Sermaye birikimi-vergi yapısı ilişkisi bağlamında gelir bölüşümü: 1960-2009 Türkiye örneği

1960-2009 döneminde Türkiye'deki gelir bölüşümünü incelemeyi amaçlayan bu çalışmada vergi yapısı, kamusal finansman aracı olarak tanımlanan biçimsel işlevinin ötesinde, birikim ve bölüşüm işlevleriyle ele alınmaktadır. 1960-80 döneminde modern vergi sistemi olarak da adlandırılan görece adil vergi yapısı ile gelir bölüşümünde gözlemlenen iyileşme uyumluyken, "post-modern vergi sistemi " olarak adlandırdığımız 1980 sonrasının adaletsiz vergi yapısına rağmen kötüleşmeyen gelir bölüşümü tablosu uyumsuz görünmektedir. Vergi yapısı-gelir bölüşümü ilişkisinin zayıfladığına işaret eden bu durum, neoliberal dönemin küçülen devletine gelir bölüşümüyle ilgili verilen rolle açıklanabilir. Gelir bölüşümünün de piyasa işleyişi içinde düzeltilmesini benimseyen devlet, yeniden bölüşüme değil, yoksulluğun yönetilmesine odaklanmıştır. 1980 sonrasında gelir bölüşümünde gözlenen hafif iyileşme yoksulluğun yönetilmesindeki "başarı " ile açıklanabilir.

Income distribution in the context of capital accumulation-tax structure relationship: The Turkish case 1960-2009

This study aims to investigate the income distribution in Turkey in the period of 1960-2009. In the study, tax structure is considered along with its accumulative and distributional aspects, beyond its function for public sector financing. A relatively fair tax structure of the 1960-80 period, which is also called the modern tax system, is consistent with the improvement of the income distribution. However, the distribution of income has not worsened despite the post-1980 unfair tax system, which we call "postmodern system of taxation ". This can be explained by the new distributive role given to the diminishing state of the neoliberal era. The neoliberal state that embraces advancement of income distribution in the market process focuses on the management of poverty rather than redistribution. The trivial improvement in income distribution in the post-1980 era can be attributed to the "success" in the management of poverty.

