Şeftali güvesi, Anarsia lineatella Zell. (Lepidoptera. Gelechiidae)' nın kayısılardaki zarar şekli ve bazı biyolojik özellikleri

Bu çalışma, 2000-2002 yıllarında ülkemizin en öneml-i kayısı üretim alanlarından, Malatya ve Mut (Mersin) yörelerinde yürütülen farklı iki prqjede;-Şeftali güvesi, Anarsia lineatella Zell. (Lep.: Gelechiidae) üzerinde yapılan gözlem sonuçları ile literatür bilgilerini içermektedir. Çalışmada, Şeftali güvesi'nin kayısılardaki mücadelesine esas olmak üzere; zararlının "tanımı, bazı biyolojik özellikleri, zarar şekli ve konukçuları ile yayılışına ilişkin bilgiler verilmiştir. Şeftali güvesi, diğer kayısı yetiştiren ülkelerde olduğu gibi Türkiye'de de kayısının en önemli zararlısı olup, bölgelere göre değişmekle birlikte yılda 2-5 döl vermektedir. Zararlı erginlerinin ilk olarak Mut yöresinde nisan başında, Malatya yöresinde ise mayıs ayı başında çıkış yaptığı belirlenmiştir. Şeftali güvesi birinci dölünün erkenci kayısı çeşitlerinin meyvelerinde zarar yapmadığı, daha çok geççi çeşitlerde sorun olduğu saptanmıştır. Ayrıca, zararlının kayısı sürgünlerini şeftali, nektarin, badem gibi çok fazla tercih etmediği gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

bitki zararlıları, biyoloji, ürün zararı, kayısı, Lepidoptera, Anarsia lineatella

The biological properties of peach twig borer, Anarsia linetella zell. (Lepidoptera: Gelechiidae) and the type of damage occurs in apricots

This study, consist of the observations on Peach twig borer (Anarsia lineatella Zell.) of two projects carried out, in 2000-2002 in Malatya and Mut (Mersin) which are the most important apricot production areas of Turkey and it also consists of literature informations about this pest. In this study, definition, some biological properties, type of damage, host plants and distribution of Peach twig borer which are significant criterions for the control of this pest in apricots take place. The pest is the most important insect pest of apricot in Turkey like other apricot grower countries. It has 2-5 generations each year varies due to region. It is determined that first adults are seen in the beginning of April in Mut and beginning of May in Malatya. It is found that the first generation of Peach twig borer does not give damage to early ripenning apricot fruits but is a problem in late season varieties. Besides it is observed that it does not prefer apricot twigs as much as other hosts (ex.: peach, nectarine, almond etc.).

Keywords:

