Öğretmen Adaylarının Ölçme ve Değerlendirme Genel Yeterlik Algıları: Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Örneği

Eğitimde ölçme ve değerlendirmenin etkili biçimde kullanılması, büyük ölçüde öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının bu konudaki yeterliklerine bağlıdır. Ancak öğretmen adaylarının elde ettikleri bilgi ve beceriyi gerçek uygulama ortamlarında henüz ortaya koyamayacağı için, öğretmen adaylarının yeterliklerinden ziyade, ölçme ve değerlendirme bilgi ve becerilerine dayalı yeterlik algılarının incelenmesi mümkündür. Algıların davranışa neden olan itici bir güç olma özellikleri dikkate alınarak gerçekleştirilen bu çalışmanın amacı; Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde öğrenim gören öğretmen adaylarının ölçme ve değerlendirmeye yönelik genel yeterlik algı düzeylerini tespit etmektir. Araştırmada, öğretmen adaylarının ölçme ve değerlendirmeye yönelik yeterliklerine ilişkin genel algı düzeyleri; cinsiyet, mezun olunan lise, sınıf düzeyi, KPSS kurs/dershane desteği alıp-almadıkları gibi çeşitli değişkenler açısından incelemeye tabi tutulmuştur. Kesitsel tarama modelinde yürütülen çalışmada, öğretmen adaylarının ölçme ve değerlendirmeye yönelik yeterlik algılarının belirlenmesinde Nartgün (2008) tarafından geliştirilen, “Öğretmen Adayları İçin Ölçme ve Değerlendirme Genel Yeterlik Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2017-2018 bahar döneminde Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde öğrenim gören 685 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmanın sonuçlarına göre, öğretmen adaylarının ölçme ve değerlendirmeye yönelik genel yeterlik algılarının “temel kavramlar” ve “ölçme teknikleri” alt boyutlarında “yeterli”, istatistiksel çözümleme ve raporlaştırma alt boyutunda ise “orta düzeyde yeterli” olduğu sonucu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Din Eğitimi, Ölçme ve Değerlendirme, İlahiyat Fakültesi, Öğretmen Adayı, Yeterlik Algısı

General Competency Perceptions on Measurement and Evaluation of Teacher Candidates: Atatürk University Faculty of Theology Example

The effective use of measuring and evaluation in education depends to a large extent on the competences of teachers and teacher candidates. However, since teacher candidates can not reveal the knowledge and skills in real application environments, it is possible to examine the perceptions of competence based on measurement and evaluation knowledge and skills rather than the competency of teacher candidates. The aim of this study, which is carried out by taking into consideration the perception as a driving force that causes behavior is to determine the general competence perceptions measurement and evaluation of teacher candidates who are students of the Faculty of Theology of Atatürk University. In the study, general competency perceptions of teacher candidates their proficiency in measurement and evaluation; gender, graduated high school, grade level and KPSS course/class support, whether or not received in terms of various variables were examined. In the study sustained in cross-sectional screening model “Measurement and Evaluatıon Common Competency Perceptıon Scale for Prospectıve Teachers” developed by Nartgün (2008) is used to determine competency perceptions of teacher candidates toward measurement and evaluation. The working group of the research consists of 685 teacher candidates studying at the Faculty of Theology of Atatürk University during the spring semester of 2017-2018 academic year. In the result of research determined that “basic concepts” and “measurement techniques” of general competency perception of teacher candidates for measurement and evaluation is “adequate” and their “statistical analysis and reporting” is “moderately adequate”.

Keywords:

Religious Education, Measurement and Evaluation, Faculty of Theology, Teacher Candidate, Competency Perception,

