Kayırmacılığın çalışan davranışları ve insan kaynakları yönetimi uygulamaları üzerine etkileri: Türk kamu bankalarına yönelik bir araştırma

Bu araştırmanın amacı, Türk kamu bankalarında kayırmacılığın çalışan davranışları ve insan kaynakları uygulamaları üzerine etkilerini incelemektir. Veriler anket Yardımıyla, Ankara 'da faaliyet gösteren kamu bankalarından toplanmıştır. Dağıtılan l300 adet anketin 243 tanesi değerlemeye alınmıştır. Araştırmanın amaçları çerçevesinde literatür taraması yapılarak oluşturulan araştırma modeli ve hipotezleri LISREL 8.54 istatistik paket programı kullanılarak Yol Analizine tabi tutulmuştur. Bu araştırmada verilerin toplanmasında 'tarama' (survey) yöntemi kullanılmıştır. Bu araştırmayın sonuçları, kayırmacılığın insan kaynakları yönetimi uygulamaları, iş tatmini, örgütsel bağlılık ve işten ayrılma niyeti üzerinde anlamlı olumsuz etkilerinin olduğunu göstermiştir. Ayrıca insan kaynakları yönetimi uygulamalarının iş tatmini ve örgütsel bağlılık üzerinde olumlu ve anlamlı etkilerinin olduğu tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler:

Türkiye

The effects of nepotism and favoritism on empoyee behaviors and human research management practices: A Research on Turkish public Banks

The aim of this study is to analyze the effects of nepotism on employees' behaviors and human resources management practices in Turkish public banks. The data were collected via survey from the public banks operating in Ankara. Out of a total of '300 questionnaire forms distributed, 243 were used for analyses. Research model and hypothesizes that were designed via literature scanning, as a part of the objectives of the research, were subjected to Path Analysis using LISREL 8.54 statistical package program. The survey method was used for collecting data. The results of the research revealed that nepotism had significant negative effects on intention to quit, job satisfaction, organizational commitment and human resource management practices. Besides, human resource management practices were found to have positive significant effects on job satisfaction and organizational commitment.
Keywords:

