Veysel ARAS, Hakan FİDAN, Sevinç TEKİN, Çetin NACAR

Yazlık Kabaklarda ZYMV’ye Tolerant Hatların Özel Kombinasyon Yeteneklerinin Belirlenmesi

Bu araştırma yazlık kabaklarda Zucchini Yellow Mosaic Virus (ZYMV)’ye tolerant hibrit çeşit adayları geliştirmek amacıyla 2016-2018 yılları arasında Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsünde yürütülmüştür. Proje kapsamında ZYMV’ye karşı tolerant ve dayanıklı çeşitlerin geliştirilmesi amacıyla ABKAE Müdürlüğü gen havuzunda bulunan TUBİTAK projeleri kapsamında geliştirilen ZYMV’ye tolerant 30 hat ve 8 adet nitelikli yazlık kabak hattı kullanılmıştır. Hatların moleküler karekterizasyon çalışmaları yapılmış ve 5 heterotik grup oluşturulmuştur. Heterotik gruplardan seçilen hatlar birbirleriyle tek yönlü olarak melezlenmiş ve 46 adet melez elde edilmiştir. Melezleri oluşturan hatların birbirlerine benzerlik indeks değerlerinin 0.03-0.67 arasında değiştiği belirlenmiştir. Elde edilen melezlerin Özel Kombinasyon Yeteneklerine (ÖKY) bakılmıştır. Bitki başına verim, ortalama meyve sayısı ve ortalama meyve ağırlıkları JMP istatistik paket programında analiz edilmiştir. Bitki başına verimde en yüksek değer 1392.33 g/bitki ile 280-A*Z-31 melezinden elde edilen bitkide tespit edilmiştir. Bitki başına meyve sayısı bakımından en yüksek değer 9.60 adet/bitki ile 280-A*Z-31 melezinden ve ortalama meyve ağırlığı bakımından en yüksek değer ise 180.49 g/meyve ile Z-28*Z-11 melezinden elde edilmiştir. Ayrıca hibritlerin kalite özellikleri (meyve rengi, şekli, verim ve genel değerlendirme) açısından tartılı derecelendirme puanları elde edilmiştir. En yüksek puanı 85 puan ile 1Xot.F3-5-(2)*Z-38 melezinden elde edilmiştir. Melez adaylarının performansları genel olarak değerlendirildiği bu çalışmada, 9 melez adayı. (Z- 50*Z-34, Z-35*Z-34, Z-28*Z-34, 167-A*Z-38, Z-24*Z-31, 1Xot.F3-5-(2)*Z-38, 280-A*Z-31, Z-50*Z-38 ve Z- 34*Z-38) ön plana çıkmıştır.

Determination of Specific Combining Ability of ZYMV Tolerant Lines in Summer Squash

This research was carried out at the Alata Horticulture Research Institute between the years of 2016-2018 in order to develop tolerant hybrid species candidates for ZYMV (Zucchini Yellow Mosaic Virus). Within the scope of the project, 30 tolerances and 8 qualified squash lines were used in the scope of TUBITAK projects in the ABKAE Directorate gene pool in order to develop tolerant and resistant varieties against ZYMV. Molecular characterization was performed and carried out in 5 heterotic groups. Pure lines were selected and hybridized with each other and 46 hybrids were obtained. It was determined that the similarity index values of the lines that forming the hybrids were changing between 0.03-0.67. The Specific Combination Capabilities of the obtained hybrids were also determined in the study. Yield per plant, average fruit number and average fruit weight were analyzed in the JMP statistical package program. The highest yield per plant was found in the hybrid plant obtained from the 280-A*Z-31 hybrid with 1392.33 g/plant. On the other hand, in the evaluation made in terms of the number of fruits per plant, it was observed that the highest value was observed in 280-A*Z-31 hybrids with 9.60 units/plant. The highest value in terms of average fruit weight was obtained from Z-28*Z-11 hybrid with 180.49 g/fruit. Moreover, the hybrids were evaluated in terms of fruit color, fruit shape at the scaling method. In this study, in which the performance of hybrid candidates was evaluated in general, it was determined that 9 hybrid candidates (Z-50*Z-34, Z-35*Z-34, Z-28*Z-34, 167-A*Z-38, Z-24*Z-31, 1Xot.F3-5-(2)*Z-38, 280-A*Z-31, Z-50*Z-38 ve Z-34*Z-38) came to the fore in terms of their fruit characteristics and yield.

