Sağlık Bakanlığı’nda yeniden yapılanma: Yeni kamu yönetimi açısından bir değerlendirme

Bu çalışma, Sağlık Bakanlığı teşkilat yapısındaki değişimin, Yeni Kamu Yönetimi anlayışı bakımından incelenmesini amaçlamaktadır. Bu kapsamda, Sağlıkta Dönüşüm Programı’nın son adımı olan 663 sayılı KHK ile gerçekleştirilen düzenlemeler ele alın- maktadır. 663 sayılı KHK ile Sağlık Bakanlığı’nda, hizmet üreten ve politika belirleyen birimlerin ayrıldığı; profesyonel yönetime geçildiği, özel sektör yönetim anlayışına da- yalı istihdam modelinin benimsendiği; sonuç odaklı; daha yatay birimler şeklinde ör- gütlenen; kaynak kullanımında verimliliği hedefleyen; rekabetçi anlayışa açık ve per- formans denetimine dayalı bir teşkilat yapısı oluşturulmaya çalışılmaktadır. Bu yapının, Yeni Kamu Yönetimi anlayışının temel bileşenleri ile uyumlu olduğu görülmektedir.

Reconstruction in the ministry of health: An evaluation in terms of the new public management

This study aims to analyze the changes in the organizational structure of the Ministry of Health in terms of the New Public Management approach. In this frame- work, the regulations introduced by Decree-Law No. 663-the last step of Health Trans- formation Program-are discussed. By Decree-Law No. 663, Ministry of Health, the ser- vice-producing units and policy-producing units were separated; professional manage- ment style was adopted; the employment model based on the private sector management approach was adopted. Thus, it is attempted to establish a result-oriented organization- al structure organized in more horizontal units, which aims for efficiency in resource utilization, open to the competitiveness and is based on the performance audit. This structure appears to be compatible with the fundamental components of the New Public Management approach.

___

Akdur, Recep (1999), Türkiye’de Sağlık Hizmetleri ve Avrupa Topluluğu Ülkeleri ile Kıyaslanması, Türkiye Bilimler Akademisi, Ankara, Aralık.
Aksoy, A. Şinasi (1998), “Yeni Sağ, Kamu Yönetimi ve Yerel Yönetim: Eleştirel Bir Yaklaşım”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt.7, Sayı.1, Ocak, s.3-13.
Al, Hamza (2002), Kamu Yönetiminde Paradigma Değişimi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Sakarya.
Al, Hamza (2007), “Denetimde Piyasalaşma Eğilimleri”, Bilgi Dergisi, Cilt.14, Sayı.1, s.109-130.
Al, Hamza (2007), “Kamu Kesiminde Yeni Denetim Yaklaşımları: Süreç Odaklı Denetimden Sonuç Odaklı Denetime Geçiş”, Amme idaresi Dergisi, Cilt.40, Sayı.4, Aralık, s.45-61.
Altay, Asuman (2007), “Sağlık Hizmetlerinin Sunumunda Yeni Açılımlar ve Türkiye Açısından Değerlendirilmesi”, Sayıştay Dergisi, Sayı.64, Ocak-Mart, s.33-58.
Arslan, Nagehan Talat (2010), “Klasik-Neo Klasik Dönüşüm Süreci: “Yeni Kamu Yönetimi”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt.11, Sayı.2, s.21-38.
Balcı, Asım (2005), Kamu Hizmetleri ve Yerinden Yönetim: Sağlık Hizmet Sunumunun Yeniden Yapılandırılması, Atlas Yayınları, İstanbul.
Balcı, Asım - Kırılmaz, Harun (2007), “Yeni Kamu Yönetimi Anlayışının Türk Sağlık Sektörüne Yansımaları”, C. Can Aktan ve Ulvi Saran (Edt.), Sağlık Ekonomisi ve Sağlık Yönetimi, Aura Kitapları, İstanbul, s.134-165.
Denhardt, Robert B. - Denhardt, Janet Vinzant (2000), “The New Public Service: Serving Rather Than Steering”, Public Administration Review, Vol.60, Issue.6, November/December, s.549-559.