PDF

___

Algan, Serkan. İlköğretim 6. ve 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programının Ölçme ve Değerlendirme Öğesinin Öğretmen Görüşleri Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, 2008.
Balcı, Erdal - Tekkaya, Ceren. “Ölçme ve Değerlendirme Tekniklerine Yönelik Bir Ölçeğin Geliştirilmesi”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 18 (2000): 42-50.
Birgı̇n, Osman. “Alternatif Bir Değerlendirme Yöntemi̇ Olarak Portfolyo Değerlendirme Uygulamasına İlişkin Öğrenci̇ Görüşleri̇”. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi 6/1 (2008): 1-24.
Birgin, Osman - Gürbüz, Ramazan. “Sınıf Öğretmeni Adaylarının Ölçme ve Değerlendirme Konusundaki Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1/20 (2008): 163-179.
Candur, Fatih. Öğretmenlerin Fen ve Teknoloji Öğretimi, Kullanılan Ölçme-Değerlendirme Yöntemleri ve Bu Yöntemlerin Öğretim Sürecindeki Önemi Hakkındaki Düşüncelerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, 2007.
Çakan, Mehtap. “Öğretmenlerin Ölçme-Değerlendirme Uygulamaları ve Yeterlilik Düzeyleri: İlk ve Ortaöğretim”. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 37/2 (2004): 99-114.
Çakmak, Alaaddin. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretiminde Ölçme ve Değerlendirme Teknikleri ve Öğretmenlerin Bunları Kullanma Düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, 2011.
Çalışkan, Hüseyin - Uymaz, Mehmet - Tekin, Demet. “Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Ölçme ve Değerlendirme Yöntemlerine İlişkin Yeterliklerinin Değerlendirilmesi”. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 14 (2013): 239–261.
Çelik, Duran. Okullarda Ölçme Değerlendirme Nasıl Olmalı?. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 2005.
Çelikkaya, Tekin. Yapılandırmacı Yaklaşımın Sosyal Bilgiler Öğretiminde Başarı, Tutum ve Kalıcılığa Etkisi (5. Sınıf Örneği). Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, 2008.
Çepni, Salih - Çoruhlu, Tülay Şenel. “Alternatif Ölçme ve Değerlendirme Tekniklerine Yönelik Hazırlanan Hizmet İçi Eğitim Kursundan Öğretime Yansımalar”. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 28/2 (2010): 117-128.
Demir Atalay, Tazegül. “Edebiyat Öğretmen Adaylarının Ölçme ve Değerlendirme Genel Yeterlik Algısı”. International Journal of Language Academy Volume 5/6 September (2017): 389-400.
Duban, Nil - Küçükyılmaz, E. Aysın. “Sınıf Öğretmeni Adaylarının Alternatif Ölçme-Değerlendirme Yöntem ve Tekniklerinin Uygulama Okullarında Kullanımına İlişkin Görüşleri”. İlköğretim Online 7/3 (2008): 769-784.
Gelbal, Selahattin - Kelecioğlu, Hülya. “Öğretmenlerin Ölçme ve Değerlendirme Yöntemleri Hakkındaki Yeterlik Algıları ve Karşılaştıkları Sorunlar”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 33 (2007): 135-145.
Gündoğdu, Yusuf Bahri. İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Öğrenci Başarısını Değerlendirme Yeterlikleri: İstanbul Örneği. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2011.
Güngör, Ali. İlköğretim Okulları İkinci Kademe Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Ölçme ve Değerlendirme Sorunları. Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, 2001.
Kaya Uyanık, Gülden - Çalışkan, Hüseyin, “Sosyal Bilgilerde Ölçme ve Değerlendirme”. Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ed. Cengiz Dönmez - Kubilay Yazıcı. 303–349. Ankara: Pegem Akademi, 2015.
Milli Eğitim Bakanlığı. [MEB]. Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi [EARGED]. Öğrenci Başarı Belirleme Sınavı [ÖBBS] Projesi. (Bilgisayar ve İngilizce Okur-yazarlığı). 2004 Uygulama Raporları 2005a.
Milli Eğitim Bakanlığı, [MEB]. Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi [EARGED]. PISA Projesi 2003 Türkiye Uygulaması Ulusal Raporu, 2005b.
Milli Eğitim Bakanlığı, [MEB]. İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu. (6, 7, 8. Sınıflar). Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü, 2005c.
Milli Eğitim Bakanlığı, [MEB]. Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi [EARGED]. Öğrenci Başarı Belirleme Sınavı [ÖBBS] Projesi. (Türkçe, Matematik, Fen Bilgisi ve Sosyal Bilgiler) 2005 Uygulama Raporları. 2007a.
Milli Eğitim Bakanlığı, [MEB]. Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi [EARGED]. Öğrenci Merkezli Eğitim Uygulama Modeli. Ankara: Milli Eğitim Basımevi. 2007b.