PDF

___

Abou El–Nasr, M.E., Tolba, M.H., Ahmed, H.M., 2010. Combınıng Abılıty for Some Characters in Summer Squash (Cucurbita Pepo L.). J. Plant Production, Mansoura Univ., Vol. 1 (5): 663 – 671.
Abdein, M.A.E., Hassan, H.M.F., Dalia, H.M., 2017. General Performance, Combining Abilities and Heritability of Yield and Yield Component Traits in Pumpkin (Cucurbita moschata Poir.) at Different Conditions. KMITL Sci. Tech. J. Vol. 17 No: 1.
Abd El-Hadi, A. H., Farid, S.M., El-Khatib, E.H., 2013. Combining Ability andGenetic Variance Components of a Diallel Crosses Among Some Squash Varıeties. J.Agric.Chem.and Biotechn., Mansoura Univ.Vol. 4 (3): 119 – 131.
Amaya, A. T., Garza-Ortega, S., 1996. High Yields of Summer Squash Lines and Hybrid Combinations. Report Cucurbit Genetics Cooperative, No. 19, 78-80;6. Mexico.
Anulika, U.O., Abraham N.A., Prisca. C., 2020. International Journal of Agriculture, Environment and Bioresearch. Vol. 5, No. 04.
Darrudia, R., Nazeria V., Soltania, F., Shokrpoura M., Ercolano, M.R., 2018. Evaluation of Combining Ability in Cucurbita Pepo L. and Cucurbita Moschata Duchesne Accessions for Fruit and Seed Quantitative Traits. R., Journal of Applied Research on Medicinal and Aromatic Plants.
El-Shoura, A.M., Abed M.Y., 2018. Heterosis and Combining Ability for Development of Squash Hybrids (Cucurbita pepo L.). J. Plant Production, Mansoura Univ., Vol. 9 (12): 1181 – 1187.
Falconer, D.S., (1981). Introduction to Quantitative Genetics. Longman Pub. Co., New York, NY. USA, FAO, 2019. http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/. Erişim Tarihi: 15.01.2021.
Griffing, B., 1956. Concept of general and specific combining ability in relation to diallel crossing systems. Aust. J. Biol. Sci., 9: 463-493. Kabaş, A., Zengin, S., Oğuz, A., İlbi, H.,
Gölükçü, M., Tokgöz, H., Ünlü, A., 2018. Bazı Domates Hatlarının Verim ve Kalite Özellikleri Bakımından Genel Kombinasyon Yeteneklerinin ve Heterotik Gruplarının Belirlenmesi. Akademia Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, Cilt 1 Sayı 4, 36-46.
Kasrawi, M.A., 1994. Heterosis and Reciprocal Differences for Quantitative Traits in Summer Squash (Cucurbita pepo L.). Journal of Genetics and Breeding, No. 48 (4), 399-403.
Kesici, S., Abak, K., Tunar, M., 2000. Yazlık Kabak F1 Hibrit Çeşit Islahı Projesi Sonuç Raporu, ABKAİM, Mersin.
Kumar, L.S., 1999. DNA Markers in Plant Improvement: An Overwiew. Biotechnology Advances, 17, 143-182.
Levi, A., Thomas, C.E., Keınath A.P., Wehner, T.C., 2001. Genetic Diversity Among Watermelon (Citrullus lanatus and Citrullus colocynthis) Accessions. Genet. Resources Crop Evol., 48, 559-566. EUCARPIA Meeting on Genetics and Breeding of Cucurbitaceae , Antalya- Turkey, October 15-18th, 2012 P. 723- 732.
Nacar, Ç., Aras, V., 2015. Melezleme Yoluyla Elde Edilmiş Yazlık Kabak (Cucurbita pepo L.) Hibrit Çeşit Adaylarının Performanslarının Belirlenmesi. Alatarım, Cilt 14, Sayı 2, S.10-16.
Nacar, Ç., Aras, V., Tekin, S., Ünlü, M., Fidan, H., Sarı, N., 2017. Zucchini Yellow Mosaic Virusüne Tolerant Yazlık Kabak (Cucurbita pepo) Hatlarında Genetik Farklılığın SRAP Markır Sistemleriyle Belirlenmesi, Akademik Ziraat Dergisi, Ordu .Cilt: 6, Özel Sayı, S:115-120.
Nacar, Ç., Sari, N., Mutlu, N., 2019. Identification of Heterotic Groups in Summer Squash (Cucurbita pepo L.) Through Morphologic and Molecular Methods and Heterosis in Plant Growth, Yield and Earliness. Alatarım, Cilt 18, Sayı 1, S. 30-36.
Mahto, D., Singh, P.K., Marker S., 2020. Half Diallel Analysis for Estimation of Heterosis for Phonological Traits in Linseed (Linum usitatissimum L). Int. J.Curr.Microbiol.App.Sci. 9(2): 2451- 2474.
Paris, H.S., 1996. Summer Squash: History, Diversity, and Distribution. HortTechnology 6: 6–13.
Paris, H. S., 2008. Summer squash. In: Prohens J, Nuez F (eds) Handbook of Plant Breeding, Vegetables I. Springer, New York. 351–379.
Salazar, J.A.R., Cabrera, F.A.V., Restrepo- Salazar E.F., 2019. Combining ability as a function of inbreeding for fruit traits in Cucurbita moschata Duch. ex Poir. Rev. Fac. Nac. Agron. Medellín 72(3): 8983- 8993.
Sirohi, P.S., Kummar, T.S. and Choudhary, B., 1989. Studies on Combining Ability in Pumpkin (Cucurbita moschata, Duch. Expoir). Indian Journal Horticulture, 43, 98-104.
Tamilselvi, N.A., Jansirani, P, Pugalendhi, L., 2015. Estimation of Heterosis and Combining Ability for Earliness and Yield Characters in Pumpkin (Cucurbita moschata Duch. Ex. Poir). African Journal of Agricultural Research, 10 (16): 1904-1912.
Uçar, F., Ertunç, F., 1998. Antalya İli Kabak Seralarında Görülen Zucchini Sarı Mozayik Virüsünün Enfeksiyon Kaynaklarının Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar. Türkiye VII. Fitopatoloji Kongresi Bildirileri. 21-25 Eylül, Ankara, Türkiye, 228-233.
Quamruzzaman, A., Salim, M.R.M., Akhter, L., Rahman, M.M., Chowdhury, M.A.Z., 2020. Heterosis, Combining Ability and Gene Action for Yield in Bottle Gourd. American Journal of Plant Sciences, 11, 642-652.
Yılmaz, M.A., Davis, R.F., 1985. Identification of Viruses İnfecting Vegetable Crops Along the Mediterranean Sea coast in Turkey. J. Turkish Pytopathology, 14: 1- 18.
Yıldırım, M.B., İkiz, F., 1972. Uygulamalı Bitki Islahı. Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Agronomi Genetik Kursu, Teksir No: 2, Bornova-İzmir.