Elston, Thomas (2011), “Developments in UK Executive Agencies: Re-Examining the ‘Disaggregation-Reaggregation’ Thesis”, Governance of Public Sector Organisations study group at the 33rd Annual Conference of the European Group for Public Administration, Bucharest, 7th-10th September. http://soc.kuleuven.be/io/egpa/org/2011Roem/papers/Paper%20Elston.pdf, (20.11.2012).
Ener, Meliha ve Demircan, Esra (2008), “Küreselleşme Sürecinde Değişen Devlet Anlayışından Kamu Hizmetlerinin Dönüşümüne: Sağlık Hizmetlerinde Piyasa Mekanizmaları”, Süleyman Demirel Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt.13, Sayı.1, s.57-82.
Falconer, Peter K. (2012) “Public Administration and The Public Management: Lesson From the UK Experience”, http://www.fu.uni-lj.si/personal/English/FALPOR97.pdf, (12.11.2012).
Ferlie, Ewan - Ashburner, Lynn - Fitzgerald, Louize - Pettitgrew, Andrew (1996), The New Public Management İn Action, Oxford University Press, New York.
Güzel, Kadir Akın (2003), “Yeni Kamu Yönetimi Nedir?”, Türk İdare Dergisi, Yıl.75, Sayı.438, s.195-208.
Haktankaçmaz, Mehmet İlker (2009), Yeni Kamu Yönetimi Yaklaşımı ve Türkiye’de Kamu Yönetimi Reformu, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
Harding, April - Alexander S. and Preker (2000), Understanding Organizational Reforms The Corporatization of Public Hospitals, World Bank's Human Development Network (HNP Discussion Paper), Washington, DC, September.
Hood, Christopher (1991), “A Public Management For All Seasons?”, Public Administration, Vol.69, Spring, s.3-19.
Hughes, Owen E. (2003), Public Management and Administration, Third Edition, Palgrave Macmilan, New York.
Kerman, Uysal - Altan, Yakup – Aktel, Mehmet – Eke, Erdal (2012), “Sağlık Hizmetlerinde Kamu Özel Ortaklığı Uygulaması”, Süleyman Demirel Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt.17, Sayı.3, 2012, s.1-23.
Kettle, Donalt F. (2005), The Global Public Management Revolution, Second Edition, The Brookings Institution, Washiınton D.C.
Laegreid, Per - Verhoest, Koen (2010), “Introduction: Reforming Public Sector Organizations”, Edt. Per Laegreid and Koen Verhoest, Governance Of Public Sector Organizations: Proliferation, Autonomy and Performance, Palgrave Mcmillan, U.K. s.1-20.
Lane, Jan Eric (2000), The Public Sector: Concepts, Models and Approaches, Third Edition, Sage Publications, London.
Osborne, David - Gaebler, Ted (1993), Reinventing Government, How the Entrepreneurial Spirit is Transforming the Public Sector, Plume, USA.
Ömürgönülşen, Uğur (1997), “The Emergence of A New Approach To The Public Sector. The New Public Management”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt.52, Sayı.1, s. 517-565.
Özer, M. Akif (2005), Yeni Kamu Yönetimi: Teoriden Uygulamaya, Platin Yayınları, Ankara,
Parlak, Bekir ve Sobacı, Zahid (2012), Ulusal ve Küresel Perspektifte Kamu Yönetimi, MKM Yayınları, Dördüncü Baskı, Bursa.
Pollitt, Christopher (2002), “Clarifying Convergence Striking Similarities and Durable Differences in Public Management Reform”, Public Management Review, Vol.4, Issue:1, (471-492).
Pollit, Cristopher - Bouckaert, Geert (2011), New Management Reform: A Comparative Analysis-New Public Management-Governance and The Neo-Weberian State, Oxford University Press, Third Edition, USA.
Promberger, Kurt - Rauskala, Iris (2010), “New Public Management: An Introduction From The UK Perspective”, http://edoc.vifapol.de/opus/volltexte/2010/2273/pdf/10657009510.pdf, (13.11.2012)
Roberts, Marc J. - Hsiao, William - Berman, Peter - Reich, Michael R. (2004), Getting Health Reform Right. A Guide to Improving Performance and Equity, Oxford University Press, Inc.
Saltman, Richard B. - Figueras, Joseph (1997), European Health Care Reform, Analysis of Current Strategies, Published by the Regional Office for Europe of the World Health Organization, Kopenhag.
