Doğu Akdeniz bölgesi zeytin ağaçlarında zararlı Zeuzera pyrina L. (Lepidoptera: Cossidae) üzerine gözlemler

Polifag bir zararlı olarak bilinen Sarı ağaçkurdu, Zeuzera pyrina L. (Lepidoptera: Cossidae) zaman zaman bazı zeytin bahçelerinde önemli bir zararlı olarak karşımıza çıkmaktadır. Z. pyrina’nın larvaları, zeytin ağaçlarının sürgün, dal ve gövdelerinde açmış olduğu galeriler sonucu ağaçların zayıflamasına ve bazende kurumalarına neden olmaktadır. Z. pyrina’nın Doğu Akdeniz Bölgesi’de Hatay, Gaziantep ve Kilis illeri zeytin bahçelerinde zarar yaptığı tespit edilmiştir. Özellikle Gemlik çeşidi ile kurulan genç bahçelerde zararı daha fazla görülsede, yörede geleneksel olarak yetiştirilen çeşitlerde de zarara neden olmaktadır. Z. pyrina’nın zarar yaptığı zeytin ağaçlarının kuruduğu görülmüştür. Bu bahçelerde Z. pyrina’nın zararının mayıs ayı başından, kasım ayı ortalarına kadar devam ettiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Kilis, Doğu Akdeniz Bölgesi, zeytin, meyve bahçeleri, Olea europaea, Zeuzera pyrina, bitki zararlıları, Hatay, Gaziantep, Türkiye

Observations on Zeuzera pyrina L. (Lepidoptera: Cossidae) in olive orchards of Eastern Mediterranean Region of Turkey

The leopard moth, Zeuzera pyrina L. (Lepidoptera: Cossidae), known as polyhagous pest occasionaly is an important pest some of the olive orchards from time to time. Z. pyrina larvae bore into olive twigs, branches and trunks, weakening and sometimes killing trees. Z. pyrina damage on the olive orchards was determined in Hatay, Gaziantep and Kilis in Eastern Mediterranean Region. Although the pest gives more damage to young orchards of Gemlik variety, traditional varieties grown in the region are also damaged by the pest. It is seen that the olive trees under attack of Z.pyrina start to dry and eventually die. Damage of the pest is determined from the beginning of May to middle of November in these orchards.

Keywords:

Kilis, East Mediterranean Region, olives, orchards, Olea europaea, Zeuzera pyrina, plant pests, Hatay, Gaziantep, Turkey,

