Hıristiyanlıkta Kudüs’ün Kutsallaşma Süreci

Herhangi bir dinin müntesiplerince kutsal kabul edilen bir yerin aslında mekân olma açısından diğer yerlerden farkı yoktur. Ancak, sonradan kutsal addedilen bir mekân, bir toplumun dinî hayatının merkezinde yer alan, insan hayatına yön veren ve anlam kazandıran bir özelliğe de sahip olmaktadır. Bunun en güzel örneği Kudüs şehridir. Kudüs Yahudilikte ve İslam’da olduğu gibi Hıristiyanlıkta da kutsal kabul edilen bir şehirdir. Ancak Kudüs’ün Hıristiyanlar için kutsallık kazanması İsa Mesih’in ölümünden asırlar sonra gerçekleşmiştir. Zira yorum farklılığından ötürü Kudüs’ün Hıristiyanlığın ilk dönemlerinde kutsal olup olmadığı hususunda belirsizlik bulunmaktadır. Bu nedenle Hıristiyan tarihinin ilk dönemlerinde Kudüs’ün kutsallığından bahsedilemez. Hatta Kudüs’ün kutsallığı hususunda, İsa Mesih’in çarmıha gerilmesinden asırlar sonra Hıristiyan din adamları arasında tartışmalar da yaşanmıştır. Kudüs, bütün karşı çıkmalara rağmen Hıristiyanlar için kutsallığını zamanla tekrar kazanmıştır. Kudüs’ün kutsallığını kazanmasında Hıristiyan inancının şekillenmesinde etkili olan tarihi olayların bu şehirde gerçekleşmesi, İsa Mesih’in mezarı üzerine inşa edilen Kutsal Kabir Kilisesi’nin bu şehirde bulunması ve Hıristiyanların Kudüs’ü hac merkezlerinden biri olarak benimsemeleri etkili olmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Dinler Tarihi, Kudüs, Hıristiyanlık, İsa Mesih, Kutsal Kabir Kilisesi

The Sacralization Process of Jerusalem in Christianity

A place considered sacred by the followers of any religion is actually no different from other places in terms of being a space. However, a space considered sacred in time is at the center of a society's religious life, as well as it is a place where gives direction and new meaning to human life. The most beautiful example of this is the city of Jerusalem. In Christianity, Jerusalem is considered a sacred city as in Judaism and Islam. However, Jerusalem became holy for Christians centuries after the death of Jesus Christ. Because, due to the difference in interpretation there is ambiguity about whether Jerusalem was holy in the early days of Christianity. Therefore, the holiness of Jerusalem cannot be mentioned in the early periods of Christian history. On the other hand, many centuries after the crucifixion of Jesus Christ, there were discussions among the Christian clergy about the sanctity of Jerusalem. In spite of all objections, Jerusalem regained its sanctity for Christians over time. The fact that the historical events that took effect in shaping the Christian faith in this city, the Church of the Holy Sepulcher built on the tomb of Jesus Christ, and the adoption of Jerusalem as one of the pilgrimage centers by Christians were effective in Jerusalem’s gaining sanctity.

Keywords:

History of Religions, Jerusalem, Christianity, Jesus Christ, the Church of the Holy Sepulcher,