Sarker, Abu Elias, (2006), “New Public Management in Developing Countries: An Analysis of Success and Failure with particular reference to Singapur and Bangladesh”, International Journal of Public Sector Management, Vol.19, No. 2, s.180- 203.
SGK, (http://www.sgk.gov.tr/wps/wcm/connect/94e7056e-815c-43eca752d8d4f6514194/duyuru_28062012_02.pdf?MOD=AJPERES, 21.01.2013).
Sobacı, Mehmet Zahid (2011), “İdari Reformun Altın Çağında Kamu Hizmetinde Derin Dönüşüm”, Ahmet Kesik ve Hasan Canpolat (Edt.), Küreselleşme ve Kamu Yönetiminde Dönüşüm, Seçkin Yayınları, Ankara, s.173-193.
Sülkü, Seher Nur (2011), Türkiye’de Sağlıkta Dönüşüm Programı Öncesi ve Sonrasında Sağlık Hizmetlerinin Sunumu, Finansmanı ve Sağlık Harcamaları, T.C. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Yayını, Ankara.
T.C. Sağlık Bakanlığı (1993), Ulusal Sağlık Politikası, Ankara
T.C. Sağlık Bakanlığı (2003), Sağlıkta Dönüşüm Programı, http://www.saglik.gov.tr/TR/belge/1-2906/saglikta-donusum programi.html, (06.10.2012).
T.C. Sağlık Bakanlığı (2008), Türkiye Sağlıkta Dönüşüm Programı ve Temel Sağlık Hizmetleri: 2002-2008, Ed. Recep Akdağ, Sağlık Bakanlığı Yayını.
T.C. Sağlık Bakanlığı (2010), Türkiye Sağlıkta Dönüşüm Programı Değerlendirme Raporu, Ankara.
T.C. Sağlık Bakanlığı (2012a), Bakanlık Merkez Teşkilatı ve Bağlı Kuruluşlar Tanıtım Kitapçığı, Mart, Ankara.
T.C. Sağlık Bakanlığı (2012b), Türkiye Sağlıkta Dönüşüm Programı Değerlendirme Raporu (2003-2011), Edt. Prof. Dr. Recep Akdağ, Sağlık Bakanlığı Yayını, Ankara.
T.C. Sağlık Bakanlığı Değişim Yönetimi Programı ve Uygulama Planı, (http://www.saglik.gov.tr/TR/belge/1-15631/degisimyonetimi.html, 06.12.2012).
T.C. Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı (2010), Türk Sağlık Sistemi’nde Kurum Dışından Hizmet Alımı Uygulamaları Araştırma Raporu, Ermat Ofset, Ankara.
TÜİK, (2013), Yaşam Memnuniyeti Araştırması, 2012 Düzeltilmiş Haber Bülteni, Sayı.13445, 26 Şubat 2013, (http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13445, 09.11.2013).
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, (http://www.thsk.gov.tr/tr/index.php/tasrateskilatlarimiz, 15.01.2013).
Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu, (http://www.tkhk.gov.tr/Eklenti/471,52-il-kamuhastane-birliklerilistesi.pdf?0, 24.01.2013).
Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu’nun, 19.11.2012 tarih ve 2012/43 sayılı Genelgesi, (http://www.tkhk.gov.tr/Eklenti/590,2012-43-nolu-tibbi-cihazlarla-ilgili-mal-vehizmet-alim-.PDF?0, 09.01.2013).
Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu’nun, 19.11.2012 tarih ve 2013/09 sayılı Genelgesi, (http://www.tkhk.gov.tr/Eklenti/970,hizmet-alimlariyla-ilgili-onemli-duyuru--- 02012013.pdf?0, 09.01.2013).
Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu’nun, 21.01.2013 tarih ve 2013/251 sayılı yazısı. (http://www.tkhk.gov.tr/Eklenti/1103,satin-alma-islemleri.pdf?0, 28.01.2013).
Wilson, Elisabeth - Doig, Alan (1996), “The Shape of Ideology: Structure, Culture and PolicyDelivery in The New Public Sector”, Public Money and Management, Vol.16, Issue.2, p.53-61.
