“Evrim Teorisi” ve Siluet Kazımalı Selçuklu Seramikleri

Ortaya çıktığı tarihlerde bilim dünyasına çağ atlama şansı kazandıran Evrim Teorisi yalın ve aklabatan mantığıyla biyolojik organizmaların doğal seleksiyonunu açıklamaktaydı. Bugün bazı çevrelercetartışılmaya açılmasını bilimde hiçbir bulgunun dokunulmaz olmadığı şeklinde görmek mümkün olsa da,teorinin önemli kazanımlar sağladığını da görmemezlikten gelmek doğru olmaz. Özellikle biyoloji ve doğabilimleriyle kısıtlı kalmaması, fen bilimlerinin tümüne yansıyarak sosyal bilimlere de yeni ufuklar açmasıtakdire değer gelişmelerden olmuştur.Evrim Teorisi’nin diğer bilim alanlarına yansıması sonucu arkeoloji araştırmalarında yeni kavramsalaçılımlar ortaya çıkmış, bunların bir kısmı günümüze kadar değerini yitirmemiştir. Tarihi malzemenintipolojik açıdan sınıflandırılması maddi verilerin değerlendirmesine yönelik kriterlerin geliştirilmesi butürden yeniliklerdendir ki arkeolojinin yanı sıra sanat tarihi uzmanları tarafından da kullanılmaktadırlar. Sözkonusu gelişmeler, sanatsal niteliği ağır basan malzemenin fen bilimlerine özgü değerlendirme sistematiğiiçinde görülmesine, incelemelerin eskilere göre çok daha nesnel ve ölçülebilir bir zeminde yürütülmesineolanak tanımıştır.Mevcut makalede Selçuklu Siluet Kazımalı süsleme tekniği Rus bilim insanı V.A. Gorotsov’un XX. yy.başlarında Evrim Teorisi’nin de yaygın etkisi sonucu geliştirdiği Maddi Verilerin 5 Mevcudiyet Kuramıkapsamında ele alınmış, nispeten kısa zaman zarfında var olan üretimin sanatsal ve görsel yönleri bukuramlar açısından çalışılmıştır.

___

  • Allan, James (1994). “Manuscript İllumination: a source for metalwork motif in Late Saljuq times”, (Ed. Robert Hillenbrand). The Art of the Saljuqs in İran and Anatolia Proceedings of a Symposium held in Edinburg in 1982, California: Mazda Publishers, p. 119-125
  • Avşar, L. ve Avşar, M. (2017). Selçuklu Seramik Sanatında Kalıp Kabartma. Konya: Kömen Yayınları.
  • Avşar, M. E. ve Avşar, L. (2014). Kazmalı-Akıtmalı Ortaçağ İslam Seramikleri, Konya: Atlas Akademi, s. 3-7, 60-69.
  • Bibby, G. (1962). The Testimony of the Spade, London: Fontana, p. 69.
  • Canby, Sheila R. vd., (2016). Court and Cosmos The Greate Age of the Seljuqs, New York: Yale University Press, p. 242, No. 153; p. 243, No. 154, Fig. 98.