Turkey,

___

  • Abdalla, F. H. - Maghrabi, S. - Raggad, G. B. (1998), "Assessing The Effect of Nepotism on Human Resource Managers Toward Nepotism A Cross Cultural Study", International Journal of Manpower, Vol. 19,*No: 8, p. 554-70.
  • Abdalla, H. F - Maghrabi, A. S. - Al-Dabbagh, T. H. (1994), "Research Note: Assessing jft the Effect of Nepotism on Human Resource Managers", International Journal of i Manpower, Vol. 15, No: 1, p. 60-67.
  • Akıncı, Zeki (2002), "Turizm Sektöründe İşgören İş Tatminini Etkileyen Faktörler: Beş Yıldızlı Konaklama İşletmelerinde Bir Uygulama", Akdeniz Î.Î.B.F. Dergisi, Sayı 4, ' s. 2-25.
  • Aktay, Deniz, D. (2010), İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki ve Askeri r Hastanede Bir Uygulama, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
  • Araslı, H. - Bavik, A. - Ekiz, E. H. (2006), "The Effects of Nepotism on Human Regl, source Management: The Case of Three, Four and Five Star Hotels In Northern Cyprus" International Journal of Sociology and Social Policy, Vol. 26, No: 7/8, p. 11 295-308.
  • Araslı, Hüseyin. - Turner, Mustafa (2008), "Nepotism, Favoritism and Cronyism: A Study of Their Effects on Job Stress and Job Satisfaction In The Banking Industry of i North Cyprus", Social Behavior and Personality, Vol. 36, No: 9, p. 1237-1250.
  • Asunakutlu, T. - Avcı, U. (2009), Nepotizm-İş Tatmini İlişkisi: Aile İşletmelerinde Bir İnceleme. 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, s. 730-736.
  • Ateş Ö. (2005), Aile Şirketleri: Değişim ve Süreklilik, Ankara Sanayi Odası Yayınları, No: 56.
  • Babakus, E. - Cravens, D. W. - Johnston, M. - Moncrief, W. C. (1996), "Examining The Role of Organizational Variables In The Salesperson Job Satisfaction Model", Journal of Personal Selling and Sales Management, Vol. 16, No. 3, p. 33-46.
  • Babin, B.J. - Boles, J.S. (1998), "Employee Behavior in A Service Environment: A Model and Test of Potential Differences Between Men and Women", Journal of Marketing, Vol. 62, No: 2, p. 77-91.
  • Berkman, Ümit A. (1983), Azgelişmiş Ülkelerde Kamu Yönetiminde Yolsuzluk ve Rüşvet, TODAİE Yayın No: 203, Ankara.
  • Boadi, G. E. (2000),' 'Conflict of Interest, Nepotism and Cronyism'', Source Book 1 2000, Vol. 5, p. 195-204.
  • Büte, Mustafa (2009), Aile İşletmelerinde Nepotizm: Trabzon İlinde Faaliyet Gösteren Aile Şirketlerinde Nepotizm Uygulamasının Tespitine Yönelik Bir Araştırma. 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, s. 737-741.
  • Ceylan, C. - Bayram, N. (2006), "Mesleki Bağlılığın Örgütsel Bağlılık ve Örgütten Ayrılma Niyeti Üzerinde Etkilerinin Düzenleyici Değişkenli Çoklu Regresyon İle Analizi", Atatürk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 20, Sayı 1, s. 105-120.
  • Ceylan, A. - Demircan, N. (2002), "Çalışanların Örgüte Bağlılığı ile İsten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkilerine Yönelik Bir Araştırma", İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt 31, Sayı 1, s. 57- 85.
  • Çekmecelioğlu, H. G. (2007), "Psikolojik Güçlendirme, Örgütsel Bağlılık ve Yaratıcı Davranış Arasındaki İlişkilerin Değerlendirilmesi", Yönetim Dergisi, Sayı 57, s. 13-25.
  • Dole, C. - Schroeder, R. G. (2001), "The Impact of Various Factors on Personality, Job Satisfaction and Turnover Intentions of Professional Accountants", Managerial Auditing Journal, Vol. 16 No. 4, p. 234 - 245.
  • Efeoğlu, İ. E. (2006), İş - Aile Yaşam Çatışmasının İş Stresi, İş Doyumu ve Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkileri: İlaç Sektöründe Bir Araştırma, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü ,İşletme Anabilim Dalı Yayımlanmamış Doktora Tezi, s 1-172.
  • Ercenap, İ. (2006), Nepotism and Favoritism in the Banking Industry: Some Evidence From Northern Cyprus, Master Thesis, Eastern Mediterranean University. Northern Cyprus.
  • Ford, R. - McLaughlin, F. (1985), "Nepotism", Personnel Journal, Vol. 64, No: 9, p. 57-60.
  • Hussain, K. - Khan, A. - Bavik, A. (2003), "The Effects Of Job Performance on Frontline Employee Job Satisfaction and Quitting Intent: The Case of Hotels In Turkish Republic of Northern Cyprus", EMU Journal of Tourism Research, Vol. 4, No. 1, p. 83-94.
  • İyiişleroğlu, Salih C. (2006), Aile Şirketleri: Adana ve Çevresinde Faaliyet Gösteren Aile Şirketlerinde Nepotizm Uygulamasının Tespitine Yönelik Bir Araştırma, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana.
  • Joffe, A. H. (2004), "Nepotism for All Times", Society. September/October, p. 74-79.
  • Kayabaşı, Yeltekin (2005), Politik Yozlaşmaya Çözüm Olarak Anayasal İktisat, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana.
  • Khatri, Naresh - Tsang, Eric W. K. (2003), "Antecedents and Consequences of Cronyism in Organizations", Journal of Business Ethics Vol. 43, No: 4.
  • Kiechel, W. (1984), "How to Relate to Nepotism", Fortune, February 1984, p. 143-144.
  • Loewe, Markus- Blume, Jonas- Schönleber, Verena- Seibert, Stella- Speer, Johanna-Christian, Voss (2007), The Impact of Favouritism on the Business Climate: A Study on Wasta in Jordan, s. 216, Bonn 2007.
  • Mowday, R.T. - Porter, L.W. - Steers, R.M. (1982), Employee-Organizational Linkages: The Psychology of Commitment, Absenteeism and Turnover, Academic Press Inc., New York.
  • Oktay, C. (1983), Yükselen İstemler Karşısında Türk Siyasal Sistemi ve Kamu Bürokrasisi, İstanbul Üniversitesi SBF Yayım, İstanbul.
  • Özler, Hayrettin - Özler, Derya N. - Gümüştekin Gülten E. (2007), "Aile İşletmelerinde Nepotizmin Gelişme Evreleri ve Kurumsallaşma", Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, No: 17, s. 437-450.
  • Pare, P.- Tremblay, M. - Lalonde, P. (2001), "The Role of Organizational Commit-J§ rnent and Citizenship Behaviors in Understanding Relations Between Human Re-w sources Practices and Turnover Intentions of Its Personnel'', Ecole des Hautes if Etudes Commerciales de Montrea, Vol. 7, No. 1, p. 1-33.
  • Saklan, Ali (2010), Örgütlerde İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi: Selçuk Üniversites İlahiyat Fakültesinde Bir Uygulama, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensti-31; tüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.
  • Schmit, M. J.- Allscheid, S. P. (1995), "Employee attitudes and customer satisfaction: İ making theoretical and empirical connections", Personnel Psychology, Vol. 48, No. i 3, p. 521-36.
  • Stroh, L. K. - Northcraft G. B. - Margaret, A. N. (2002), Organizational Behavior, ^f Third Edition, Lawrence Erlbaum Associates Publishers, New Jersey.
  • Tortop, Nuri (1994), Personel Yönetimi, Yargı Yayınları, Ankara.
  • Yurtseven, Özlem (2008), İş - Aile Çatışması, İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi:Turizm'İşletmesinde Bir Uygulama, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Antalya.
  • Yüksel, Öznur (2000), İnsan Kaynakları Yönetimi, Gazi Kitabevi, Ekim-2000, Ankara.