PDF

___

Abdel-Kawy, A.G.M., El-Bishry, M.H., El-Kifi, T.A.H., 1992. Controlling the Leopard Moth Borer, Zeuzera pyrina by Three Entomopathogenic Nematode Species in the Field. Faculty of Agriculture Bulletin, Univ. of Cairo, 43(2): 769-780.
Anonim, 1970. Çam Kbiyolojisi ve Mücadele Tekniği, Orman Genel Müdürlüğü, Orman Zararlıları ile Müdürlüğü Yayını, Sayı 1, Ankara.
Anonim, 1973. Zeuzera pyrina. [Distribution map]. Maps of Plant Pests; Wallingford: CAB International, 1973, Map 314
Anonim, 1995. Zirai Mücadele Teknik Talimatları, Cilt 3. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
Atalay, İ., 2002. Türkiye'nin Ekolojik Bölgeleri-Ecoregions of Turkey. Orman Bakanlığı Yayınları, No:167, Ankara.
Atalay, İ., Mortan, K., 2006. Türkiye Bölgesel Coğrafyası (3.baskı. İnkilâp Yayınevi), İzmir.
Balachowsky, A., Mesnil, L., 1935. Les Insects Nuisibles Aux Plantes Cultivées. Paul Lechevalier, Paris, 697 pp.
Bauernfeind, R., 2006. Borers Common Kansas Species. Home and Hortical Pests. Kansas State University Agricultural Experiment Station and Cooperative Extension Service. MF- 2735. http://www.öznet.ksu.edu.tr
Bora, T. ve Karaca, İ. 1970. Kültür Bitkilerinde Hastalığın ve Zararın Ölçülmesi, Ege Üniversitesi. Zir. Fak., Yardımcı Ders Kitabı, Yayın No. 167, s. 43.
Carter D.J. 1984. Pest Lepidoptera of Europe with special reference to the British Islands. Series Entomologica. Dr W. Junk Publishers, Dordrecht. 31, 431 pp.
Çanakçıoğlu, H., 1993. Orman Entomolojisi (Özel Bölüm) İ.Ü. Yay. No: 3623, Orman Fak. Yay. No: 412, İstanbul, 307s.
Çanakçıoğlu, H., Mol, T., 1998. Orman Entomolojisi Zararlı ve Yararlı Böcekler. İ. Ü. Orman Fakültesi Yayınları, Rektörlük No: 4063, Fakülte No: 451, İstanbul, 267s.
Anonim, 2007. Zeytinde Ağaç Sarı Kurdu Sınırlandırma Sürveyi. Hatay İl Müdürlüğü 29.08.2007 tarih ve 8087 sayılı yazısı.
Çetin, Ö., Mete, N., 2006. Zeytinin Botanik Sınıflandırılması ve Bölgelere Göre Yerli Zeytin Çeşitlerimiz. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü Zeytincilik Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları 61, İzmir.
Demirsoy, A., 1992. Yaşamın Temel Kuralları (Entomoloji), Hacettepe Üniv. Fen Fak. Biyoloji Böl. Cilt 2, Kısım 2, Ankara.
Dokuzoğuz, M., Mendilcioğlu, K., 1971. Ege Bölgesinin Önemli Zeytin Çeşitleri Üzerinde Pomolojik Çalışmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları 181, Ege Üniversitesi Matbaası, İzmir.
Duran, J., M., Alvarado, M., González, M., I., Jıménez, N., Sánchez, A., Serrano, A., 2004. Control of Zeuzera pyriiw L. (Lepidoptera, Cossidae) in Olive by Mating Disruption. Bol. San. Veg. Plagas, 30: 451-462.
García, F., Haro, Y., A., 1986. Cultivo en el laboratorio en una dieta artificial del taladro de la madera, Zeuzera pyrina L. (Lepióptera cossidae.). Bol. San. Veg. Plagas, 12: 281-289.
Gatwick, J., 1992. Crop Pests in the UK. In “Collected Edition of MAFF Leaflets”. Chapman & Hall, p. 126–127.London.
Gemas, V.J.,V., Almadanim, M.,C., Tenreiro, R., Martins, A., Fevereiro, P., 2004. Genetic Diversity in the Olive Tree (Olea europaea L. subsp. europaea) Cultivated in Portugal Revealed by RAPD and ISSR Markers. Genetic Resources and Crop Evolution 51, 501- 511.
Guario, A., 2001. Application of Control Strategy in Organically Grown Olive. Informatore- Agrario. 57: 28, 75-86.
Guario, A., Marinuzzi, V., Bari, G., 2002 Preliminary Results of Field Control of Zeuzera Pyrına L. (Lepıdoptera, Cossıdae) In Apulıa. ISHS Acta Horticulturae 586: IV International Symposium on Olive Growing. 30 October 2002.
Heath, J., 1985. The Moths and Butterflies of Great Britain and Ireland, Harley Books, Volume 2, Essex, England, 455 pp.
Haniotakis, G. E., Koutroubas, A., 1, Sachinoglou, A., Lahlou, A., 1999. Studies on the Response of the Leopard Moth, Zeuzera pyrina L. (Lepidoptera: Cossidae) to Pheromones in Apple Orchards. IOBC wprs Bulletin Vol 22(9), 1999.