plant pests, biology, crop damage, apricots, Lepidoptera, Anarsia lineatella,

PDF

___

Anonim, 1985. Integrated Pest Management for Almonds. University of California Statewide Integrated Pest Management Project. Division of Agriculture and Natural Res.Publication, California, 3308, 64-69.
Anonim, 1995. Zirai Mücadele Teknik Talimatı. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Ankara, Cilt 3, s; 162-165.
Anonim, 2000. UC Management Guidelines for Peach Twig Borer on Apricot. Statewide IPM Project, University of California. Revised: October 16, 2000. Webmaster:ipmig@ucdavis.edu
Anonim, 2001. Tarımsal Yapı (Üretim, Fiyat, Değer). T. C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara.
Anthon, E., Smith, L.O., Garrett, S.D., 1971. Artificial Diet and Pheromone Studies with Peach Twig Borer. Journal Economical Entomology, 64: 259-262.
Bagdavadze, A.I., 1971. The Striped Fruit Moth Gruzinskii Sel'skokhozyaistverinyi Institut, Tbilisi, Georgia, USSR. Zashchita-Rastenii, 16: 6-49.
Baloğlu, S., Yılmaz, M.A., Uygun, N., Erkılıç, A., Uygur, N., Ulusoy, M.R., Erkılıç, L., Elekçioğlu, H., Sipahioğlu, M., Özgönen, H., Aysan, Y., Öztürk, N., Ölmez, S., 2002. Malatya ve Civarı Kayısılarda Bitki Koruma Sorunlarının Saptanması ve Entegre Mücadeleye Yönelik Çözüm Yollarının Belirlenmesi. Tübitak/Togtag, 2573-3 nolu proje (Yayınlanmamış). 153 s.
Ergüden, T. M., Zümreoğlu, A., Göker, S., 1999. İzmir ve Civarında Şeftali Ağaçlarında Zarar Yapan Şeftali güvesi, Anarsia lineatella Zell. (Lep.: Gelechiidae)'nin Biyo-ekolojisi Üzerinde Ön Çalışmalar. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Proje no: BKA/06/03-E-090 (Sonuç Raporu), Zirai Mücadele Araşt. Enst. Bornova, İzmir.
Fernandez, M.S., 1973. Observations on Anarsia lineatella Zell. Estacion de Avisos Agricolas, Saragossa, Spain. Boletin-Informativo-de-Plagas. Rev. Appl. Entomol., 1974, 62 (103):91-93.
Iacob, M., 1970. Contributions to the Study of the Ecology of the Peach Twig Borer {Anarsia lineatella Zell.). Analele Inst. de Cercetari Pentru Protectia Plantelor/Romanian, 1970,Publ. (8): 153-168.
Kısakürek, Ö.R., 1976. Güney Anadolu Bölgesi'nde Taş Çekirdekli Meyve Ağaçlarında Zarar Yapan Şeftali güvesi {Anarsia lineatella Zell.)'nin Biyo-ekolojisi ve Mücadelesi Üzerinde,Araştırmalar. Adana Zirai Mücadele Araşt. Enst., No: 43, 50 s.
Lazarov, A., Ivanov, S., Veselinov, D., Stoeva, R., 1971. Studies on the Biology and Ecology of the Peach Budworm {Anarsia lineatella Zell.). Gradinarska-Lozarska-Nauka/Bulgarian,8 (2): 39-54.
Molinar, J., 1993. Monitoring of Peach Twig Borer, Anarsia lineatella Zell. (Gelechiidae) by Mean of Pheromone Traps. Review of Agr. Entomol., October 81 (10): 1111.
Nizamlıoğlu, K., 1962. Türkiye Ziraatine Zararlı Olan Böcekler ve Mücadelesi (Meyve Ağacı Zararlıları). Bölüm II, Ankara, s: 111-112.
Öztürk, N., 2003. Mersin İli Kayısı Bahçelerinde Şeftali güvesi, Anarsia lineatella Zell. (Lep.:Gelechiidae)'nın Popülasyon Takibi ve Mücadelesi Üzerinde Araştırmalar. Ç. Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana/2003 (YL. Tezi-Yayınlanmamış). 50 s.
Rice, R.E., Jones, R.A., 1975. Peach Twig Borer. Field Use of Synthetic Sex Pheromone. Journal of Economic Entomology, 68 (3): 358-360.
Rice, R.E., Zalom, F.G., Brunner, J.F., 1982. Using Degree-Days in A Peach twig borer Monitoring Program. Almond Facts March/April 1982, 60-62.
Rice, R.E., Zalom, F.G., Barnett, W. W., Weakley, C. V., 1992. Factors Associated with Flight Pattern of the Peach Twig Borer (Lep.: Gelechiidae) Observed Using Pheromone Traps. Journal of Economic Entomology, 85 (5): 1904-1909 .
Saafan, M.H., Tadros, A.W., 1995. On the Ecology of the Peach Twig Borer, Anarsia lineatella (Zeller) on Apricot Trees at Kalubia Governorate, Egypt (Lep.: Gelechiidae). Plant Protection. Researche Inst. Agric. Research Cenre, Dokki, Egypt. Egyptian J. of Agr. Research, 73(4): 1009-1018.
Viggiani, G., 1989. Pest of Apricots. Department of Agricultural Entomology and Zoology.University of Naples, Portici, Campania / Italy. IX International Symposium on Apricot Culture. Caserta, July 9 - 15, 1989, 481-486.