Nartgün, Zekeriya. “Öğretmen Adayları İçin Ölçme ve Değerlendirme Genel Yeterlik Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 8/2 (2008): 85-94.
Oğuzkan, Ferhan. Eğitim Terimleri Sözlüğü, Ankara: Emel Matbaacılık, 1993.
Özçelik, Durmuş Ali. Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Pegem Akademi, 2010.
Özdemir, Ertuğrul. “Tarama Yöntemi”. Kuramdan Uygulamaya Eğitim Bilimlerinde Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ed. Mustafa Metin. 77-97. Ankara: Pegem Akademi, 2015.
Özdemir, Soner Mehmet. “Sınıf Öğretmeni Adaylarının Öğretim Sürecine İlişkin Öz-Yeterlik İnançlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 54 (2008): 277-306.
Özenç, Mehmet - Çakır, Mustafa. ”Sınıf Öğretmenlerinin Alternatif Ölçme ve Değerlendirme Yeterliklerinin Belirlenmesi”. İlköğretim Online. 14/3 (2015): 914-933.
Pektaş, Sami. Öğretmen Adaylarının Ölçme ve Değerlendirme Yeterlik Algılarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, 2010.
Rençber, İbrahim Halil. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Ölçme ve Değerlendirme Algıları. Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi, 2010.
Sabancı, Osman - Yazıcı, Kubilay. “Öğretmen Adaylarının Ölçme ve Değerlendirmeye Yönelik Yeterlik Algılarının İncelenmesi”. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 7/1 (2017): 128-153.
Shulman, Lee S. Knowlegde and Teaching: Foundations of The New Reform. Harvard Educational Review 57/1 (1987): 61-77.
Şahin, Merve - Uysal, İbrahim. “Öğretmen Adaylarının Ölçme ve Değerlendirme Konusundaki Öz-Yeterlik Algılarının İncelenmesi”. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2/2 (2013): 190–207.
Tan, Şeref. Öğretimde Ölçme ve Değerlendirme KPSS El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi, 2014.
Tekin, Halil. Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Yargı Yayınları, 2003.
Toptaş, Veli. “Sınıf Öğretmenlerinin Matematik Dersinde Alternatif Ölçme ve Değerlendirme Yöntemlerinin Kullanımı İle İlgili Algıları”. Eğitim ve Bilim 36-159 (2011): 205–219.
Ulu, Anıl. İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Derslerinde Kullandıkları Ölçme ve Değerlendirme Teknikleri İle Programın Önerdiği Tekniklerin Karşılaştırılması: Kahramanmaraş Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, 2011.
Üztemur, Servet Suna - Metin, Celal. “Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Ölçme ve Değerlendirme Alanındaki Kavram Yanılgıları ve Öz-Yeterlik İnançlarının İncelenmesi”. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi 3/2 (2015): 41–67.
Yaman, Süleyman - Karamustafaoğlu, Sevilay. “Öğretmen Adaylarının Ölçme ve Değerlendirme Alanına Yönelik Yeterlik Algı Düzeylerinin İncelenmesi”. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 44/2 (2011): 53–72.
Yapıcı, Mehmet - Demirdelen, Ceren. “İlköğretim 4. Sınıf Programına İlişkin Öğretmen Görüşleri”. İlköğretim Online 6/2 (2007): 204-212.
Yaralı, Dilek. “Öğretmen Adaylarının Ölçme ve Değerlendirmeye Yönelik Yeterlik Algılarının İncelenmesi: Kafkas Üniversitesi Örneği”. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 17/1 (2017): 487-504.
Yaşar, Metin. “Öğretmen Adaylarının “Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme” Dersine Yönelik Tutumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi”. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 4/2 (2014): 64-83.
Yeşilyurt, Etem. “Öğretmen Adaylarının Ölçme ve Değerlendirme Alanına İlişkin Genel Yeterlik Algıları”. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 9/17 (2012): 377-395.
Yıldız, Mehmet. Ortaokul Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Alternatif Ölçme ve Değerlendirme Tekniklerini Kullanma Düzeyleri ve Karşılaştıkları Sorunlar: Sivas İli Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, 2015.
Yılmaz, Hasan – Sümbül, Ali Murat. Öğretimi Planlama ve Değerlendirme. Ankara: Mikro Yayınları, 2003.
Yükseköğretim Kurulu, [YÖK]. Yükseköğretim Kurulu'nun 23.06.2017 Tarih ve 75850160-104.01.07.01-43446 Sayılı Yazısı, YÖK. (2017).
Yükseköğretim Kurulu, [YÖK]. Öğretmen Yetiştirme Lisans Programları, erişim: 10.08.2018, YÖK.(2018a).
http://www.yok.gov.tr/documents/10279/41805112/AA_Sunus_+Onsoz_Uygulama_Yonergesi.pdf
Yükseköğretim Kurulu, [YÖK]. Yeni Öğretmen Yetiştirme Lisans Programları, erişim: 10.08.2018 YÖK. (2018b).
http://www.yok.gov.tr/web/guest/icerik/-/journal_content/56_INSTANCE_rEHF8BIsfYRx/10279/41807946