişim: 03.04.2011].
http://www.plagiarism.org/plag_article_types_of_plagiarism.html, [Erişim: 01.02.2011].
http://www.plagiarism.org/plag_article_what_isjplagiarism.html [Erişim: 9 Eylül 2010].
http://www.sabah.com.tr/Egitim/2010/05/27/universite_kontenjanlari_artacak_mi [Erişim: 1 Eylül 2010].
http://www.umuc.edU/distance/odell/cip/links_plagiarism.shtml#detection [Erişim: 03.03.2011].
http://www3.weforum.org/docs/WEF_GlobalCompetitivenessReport_2010-l 1 .pdf [Erişim: 10.04.2011].
KBİBB, Kazancı Bilişim İçtihat Bilgi Bankası, www.kazanci.com
Keyman, Selahattin (1965), Türk Hukukunda Af (Genel Af - Özel Af), Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
Koç, Sermet (2005), "Yayın Etiği İhlalleri ve Yasal Sonuçları", Hekim Forumu, Ocak-Mart, Sayı 161, s. 30-32, [Erişim: 20 Haziran 2010].
Koç, Sermet; "Yayın Etiği İhlalleri ve Hukuksal Düzenlemeler",
http://www.saglikpaneli.com/content.asp?content_id=2148&connection_id=2&conn ection_table= 1 &content_type= 14 [Erişim: 5 Eylül 2010].
Öncü, Özge (2010), Fikir ve Sanat Eserleri Hukukunda İktibas ve Sınırları, Ankara.
Özcan, Hüseyin (1980), Ansiklopedik Hukuk Sözlüğü, Ankara.
Özsoy, Ceyda "Türkiye'de Eğitim ve İktisadi Büyüme Arasındaki İlişkinin VAR Modeli ile Analizi", Anadolu Üniversitesi Sempozyumu, [Erişim: 12.04.2011].
Öztan, Fırat (2003), "Bağımlı Eserler", Prof Dr. Turgut Kalpsüz 'e Armağan, Ankara.
Öztan, Fırat (2008), Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku, Ankara.
Öztürk, Nazım, "İktisadi Kalkınmada Eğitimin Rolü", Sosyo Ekonomi, 2005-1, ISSN: 1305-5577,
Parlatır, İsmail (2009), Osmanlı Türkçesi Sözlüğü, 2.baskı, Ankara.
Ruacan, Şevket (2009), "Türkiye'de Bir Etik Serüveni: Doçentlik Sınavı Etik Komisyonu", Sağlık Bilimlerinde Süreli Yayıncılık- 2009, Türk Tıp Dizini, s. 41-44, www.ulakbim.gov.tr/cabim/vt/uvt/tip/sempozyum7/ruacan.pdf [Erişim: 9 Eylül 2010].
Ruacan, Şevket (2010), "Bilimsel Araştırma ve Yayınlarda Etik tikeler",
http ://www.ulakbim. gov.tr/servisler/uvt/tip/sempozyum/sruacan2 .pdf, [Erişim: 20 Haziran 2010].
Tekinalp, Ünal (1999), Fikri Mülkiyet Hukuku, İstanbul.
Türk Hukuk Kurumu (1991), Türk Hukuk Lügati, 3.baskı, Ankara.
Uçak, Nazan Özenç ve Hatice Gülşen Birinci (2008), "Bilimsel Etik ve İntihal", Türk Kütüphaneciliği, Cilt 22, Sayı 2, s. 187-204.
Ünal, Mehmet (2006), "Ferdi (Özel) Mülkiyetin Tarihi, Dini ve Beşeri Kökenleri", Prof.Dr.Fikren Eren 'e Armağan, Ankara.
Yılmaz, Ejder (1996), Hukuk Sözlüğü, 5.baskı, Ankara.