___

Akkoyunlu, Pınar (2003), "Türkiye'de Ücretlilerden Alman Verginin Gelir Vergisi İçindeki Yeri ve Önemi", Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, 43-44. Seri, s. 78-93.
Aktan, Coşkun Can (Ed.) (2002), Yoksullukla Mücadele Stratejileri, Hak-İş Konfederasyonu Yayını, Ankara, (http://www.canaktan.org, 22.10.2010).
Altvater, Elmar (1984), "Neoliberal Karşıdevrimin Hiç De Gizli Olmayan Çekiciliği", (Çev. Nail Satlıgan), İktisat Dergisi, Sayı 241, s. 43-58.
Barry,Norman P. (1989), Yeni Sağ, (Çev. Cevdet Aykan), Tisimat, Ankara.
Bilen, Mahmut-Es, Muharrem (1998), "Gelir Dağılımı Sorunu ve Çözümündeki Yeni Arayışlar", Yönetim ve Siyasette Etik Sempozyumu Bildirileri, Yönetim ve Siyasette Etik Sempozyumu 24- 26 Aralık 1997, Adapazarı, Sakarya Üniversitesi, Adapazarı, s. 376 -399.
Boratav, Korkut (1991), 1980'li Yıllarda Türkiye'de Sosyal Sınıflar ve Bölüşüm, Gerçek, İstanbul.
Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü (2010), (http:/www.bumko.gov.tr, 5.10.2010).
Castells, Manuel (2005), Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum ve Kültür Ağ Toplumunun Yükselişi, I. Cilt, (Çev. Ebru Kılıç), İstanbul Bilgi Üniversitesi, İstanbul.
Çelik, Aziz (2004), "AB Ülkeleri ve Türkiye'de Gelir Eşitsizliği: Piyasa Dağılımı-Yeniden Dağılım", Çalışma ve Toplum, Sayı 3, s. 53-92.
Friedman, John (2001), "Yoksulluğu Yeniden Düşünmek: Yetkilendirme ve Yurttaşlık Hakları", Doğu Batı, Sayı 17, s. 135-152.
Ganghof, Steffen (2005), "Globalization, Tax Reform, Ideals and Social Policy Financing", Global Social Policy, Vol. 5, No: 1, s. 77-95.
Ganghof, Steffen (2007), "The Political Economy of High Income Taxation: Capital Taxation, Path Dependence and Political Institutions in Denmark", Comparative Political Studies, Vol. 40, No: 9, s. 1059-1084.
Gelir İdaresi Başkanlığı (2010), Menkul Sermaye İradı Rehberi, (http://www.gib.gov.tr, 5.10.2010).
Gelir İdaresi Başkanlığı (2011), Vergi İstatistikleri, (http://www.gib.gov.tr, 20.07.2011).
Genschel, Philipp (2002), "Globalization, Tax Competition, and the Welfare State", Politics&Society, Vol. 30, No: 2, s. 245-275.
Hardt, Michael-Negri, Antonio (2001), İmparatorluk, (Çev. Abdullah Yılmaz), Ayrıntı, İstanbul.
Hardt, Michael-Negri, Antonio (2003), Dionysos 'un Emeği, (Çev. Ertuğrul Başer), İletişim, İstanbul.
Hirst, Paul-Thomson, Grahame (1998), Küreselleşme Sorgulanıyor, (Çev. Çağla Erdem ve Elif Yücel), Dost Kitabevi, İstanbul.
Ikeda, Satoshi (2000), "Dünya Üretimi", Hopkins,Terence K. ve Wallerstein,Immanuel (Der.), Geçiş Çağı, (Çev. Nuri Ersoy vd.), Avesta, İstanbul, s. 52-97.
İnsel, Ahmet (2001), "Mali Sermaye Birikim rejimi", Birikim, Sayı. 145, s. 10-19.
İstanbul Sanayi Odası (2010), (http://www.iso.org.tr, 5.10.2010).
Jessop, Bob (2005J, Hegemonya, Posf-Fordizm ve Küreselleşme Ekseninde Kapitalist Devlet, (Der. ve Çev. Betül Yarar ve Alev Özkazanç), İletişim, İstanbul.
Karabacak, Yakup (2006), "Ulus Devletin Vergileme Gücünü Sınırlayan Birikim ve Meşrulaştırma Açmazı: 1980 Sonrası Türkiye'de Vergileme Politikaları Örneği", İktisat Dergisi, Şubat -Mart, s. 41-53.
Kasnakoğlu, Zehra (1998), "Türkiye'de Gelir Dağılımı", TESEV, Yoksulluğu Önleme Stratejileri, TESEV, İstanbul, s. 123-127.
Munch, Ronaldo (2002), Emeğin Yeni Dünyası, (Çev. Mahmut Tekçe), Kitapyaymevi, İstanbul.
O'Connor, James (1973), The Fiscal Crisis Of The State, ST Martin's Pres, NY.
Pınar, Abuzer-Özuğurlu, Yasemin (2009), "Küreselleşme Sürecinde Vergi Yapılarındaki Dönüşüm: Türkiye Küresel yapının Neresinde?", Türk Vergi Sisteminin Küresel Bağlamda Değerlendirilmesi, 23. Türkiye Maliye Sempozyumu, 7-11 Mayıs 2008, Antalya, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, s. 45-69.
Seviğ, Veysi (1998), "Vergi Reform Tasarısı Üzerine Düşünceler", Ekonomide Durum, Bahar, Kitap 5, s. 122-141.
Sönmez, Mustafa (2000), "Gelir Eşitsizliği: Beş Büyük Sanayi Kentinin Profili", 97-99 Petrol-İş, Petrol-İş Yayınları: 58, İstanbul, s.547-556.
Sönmez, Mustafa (2001), Gelir Uçurumu, Om, İstanbul.
Sönmez, Mustafa (2009), "2008 Dünya Krizi ve Türkiye", Petrol-İş Yayinları: 110, İstanbul.
Tanzi, Vito (2008), "The Role of the State and Public Finance in Next Generation", OECD Journal of Budgeting, Vol. 8, No: 2, s. 1-27.
TC Hazine Müsteşarlığı (2010), (http://www.hazine.gov.tr, 5.10.2010).
Thurow, Lester C. (2000), "Globalization: The Product of A Knowledge-Based", Annals of the American Academy of Political and Social Science, Vol. 570, No: 1, s. 19-31.
Tiebout, Charles (1956), "A Pure Theory of Local Expenditures", Journal of Political Economy, Vol. 64, No: 5, s. 416-424.
Türkiye İstatistik Kurumu (2010), (http://www.tuik.gov.tr, 5.10.2010).
United Nations Development Programme (2010a), Human Development Report 1990, (http:/www.undp.org, 7.10.2010).
United Nations Development Programme (2010b), Human Development Report 2009, (http:/www.undp.org, 7.10.2010).
Wallerstien, Immanuel (1998), Liberalizmden Sonra, (Çev. Erol Öz), Metis, İstanbul.
Weller, Christian E. (2007), "The Benefits of Progressive Taxation in Economic Development", Review of Radical Political Economics, Vol. 39, No: 3, s.368-376.
World Bank (2010), World Development Report 1990, (http://www.worldbank.org, 7.10.2010).
World Bank (2011), World Development Report 1997, (http://www.worldbank.org, 20.07.2011).
Yakar Önal, Ayşegül-Temelli, Sezai (2010), "Uluslararası Vergi Rekabetinin Gelir Bölüşümü Üzerindeki Etkileri: 1990-2008 Türkiye Örneği", Kriz Ortamında Vergi Politikalarının Değerlendirilmesi, 25. Türkiye Maliye Sempozyumu, 24-28 Mayıs 2010, Antalya, Gazi Üniversitesi.
Yeldan, Erinç (2000), "Küreselleşme Sürecinde Türkiye Ekonomisinde Üretim, Birikim ve Bölüşüm İlişkilerine Toplu Bir Bakış", 97-99 Petrol-İş, Petrol-İş Yayın: 58, s. 271-293.
Yıldız, Habib (2005), Küreselleşmenin Vergileme Üzerindeki Etkileri, Seçkin, Ankara.