PDF

___

Abood, Jeffery M. (ed.). Christian Situation in the Holy Land. Jerusalem: y.y., 2011.
Abramsky, Samuel - Gibson, Shimon. “Jerusalem, History, Name”. Encyclopedia Judaica. ed. Fred Skolnik. 11/143-144. Detroit vd.: Thomson Gale, Keter Publishing House, 2. Basım, 2007.
Adam, Baki. “Kutsal Mekân”. Dinler Tarihi. ed. Ahmet Hikmet Eroğlu. b.y.: Ankara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Yayınları, 2013.
Agate, L. D. “Pilgrimage (Christian)”. Encyclopedia of Religion and Ethics. ed. James Hastings. 10/18-23. New York: Charles Scribner’s Sons, 1919.
Alston, G. Cyprian. “Way of the Cross”. The Catholic Encyclopedia. ed. Charles G. Herbermann vd.. 15/569-571. New York: The Encyclopedia Press Inc., 1931.
Altun, İsmail. “Sahabe Gözünde Kudüs ve Mescid-i Aksâ”, İlahiyat Tetkikleri Dergisi 47 (2017), 153-169.
Armstrong, Karen. “Sacred Space: The Holiness of Islamic Jerusalem”. Journal of Islamic Jerusalem Studies 1/1 (1997), 5-20.
Ateek, Naim. “Jerusalem in Islam and For Palestinian Christians”. Jerusalem Past and Present in the Purposes of God. ed. P. W. L. Walker. 125-150. Cambridge: Tyndale House, 1992.
Aydın, Fuat. “Yahudiler/Yahudilik Açısından Kudüs”. Eski Yeni: Anadolu İlahiyat Akademisi Araştırma Dergisi 37 (2018), 109-125.
Aydın, Mehmet. “Kudüs: Barış İsteyen Bir Şehrin Dinî Arka Planı”, Türk-İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi 12/24 (2017), 9-17.
Aytürk, İlker. “İsrail’de Hristiyan Cemaatler: Devlet ve Dinî Azınlık İlişkilerinin Kurumsallaşmasına Bir Bakış”. Ortadoğu Etütleri 2/2 (2011), 97-116.
Bajc, Vida. “Christian Pilgrimage Groups in Jerusalem: Framing the Experience Through Linear Meta-Narrative”. Journeys 7/2 (2006), 101-128.
Baldi, D. vd.. “Jerusalem”. New Catholic Encyclopedia. ed. Berard L. Marthaler vd.. 7/760-772. USA: Thomson Gale, 2003.
Benedict XVI. Visit to the Cathedral of Santiago De Compostela Address of the Holy Father Benedict XVI. 6 November 2010.
Besat, Walter - Palmer, E. H. Jerusalem: The City of Herod - Saladin. London: Chatto & Windus, 1908.
Bitton-Ashkelony, Brouria. “The Attitudes of Church Fathers Towards Pilgrimage to Jerusalem in the Fourth and Fifth Centuries”. Jerusalem: Its Sanctity and Centrality to Judaism, Christianity, and Islam. ed. Lee I. Levine. Continuum, New York: The Continuum Publishing Company, 1999.
Brereton, Joel P. “Sacred Place”. Encyclopedia of Religion. ed. Lindsay Jones. 12/7978-7986. Detroit vd.: Thomson Gale, 2. Basım, 2005.
Cebe, Arzu. “Semavi Dinlerin Oluşturulduğu Kültürlerde Kudüs ve Kutsallık Kavramı”. Türk-İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi 13 (2017), 370-384.
Chazan, Robert. “Jerusalem as Christian Symbol during the First Crusade: Jewish Awareness and Response”. Jerusalem Its Sanctity and Centrality to Judaism, Christianity, and Islam. ed. Lee I. Levine. Continuum. New York: The Continuum Publishing Company, 1999.
Constable, Giles. “Jerusalem and the Sign of the Cross”. Jerusalem Its Sanctity and Centrality to Judaism, Christianity, and Islam. ed. Lee I. Levine. Continuum, New York: The Continuum Publishing Company, 1999.
Cyril, S. “The Catechetical Lectures of S. Cyril”. A Library of Fathers of the Holy Catholic Church. Oxford: John Henry Parker, 1839.
Demirkent, Işın. “Haçlılar”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 14/525-546. Ankara: TDV Yayınları, 1996.
