Ataerkil Güç İlişkileri Bağlamında Baba-Oğul Etkileşimi

Bu çalışma ataerkil sistem içerisinde hegemonik erkekliğin inşa süreçlerini babalık rolleri üzerinden baba-oğul etkileşimine odaklanarak çözümlemeyi amaçlamaktadır. Bu bağlamda ataerkilliğin babalığı nasıl anlamlandırdığını ve kurguladığını, toplumsal değişimlere paralel biçimde değişen babalık ve annelik rollerini irdelemeyi de kapsayacak biçimde tartışmaktadır. Ataerkilliğin hâkim olduğu toplumlarda babalığın uygulanışı otorite ekseninde gerçekleşmekte ve baba-oğul ilişkilerinin de mesafeli şekilde ilerlediği görülmektedir. Bu tartışmalardan yola çıkılarak yirmi yedi erkek ile derinlemesine mülakat tekniği ile görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Nitel araştırma modeli ile hazırlanan bu çalışma yarı yapılandırılmış görüşme formu yardımıyla yüz yüze görüşmeler biçiminde gerçekleştirilmiş ve görüşmeler 2020 yılı içerisinde İstanbul ve Antalya illerinde yapılmıştır. Görüşmelerden de anlaşılacağı gibi ataerkil sistemin gündelik hayatın her alanını düzenlediğini ve babalığın anlamını ve gündelik pratiklerini de belirlediğini söylemek mümkündür. Erkekliğin duygulardan uzak bir biçimde inşa edilen bir toplumsal rol olması dikkate alındığında, bu durumun; babalık rolünün ailede otorite ve iktidarın merkezi olarak inşa edilmesine neden olduğu söylenebilir. Böylece bulgulardan hareketle babalık statüsü ve rol kalıplarının erkeklerin çocuklarıyla mesafeli ilişki kurmalarına neden olduğu ve söz konusu etkileşimi bu çerçevede biçimlendirdiği söylenebilir. Bu anlamda ilgili literatürde erkekliğe ve babalığa ilişkin araştırmalar yaygın olmasına karşın ataerkil sistem ve baba-oğul etkileşimini, erkeklerin anlatılarından hareketle tartışmaya yönelik alan araştırmalarının sayıca az olması nedeniyle çalışmanın bu alandaki boşluğu doldurmada bir nebze katkı sağlayacağı ve yeni soruları gündeme taşıyabileceği düşünülebilir.

This study aims to analyse constructing processes of hegemonic masculinity within patriarchy by centralizing father-son interaction as regards to fatherhood roles. It discusses how patriarchy defines and constructs fatherhood including changing roles of motherhood and fatherhood in parallel with social changes. In patriarchal societies, paternal practices take place in the axis of authority and father-son relations have a distant manner, accordingly. Based on these discussions, in-depth interviews were conducted with twenty-seven men. This study, which was prepared with a qualitative research model, was carried out in the form of face-to-face interviews with the semi-structured interview form and the interviews were conducted in Istanbul and Antalya provinces in 2020. Based on the interviews, it has become possible to say that the patriarchal system regulates each aspect of everyday life and determines the meaning and practices of fatherhood. Upon considering that masculinity is a socially constructed role free from emotions, it can be stated that that situation causes the construction of fatherhood as the centre of authority and power. In consideration of the findings, it can be asserted that fatherhood status and stereotypes lead men to have distant relationships with their sons and the interaction between them occurs, accordingly. It can be contemplated that this study has the potential to pose new questions and fill the gap in fieldworks where studies discussing the interaction between patriarchy and father-son relations through male narrations are few. Studies as regards to masculinities and fatherhood are prevalent, though.