RG: 02.11.2011/28103, 663 sayılı “Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname”
RG: 14.12.1983/18251, 181 sayılı “Sağlık Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkına Kanun Hükmünde Kararname”.
RG: 15.5.1987/19461, 3359 sayılı “Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu”
RG: 09.03.2013/28582, 6428 sayılı, “Sağlık Bakanlığınca Kamu Özel İş Birliği Modeli ile Tesis Yaptırılması, Yenilenmesi ve Hizmet Alınması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun”.
RG: 15.07.2005/25876, 5396 sayılı “Sağlık Hizmetleri Temel Kanununa Bir Ek Madde Eklenmesi Hakkında Kanun”
RG: 20.05.2006/26173 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 5502 sayılı “Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu”
RG: 17.04.2003/25082, 2003/5443 karar sayılı, “Devlet Memurlarının Tedavi Yardımı ve Cenaze Giderleri Yönetmeliğine Bir Ek Madde Eklenmesine Dair Yönetmelik”.
RG: 14.02.2004/25373, 2004/6781 sayılı “Beşeri Tıbbi Ürünlerin Fiyatlandırılmasına Dair Karar”
RG: 05.05.2005/25806 “Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”
RG: 09.12.2004/25665, 5258 sayılı “Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Kanun”
RG: 19.01.2005/25705, 5283 sayılı “Bazı Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Ait Sağlık Birimlerinin Sağlık Bakanlığına Devredilmesine Dair Kanun”.
RG: 22.07.2006/26236, 2006/10655 karar sayılı “Sağlık Tesislerinin Kiralama Karşılığı Yaptırılması ile Tesislerdeki Tıbbî Hizmet Alanları Dışındaki Hizmet ve Alanların İşletilmesi Karşılığında Yenilenmesine Dair Yönetmelik”.
RG: 16.06.2006/26200, “5510 sayılı “Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu”.
RG: 05.05.2004/25453, “Sağlık ve Yardımcı Sağlık Personeli Tarafından Yerine Getirilmesi Gereken Hizmetlerin Satın Alma Yoluyla Gördürülmesine İlişkin Esas ve Usullerin Tatbiki Hakkında Uygulama Talimatı”.
RG: 24.7.2003/25178, 4924 sayılı “Eleman Temininde Güçlük Çekilen Yerlerde Sözleşmeli Sağlık Personeli Çalıştırılması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun”.
RG: 23.06.1936/3337, 3017 sayılı, “Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekâleti Teşkilât ve Memurin Kanunu”.
01.02.2005 tarih ve 349 sayılı makam onayı ile yürürlüğe giren, “Sağlık Bakanlığına Bağlı İkinci ve Üçüncü Basamak Sağlık Kurumlarında Görevli Personele Döner Sermaye Gelirlerinden Ek Ödeme Yapılmasına Dair Yönerge”.
01.02.2005 tarih ve 349 sayılı makam onayı ile yürürlüğe giren, “Sağlık Bakanlığına Bağlı Birinci Basamak Sağlık Kuruluşlarında Görevli Personele Döner Sermaye Gelirlerinden Ek Ödeme Yapılmasına Dair Yönerge”.
01.01.2005 tarihli “Sağlık Bakanlığı Yataklı Tedavi Kurumları Kurumsal Kaliteyi Geliştirme ve Performans Değerlendirme Yönergesi”.
31.10.2012 tarih ve 3131 sayılı makam onayı ile yürürlüğe giren “Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Taşra Teşkilatı Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönerge” .
05.10.2012 tarih ve 847 sayılı makam onayı ile yürürlüğe giren, “Kamu Hastane Birlikleri Verimlilik Değerlendirmesi Hakkında Yönerge”.
663 sayılı “Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname Genel Gerekçesi”, http://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem22/yil01/ss349m.html, (15.01.2013).
6428 sayılı “Sağlık Bakanlığınca Kamu Özel İş Birliği Modeli ile Tesis Yaptırılması, Yenilenmesi ve Hizmet Alınması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun”un Genel Gerekçesi, http://www2.tbmm.gov.tr/d24/1/1-0722.pdf, (05.03.2013).
5283 sayılı “Bazı Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Ait Sağlık Birimlerinin Sağlık Bakanlığına Devredilmesine Dair Kanun”un Genel Gerekçesi, http://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem22/yil01/ss686m.htm, (28.12.2012).