Eliade, Mircea. Patterns in Comparative in Religon. çev. Rosemary Sheed. London, New York: Sheed and Ward Inc., 1958.
Erbaş, Ali. “İslam Dışı Dinlerde Hac”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5 (2002), 97-120.
Erbaş, Ali. Hıristiyan İbadetleri. İstanbul: Ayışığı Kitapları, 2003.
Erikson, Mark Daryl. “Holy Land”. An Historical Encyclopedia of the Arab-Israeli Conflict. ed. Bernard Reich. London: Aldwych Press, 1996.
Eusebius. Life of Constantine. çev. Averil Cameron - Stuart G. Hall. Oxford: Clarendon Press, 1999.
Eusebius. The Theophania. çev. Samuel Lee. Cambridge: Duncan and Malcolm, 1843.
Eusebius. Proof of the Gospel Being the Demonstratio Evangelica of Eusebius of Caesarea. çev. W. J. Ferrar. London: Society for Promoting Christian Knowledge; New York: The Macmillian Company, 1920.
Fairbanks, H. F. A Visit to Europe and the Holy Land. New York: The Catholic Publication Society Co., 1888.
Firestone, Reuven. “Jerusalem: Jerusalem in Judaism, Christianity, and Islam”. Encyclopedia of Religion. ed. Lindsay Jones. 7/4838-4841. Detroit vd.: Thomson Gale, 2. Basım, 2005.
Fredriksen, Paula. “The Holy City in Christian Thought”. The City of the Great King. ed. N. Rosovsky. Cambridge, Mass.: y.y., 1996.
Geva, Hillel. “Jerusalem”. The New Encyclopedia of Archaeological Excavations in the Holy Land. ed. Ephraim Stern. Jerusalem: The Israel Exploration Society & Carta, 1993.
Güç, Ahmet. “Dinlerde Kutsal ve Kutsallık Anlayışı”. Dinler Tarihi Araştırmaları I. Ankara: Dinler Tarihi Derneği Yayınları, 1998.
Güç, Ahmet. “Dinlerde Kıble Anlayışı”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 11/2 (2002), 1-30.
Gül, Muammer. “Kudüs ve Tarih İçinde Aldığı İsimler”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 11/2 (2001), 305-312.
Harman, Ömer Faruk. “Hac”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 14/382-386. İstanbul: TDV Yayınları, 1996.
Harman, Ömer Faruk. “Kudüs”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 26/323-327. Ankara: TDV Yayınları, 2002.
Harman, Ömer Faruk. “İslamiyet ve Kudüs”. Milel ve Nihal: Milel ve Nihal: İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi 16/1 (2019), 10-30.
Hasanoğlu, Eldar. “Tanah’a Göre Kudüs’ün Kutsallaşma Süreci”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2/24 (2015), 125-148.
Haswell, J. H. Winn. An Introduction to the Holy Land. New York: St. Martin’s Press, 1971.
Hollis, Christopher - Brownrigg, Ronald. Holy Places. New York, Washington: Frederick A. Praeger, 1969.
Kılıç, Sami - Satış, İhsan. “Osmanlı Arşiv Vesikalarına Göre Hıristiyan Cemaatlerin Kamame Kilisesi ile İlgili Tartışmaları”. History Studies 3/3 (2011), 225-244.
Kitabı Mukaddes. İstanbul: Kitabı Mukaddes Şirketi, 1997.
Koloğlu, Orhan. “Üç Dinin Kutsal Kenti Kudüs”. Popüler Tarih 5 (2000), 56-65.
Kort, Nora. “Palestinian Christians in Jerusalem”. The Ecumenical Review 64/1 (2012), 36-42.
Krey, August C. The First Crusade. Princeton: Princeton University Press, 1921.
Kühnel, Bianca. From the Eartly to the Heavenly Jerualem. Germany: Herder, 1987.
Maraval, Pierre. “The Earliest Phase of Christian Pilgrimage in the Near East (before the 7th Century)”. Dumbarton Oaks Papers 56 (2002), 63-74.
Maundell, Henry. “A Journey From Aleppo to Jerusalem”. Early Travels in Palestine. ed. Thomas Wright. London: George Woodfall and Sons, 1848.