PDF

___

AÇEV. (2017). “Türkiye’de Babalığı Anlamak Serisi I: Türkiye’de İlgili Babalık ve Belirleyicileri Ana Raporu”. İstanbul.
Akkoç, H. B. (2020). Boşanma, Erkeklik Krizi ve Babalık. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi.
Barutçu, A. (2013). “Türkiye’de Erkeklik İnşasının Bedensel ve Toplumsal Aşamaları” (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi.
Berktay, F. (2012). Tektanrılı Dinler Karşısında Kadın. Metis Yayınları.
Boratav, H. B., Fişek, G. K., Ziya, E. H. (2017). Erkekliğin Türkiye Halleri. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
Bourdieu, P. (2014). Eril tahakküm. Çev: Bediz Yılmaz. Bağlam Yayıncılık.
Bozok, M. (2009). “Erkeklik İncelemeleri Alanındaki Başlıca Kuram ve Yaklaşımların Sosyalist Feminist Bir Eleştirisine Doğru”. 6.Ulusal Sosyoloji Kongresi Bildiri Kitabı, Ekim 2009, Toplumsal Dönüşümler ve Sosyolojik Yaklaşımlar.
Bozok, M. (2018a). “Ebeveynlik, Erkeklik ve Çalışma Hayatı Arasında Türkiye’de Babalık”. Anne Çocuk Eğitim Vakfı.
Bozok, M. (2018b). “Toplumsal Cinsiyet ve Aile”. N. Oktik, H. Ü. Reşitoğlu. (Ed.). Aileyi Anlamak: Disiplinlerarası Yaklaşım. Nobel Yayınevi, Ankara, 101-114.
Cankurtaran, Ö. (2018) Şiddet Faili Erkeklerle Feminist Bir Çalışma Deneyimi Üzerine Notlar: “Kadın Dediğin Kadınlığını, Erkek Dediğin Erkekliğini Bilecek”. Toplum ve Bilim. 145:194- 207.
Cengiz, K., Tol, U. U. ve Küçükural, Ö. (2004). “Hegemonik Erkekliğin Peşinden”. Toplum ve Bilim, 101: 50-70.
Connell, R.W. (1998). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar Toplum, Kişi ve Cinsel Politika. Ayrıntı Yayınları.
Connell, R.W. (2019). Erkeklikler. Çev: Nagihan Konukçu, Phoenix Yayınları.
Demez, G. (2005). Kabadayıdan Sanal Delikanlıya –Değişen Erkeklik İmgesi. Babil Yayınları.
Gökaliler, E., Özer, A. (2019). Baba 2.0: Dijital Dönüşüm İle Değişen Baba Rolü Üzerine Bir Araştırma. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 48: 388-403.
Kandiyoti, D. (2013). Cariyeler, Bacılar ve Yurttaşlar Kimlikler ve Toplumsal Dönüşümler. Metis Yayınları.
Kümbetoğlu, B. (2020). Niteliksel Araştırmalarda Analiz, Bağlam Yayıncılık, İstanbul.
Kümbetoğlu, B. (2019). Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma. Bağlam Yayıncılık, İstanbul.
Özbay, C., Baliç, İ. (2004) “Erkekliğin Ev Halleri” Toplum ve Bilim, 101: 89-103.
Özkan, H. (2016). “Does Patriarchy Only Oppress Female: The Role Of Masculinty And Fatherhood İn Our Social Ream”. Masculinities: A Journal of Identity and Culture. 136-148.
Özmen, K, S. (2004). “Aile İçinde Öfke ve Saldırganlığın Yansımaları”. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2): 27-39.
Öztürk, A.B. (2014). “Erkeklik ve Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet; Eşine Şiddet Uygulayan Erkekler” (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi.
Sancar, S. (2009). Erkeklik: İmkânsız İktidar Ailede, Piyasada ve Sokakta Erkekler. Metis Yayınları.
Selek, P. (2014). Sürüne Sürün Erkek Olmak. İletişim Yayınları.
Şavran, Gönç, T. (2009). “Araştırma Evreni, Örneklem Seçimi ve Ölçüm”. N, Suğur. (Ed.). Sosyolojide Araştırma Yöntem ve Teknikleri. Anadolu Üniversitesi Yayını, Eskişehir, 138-157.
Timurturkan, M. (2019). Annelik, Söylem ve İktidar: Eleştirel Bir Tartışma. SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 47/2: 64-78.
Türk Dil Kurumu (TDK), https://sozluk.gov.tr/ Erişim Tarihi: 23.02.2021.
Yavuz, Ş. (2014). “İktidar Olma Sürecinde Erkeklerin Erkeklikle İmtihanı”. Milli Folklor, 104: 110-127.
Yıldırım, A., Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayınları.
Zeybek, O. S. (2013). “Bu Bebeğin Annesi Nerede?”: Cinsiyet, Babalık ve Armağan İlişkileri. Toplum ve Bilim. 126: 12-143.
Zeybekoğlu, Ö. (2013). Günümüzde Erkeklerin Gözünden Babalık ve Aile. (Yayımlanmamış doktora tezi). Akdeniz Üniversitesi.