Hegazi, E.M., Khafagi, W.E., 2005. Varietal Sensitivity of Olive Trees to the Leopard Moth, Zeuzera pyrina L. (Lepidoptera: Cossidae).
Ismail, I.I., Abou-Zeid, N.A., Abdallah, F.F., 1992. Population Dynamics of the Leopard Moth, Zeuzera pyrina L., and Its Control on Olive Trees in Egypt. Zeitschrift-fur- Pflanzenkrankheiten-und-Pflanzenschutz. 99: 5, 519-524.
Kanat, M., Sütyemez, M., 2002. Kahramanmaraş Yöresinde Ceviz Ağaçlarında Zeuzera pyrina (L.) (Lepidoptera, Cossidae)’nın Zararı, Biyolojisi Üzerine Gözlemler ve Mücadele Yöntemlerinin Araştırılması. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi 5(1): 47-55.
Katlabi, H., S., Y., 1992. Flying Period of Leopard Moth Adults (Zeuzera pyrina L.) in Olive Trees in Syria. Olivae (No. 41): 32-36.
Kutinkova, H., Andreev, R., Subchev, M., Rama, F., 2005. Preliminary Results of Field Monitoring of the Leopard Moth Borer, Zeuzera pyrina L. (Lepidoptera: Cossidae) by Pheromone Traps in Bulgaria. Information and Technology for Sustainable Fruit and Vegetable Production. The 7th Fruit, Nuts and Vegetable Production Engineering Symposium. 12–16 September, 2005, Montpellier, France. Book of Abstracts, p. 70.
Lyashenko, L.I., 1980. The Leopard Moth. Zashchita-Rastenii. No. 12, 56-57; 3 fig.
Moore, I., Navon, A., 1966. The Rearing and Some Bionomics of the Leopard Moth, Zeuzera pyrina L., on an Artificial Medium. Entomophaga, II (3), 285-296.
Myers, J.H., 1988: Can A General Hypothesis Explain Population Cycles of Forest Lepidoptera? Adv. Ecol. Res. 18: 179-242.
Nashnosh, I.M., Baraka, M.M., Ismai, W., Maayuf, M., 1993: Laboratory Evaluation of Natural and Commercial Preparations of Entomopathogenic Fungi and Bacteria on the Leopard Moth, Zeuzera pyrina L. (Lepidoptera:Cossidae). Arab. J. Plant Protection 11 (2): 73- 76.
Nizamlıoğlu, K., Gökmen, N., 1964. Türkiye’de Zeytine Zarar Veren Böcekler. Yenilik Basımevi- İstanbul. 163 s.
Özbek, H. Güçlü, Ş. Hayat, R. Yıldırım E. 1995. Meyve Bağ ve Bazı Süs Bitkileri Zararlıları. Atatürk Üniv. Yay. No: 792, Erzurum, 241-242 s.
Pasqualini, E., 1989: Technique di Lotta Biologica in Sistemi di Lotta İntegrata Sulle Pomacee. Inf. Agrar. Verona 45(48): 67-78.
Pasqualini, E., Antropoli, A., Faccioli, G., 1992: Attractant Performance of a Synthetic Sex Pheromone for Zeuzera pyrina L. (Lepidoptera, Cossidae). Bollettine dellâ Istituto di Entomologia Guito Grandi della Universita degli Studi di Bologna 46: 101-108.
Pasqualini, E., Antropoli, A., Faccioli, G., Molfese, M., 1993: Zeuzera pyrina L. (Lepidoptera, Cossidae): Results of Five Year Researches on Sex Attractant. Bull. OILB/SROP 16(10): 189-194.
Rey, P.J., Alcántara, J.M., Valera, F., Sánchez-Lafuente, A.M., Garrido, J.L., Ramírez, J.M., Manzaneda, A.J., 2004. Seedling Establishment in Olea europaea. Seed Size and Microhabitat Affect Growth and Survival. Ecoscience 11, 310-320.
Sönmez, S., 1996. Havran Çayı - Bakırçay Arasındaki Bölgenin Bitki Coğrafyası. İ.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü (Basılmamış Doktora Tezi), İstanbul.
Terral, J.F., 2000. Exploitation and Management of the Olive Tree During Prehistoric Times in Mediterranean France and Spain. Journal of Archaeological Sciences 27, 127-123.
Terral, J.F., Durand, A., 2006. Bio-Archaeological Evidence of Olive Tree (Olea europaea L.) Irrigation During the Middle Ages in Southern France and North Eastern Spain. Journal of Archaeological Science 33, 718-724.
Toros, S., 1988. Park ve Süs Bitkileri Zararlıları, Peyzaj Mimarlığı Derneği Yayınları, Ankara, 112s.
Tzanakakis, M.E., 2003. Seasonal Development and Dormancy of Insects and Mites Feeding on Olive: A Review. Netherlands Journal of Zoology. 52 (2-4): 87-224.
Villalobos, F.J., Orgaz, F., Testi, L., Fereres, E., 2000. Measurements and Modelling of Evapotranspiration of Olive (Olive europaea L.) Orchards. European Journal of Agronomy 13, 155-163.
Yavuz, F., 2005. Türkiye’de Tarım. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Yayınları, Ankara.