McConville, Gordon. “Jerusalem in the Old Testament”. Jerusalem Past and Present in the Purposes of God. ed. P. W. L. Walker. Cambridge: Tyndale House, 1992.
McMahon, A. L. “Holy Sepulchre”. The Catholic Encyclopedia. ed. Charles G. Herbermann vd.. 7/425-427. New York: The Encyclopedia Press Inc., 1913.
Mert, Rabia. “İslam Geleneği Açısından Kudüs”. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 1/2 (2017), 257-272.
Morris, Colin. The Sepulchre of Christ and the Medieval West. Oxford, New York: Oxford University Press, 2005.
Murphy-O’Connor, Jerome. The Holy Land. Oxford. New York: Oxford University Press, 2008.
Örenç, Aşır. “Kudüs ve Mescid-i Aksa’nın Faziletine Dair Hadisler ve Yorumu”. Türk-İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi 11/22 (2016), 133-150.
Özmen, Süleyman. “Dinî ve Hukuki Perspektife Göre Geçmişten Günümüze Kudüs’ün Önemi”. Çukurova Araştırmaları Dergisi 4/1 (2018), 42-61.
Parkes, James W. vd.. “Holy Places”. Encyclopaedia Judaica. ed. Fred Skolnik. 9/499-503. Detroit vd.: Thomson Gale, Keter Publishing House, 2. Basım, 2007.
Prior, Michael. “Christian Perspectives on Jerusalem”. Journal of Islamic Jerusalem Studies 3/1 (1999), 1-26.
Pinches, T. G. “Pilgrimage”. Encyclopedia of Religon and Ethics. ed. James Hastings. 10/10-13. New York: Charles Scribner’s Sons, 1919.
Riviêres, F. Philpin De. Holy Places: Their Sanctity and Authenticity. London: R. Washbourne, 1874.
Rossing, Daniel. “Jerusalem”. A Dictionary of Jewish-Christian Relations. ed. Edward Kessler - Neil Wenborn. USA: Cambridge University Press, 2005.
Sanders, E. P. “Jerusalem and its Temple in Early Christian Thought and Practice”. Jerusalem Its Sanctity and Centrality to Judaism, Christianity, and Islam. ed. Lee I. Levine. Continuum. New York: The Continuum Publishing Company, 1999.
Satış, İhsan. “The Catholics and Organ Disagreements in the Church of the Holy Sepulchre”. Journal of History and Future 2/3 (2016), 50-67.
Silvas, Anna M. Gregory of Nyssa: The Letters. ed. J. Den Boeft vd.. Leiden. Boston: Brill, 2007.
Şeker, Cihat. “Hıristiyanlıkta Yahudiliğe Tepki Olarak Gelişen Kutsallık Anlayışı”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 5/1 (2016), 42-65.
Taylor, Joan E. Christians and Holy Places. Oxford: Clarendon Press, 1993.
Türkan, Ahmet. “Anahtarını İki Müslüman Ailenin Koruduğu Kilise: Kıyamet Kilisesi”. Milel ve Nihal: İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi 10/2 (2013), 227-236.
Walker, Peter. “Jerusalem in the Early Christian Centuries”. Jerusalem Past and Present in the Purposes of God. ed. P. W. L. Walker. Cambridge: Tyndale House, 1992.
Walker, Peter. “Jerusalem and the Church’s Challenge”. Jerusalem Past and Present in the Purposes of God. ed. P. W. L. Walker. Cambridge: Tyndale House, 1992.
Werblowsky, R. J. Zwi. “The Meaning of Jerusalem to Jews, Christians and Muslims”. Jerusalem in the Mind of the Western World 1800-1948. ed. Yehoshua Ben-Arieh - Moshe Davis. Connecticut, London: Praeger, 1997.
Wilken, Robert L. “Early Christian Chiliasm, Jewish Messianism, and the Idea of the Holy Land”. The Harward Theological Review 79/1-3 (1986), 298-307.
Wilson, C. W. Golgotha and the Holy Sepulchre. ed. C. M. Watson. London: The Committee of the Palestine Exploration Fund, 1906.