Ahmet Erhan ÖZDEMİR, Elif ERTÜRK, CELİL TOPLU, Mustafa KAPLANKIRAN, ERCAN YILDIZ

Fuyu ve Harbiye Trabzon hurması çeşitlerinde kalite kayıpları ve önleme yolları

Bu araştırma, Hatay ili Dörtyol ilçesindeki Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma ve Uygulama Bahçesinde yetiştiriciliği yapılan Fuyu ve Harbiye Trabzon hurması çeşitleriyle yürütülmüştür. Meyvelerde görülen kalite kayıpları daha çok derim öncesi ve özellikle derim sırasında olduğundan, bu kayıpların önlenmesi için öncelikle bunların belirlenmesi ve miktarlarının saptanması gerekmektedir. Bu araştırmanın amacı, Fuyu ve Harbiye çeşitlerinde kalite kayıplarının belirlenmesi ve önleme yollarının saptanmasıdır. Trabzon hurmalarında, derim öncesi yapılan kültürel işlemlerden kaynaklanan kalite kayıpları ile derim ve derimden sonra ürünlerin taşınması sırasında meydana gelen zararlanmalar belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, derim öncesinde görülen önemli kayıplar güneş yanıklığı ve dal sürtmesi olurken, derim sırasındaki önemli kayıplar ise ezik, yara ve berelerdir. Harbiye çeşidinin ekstra ve 1. kalite meyve oranları ile pazarlanabilir meyve oranları (%86.00) Fuyu çeşidinden (%83.34) daha fazla olmuştur.

Anahtar Kelimeler:

kalite, kayıp, Hatay, kültür çeşitleri, Trabzon hurması

Quality lossess and preventive measures for Fuyu and Harbiye persimmon cultivars

This study is carried out with Fuyu and Harbiye persimmon cultivars grown in the Research Station of Mustafa Kemal University, Faculty of Agriculture in Dörtyol, Hatay. Fruit quality losses occurred frequently during preharvest period and harvest. In order to prevent the losses, principal causes and amounts of losses should be determined. The objective of this study was to determination quality losses and preventive measures for Fuyu and Harbiye persimmon fruits. Quality losses due to the preharvest production practices and damages occurred during harvest and transportation was determined in the persimmon fruits. According to data obtained, sun scald and stem punctures during preharvest period and compression and impact bruising during harvest were the most important principal causes of losses. Percentages of fruits which fallen into ‘Extra’ class and Class 1 and the amount of total marketable fruit were higher Harbiye (86.00%) persimmon fruits than Fuyu (83.34%) persimmon fruits.

Keywords:

quality, losses, Hatay, cultivars, persimmons,

PDF

___

Anonim, 2000. Hatay 2000 İl Yıllığı. 240s.
Anonim, 2004a. DİE 2003 Tarımsal Yapı ve Üretim.
Anonim, 2004b. Hatay Tarım İl Müdürlüğü 2003 Yılı Üretim Kayıtları.
Anonymous, 2004. Agricultural Statistical Database. http://www.fao.org.
Dokuzoğuz, M., 1984. Türkiye’de Meyve Muhafazasının Gelişmesi ve Sorunları. Türkiye’de Bahçe Ürünlerinin Pazara Hazırlanması ve Taşınması Sempozyumu, TÜBİTAK Yayınları, No: 587, TOAG, Seri No: 118, 1-9.
Dokuzoğuz, M., 1997. Türkiye’de Bahçe Ürünleri Muhafazasındaki Gelişmeler. Bahçe Ürünlerinde Muhafaza ve Pazarlama Sempozyumu, Yalova, 1-7.
George, A.P., Nissen, R.J., 1985. The Persimmon as a Subtropical Fruit. Crop. Queensland Agric. J., 3 (3): 133-140.
Kader, A.A., 1992. Postharvest Biology and Technology: An Overwiew, In: Kader, A.A. (ed.). Postharvest Technology of Horticultural Crops. 2nd ed. Publication 3311. University of California, Division of Agriculture and Natural Resources, Oakland, California, p.15-20.
Kaplankıran, M., 2004. Subtropik Meyveler II (Ders Notları). Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Hatay (yayınlanmamış).
Kitagawa, H., Glucina, P.G., 1984. Persimmon Culture in New Zealand. New Zealand Department of Scientific and Industrial Research, DSIR Information Series No: 159,Wellington, New Zealand .74p.
Onur, S., 1985. Trabzonhurması. Derim 2 (2), 38-42.
Onur, S., Önce, G., 1985. Trabzonhurması Meyvelerinin Derimi, Pazarlanması ve Tüketimi.Derim 2 (3), 42-45.
Onur, S., 1990. Trabzon hurması. Derim (Özel Sayı) 7 (1), 4-47.
Onur, C. ve Onur, S., 1995. Karadeniz Bölgesi Trabzonhurması (Diospyros kaki L.) Seleksiyonu. Türkiye II. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 3-6 Ekim, Adana, Cilt I, 587–590.Özcan, M., 1994a. Persimmon Growing Potential in Black Sea Region in Turkey. J. Agric. Fac. Ondokuz Mayıs Üniversitesi 9(3):133-147.
Özcan, M., 1994b. Trabzon Hurması Yetişitiriciliği. I. Uluslarası Trabzon Hurması Yetiştiriciliği, İhracatı ve Sorunları Paneli. 2 Kasım 1994, Ünye, Türkiye.18s.
Özcan, M., Ertürk, E., 1994. Türkiye’nin Soğuk Hava Depo Potansiyeli, Sorunları ile Karadeniz Bölgesinin Soğuk Hava Depoculuğundaki Yeri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yardımcı Ders Kitabı, Yayın No: 1, 87 s.
Özelkök, S., Kaynaş, K., 1991. Taze Meyve ve Sebzelerde Derim ve Derim Sonrasında Oluşan Kayıplar ve Alınacak Önlemler. T.O.K. Dergisi, No: 59, 9, Ankara, 1991.
Özelkök,S., Ertan, Ü., Büyükyılmaz, M., 1992. Marmara Bölgesinin Muhtelif Yörelerinde Yetiştirilen Bazı Önemli Armut Çeşitlerinin Hasat Sonrası Fizyolojisi Üzerinde Çalışmalar. V. Beurre Bosc (Kaiser Alexander). Atatürk Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü, Yalova, 35 s.
Özdemir, A.E., Dündar, Ö., Dilbaz, R., 1998. Adana Yöresinde Yetiştirilen Turunçgil Meyve Türlerinde Dış Satıma Sunulmadan Önce Karşılaşılan Kalite Kayıpları. 5. Ulusal Soğutma ve İklimlendirme Kongresi, Adana, 2-3 Nisan, 106-112.
Özdemir, A.E., Dündar, Ö., Dilbaz, R., 1999. Adana ve İçel Yörelerinde Yetiştirilen Mandarinlerde Derim Öncesi Ve Derim Sırasında Görülen Kayıplar. III. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 14-17 Eylül, Ankara, 724-728.
Özdemir, A.E., Dündar, Ö., Ertürk, E., Dilbaz, R., 2003. Bazı Yörelerimizde Yetiştirilen Starking Delicious Elmalarında Derim Öncesi ve Derim Sırasında Görülen Kayıpların Belirlenmesi. IV. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 8-12 Eylül, Antalya, 169-171.
Özdemir, A.E., Ertürk, E., Toplu, C., Kaplankıran, M., Yıldız, E., 2005a. Aman Kaki ve Jiro Trabzon Hurmalarında Kaliteyi Etkileyen Kayıplar ve Önleme Yolları. III. Bahçe Ürünlerinde Muhafaza ve Pazarlama Sempozyumu, 06-09 Eylül, Hatay,.
Özdemir, A.E., Dündar, Ö., Ertürk, E., Dilbaz, R., 2005b. Antalya ve Mersin Yörelerindeki Elmalarda Görülen Kalite Kayıplarının Belirlenmesi. III. Bahçe Ürünlerinde Muhafaza ve Pazarlama Sempozyumu, 06-09 Eylül, Hatay,.
Shatat, F., 1999. Harvest and Storage Losses of Two Apple Cultivars in Jordan. Postharvest Losses of Perishable Horticultural Products in the Mediterranean Region Chania, CIHEAM-IAMC, 2: 91-93.
Skende, D., 1999. The Study of Post-harvest Losses in Horticultural Crops in Albania with the Main Focus on Apple. Postharvest Losses of Perishable Horticultural Products in the Mediterranean Region Chania, CIHEAM-IAMC, 2: 167-177.
Şeker, M., Toplu, C., 2003. Trabzon Hurması Yetiştiriciliği. Türktarım, 149: 35-37.
Tuzcu, Ö., Yıldırım, B., 2000. Trabzon Hurması (Diospyros kaki L.) ve Yetiştiriciliği. TÜBİTAK, Türkiye Tarımsal Araştırma Projesi Yayınları, TÜBİTAK Matbaası, Ankara. 24 s.
Wilson, L.G., Boyette, M.D., Estes E.A., 1995. Postharvest Handling and Cooling of Fruits, Vegetables, and Flowers for Small Farms, Part I: Quality Maintenance. N.C. Coop. Exten. Serv. Hort. Info. Leaf., No: 800, 4 pp.