Antik Yunan’dan Bir Eğitim Modeli: Sparta

Bu çalışma antik Yunan kent devletlerinden biri olan Sparta’nın eğitim sistemini konu almaktadır.Doküman analizi yöntemiyle ele alınan çalışmanın amacı toplumların yapılanmalarında, ilerleyiş ve yokoluşlarında eğitimin yerini göstermesi bakımından antikçağdan bir örnek ortaya koymaktır. Sparta tarihteilk kez eğitimi devlet denetimine almış ve hedefleri doğrultusunda bir nesil yetiştirme çabasına girmişolması sebebiyle araştırma konusu olarak seçilmiştir. Eğitimi diğer Yunan kent devletlerinde olduğu gibivatandaşlarının tercihine bırakmamış, onlara eşit ve zorunlu bir eğitim sağlamıştır. Konuyla ilgili bilgiveren antik kaynaklar ve az sayıda yazıt incelendiğinde, Sparta eğitim sisteminin oldukça sert, insanpsikolojisini, bireyi yok sayan bir sistem olduğu anlaşılmaktadır. Eğitimin toplum ve devlet açısındanöneminin farkına varıldığı bir ilk olarak Sparta eğitiminin amacı, sadece vatansever ve itaat eden bireylerdenkurulu bir toplum yetiştirmek olmuştur. Sparta bu emelini gerçekleştirmeyi başarmış ancak Yunanuygarlığı denilince akla gelen felsefe, sanat, edebiyat, bilim gibi alanlarda katkı sağlayamamış, yaratıcılığıgeliştirememiş ve hatta askeri anlamda da istenilen başarıya erişememiştir. Bunun nedeni, eğitimdebilimi, felsefeyi, sanatı, edebiyatı, yaratıcı düşünceyi, aslında insanı insan yapan değerleri yok saymışolması mıdır? İşte bu çalışmada Sparta eğitim sistemi incelenirken bu soruya da cevap aranacaktır.

Sparta: An educational model from Ancient Greece

This study focuses upon the education system of Sparta, an ancient Greek city-state. The purpose of this study employing the document analysis method is to present a sample from antiquity to emphasize the importance of education in the structuring, progress and also in the annihilation of societies. Sparta was the first state in history to take education under the control of the state and to attempt to educate a new generation. Sparta gave its citizens equal and compulsory, regimented education, it didn’t leave education up to individual choice, as in the other Greek city-states. From the ancient sources and a few surviving inscriptions concerning this subject, its clear that the education system of Sparta was quite hard and was also a system that ignored human psychology and individuality. As the first to realize the importance of education for society and the state, Sparta’s purpose was construct a society of patriotic and obedient individuals. Sparta succeeded in realizing that ambition but was unable to develop creativity and to contribute to areas of Greek civilization such as: philosophy, art, literature, science and it also couldn’t reach complete military success. Was the reason of this failure due to neglecting philosophy, art, literaure, science, neglecting the creative thinking which makes a human being, human? In examining the Spartan education system an attempt is made to provide an answer to this question.

PDF

___

Ağaoğulları M. A. (20044 ). Kent Devletinden İmparatorluğa. İstanbul 2004.
Akan N. (2012). Platon’da Müzik. İstanbul 2012.
Aristoph. Lys. (= Aristophanes, Lysistrata) Kullanılan Metin ve Çeviri: Aristophanes, The Lysistrata; The Thesmophoriazusae; Ecclesiazusae; The Plutus. With an English translation by B. B. Rogers, vol. III. Cambridge, Mass.-London 199610 (The Loeb Classical Library).
Aristot. Ath. Pol. (= Aristoteles, Athenaion Politeia) Kullanılan Metin ve Çeviri: Atinalıların Devleti. Trans.: A. Çokona. İstanbul 2016. (Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları).
Athen. (= Athenaios, Deipnosophistai) Kullanılan Metin ve Çeviri: The Deipnosophistae of Athenaeus. Trans. C. B. Gulick, Book IV. London 1928.
Bauer S. W. (2013). Antik Dünya Tarihi. Çev. M. Moralı. İstanbul 2013.
Billheimer A. (1947). “Age-Classes in Spartan Education”. Transactions and Proceedings of the American Philological Association 78 (1947) 99-104.
Bourdieu P. (1977). Outline of a Theory of Practice. Cambridge 1977.
Buckley T. (1996). Aspects of Greek History, 720-323 B.C.: A Source-Based Approach. Londra 1996. Carr J. (2012). Sparta’s Kings. UK 2012.
Cartledge P. (2002a). Hellenistic and Roman Sparta: a Tale of Two Cities. London 2002.
Cartledge P. (2002b). Sparta and Lakonia. A Regional History 1300-362 BC. London 2002.
Cartledge P. (2003). Spartan Reflections. California 2003.
Cartledge P. (2004). “What Have Spartans Done for Us?: Sparta’s Contribution to Western Civilization”. Greece & Rome 51/2 (2004) 164-179.
Cawkwell G. L. (1976). “Agesilaus and Sparta”. Classical Quarterly 26 (1976) 62-84.
Chrimes K. M. T. (1999). Ancient Sparta. A Re-Examination of the Evidence. Manchester 1999.
Christesen P. (2006). “‘Cyropaedia’ and Military Reform in Sparta”. JHS 126 (2006) 47-65.
Christesen P. (2012). “Athletics and Social Order in Sparta in the Classical Period”. Classical Antiquity 31/2 (2012) 193-255.
Coulson A. J. (1999). Market Education: The Unknown History. New Brunswick 1999.
Çelgin G. (2011). Eski Yunanca- Türkçe Sözlük. İstanbul 2011.
David S. (1995). The Evolution of Education. Orlando 1995.
Davidson T. (2008). Greklerde Eğitim Düşüncesi. Çev. A. Aydoğan. İstanbul 2008.
Dem. Lep. (= Demosthenes, Kata Leptinus) Kullanılan Metin ve Çeviri: Demosthenes, Orations I-XVII, XX: Olynthiacs; Philippics; Halonnesus; Minor Public Orations; Speech Against Leptines, vol. I. With an English translation by J. H. Vince. Cambridge, Mass.-London 20047 (The Loeb Classical Library).
Diels H. & Kranz W. (19526). Die Fragmente der Vorsokratiker. Berlin 1952.
Douglas E. G. (1999). Greek Elegiac Poetry: From the Seventh to the Fifth Centuries B.C. Cambridge 1999. (Loeb Classical Library).
Ducat J. (2006). Spartan Education Youth and Society in the Classical Period. UK 2006.
Erkal M. E. (1992). Sosyolojik Açıdan Spor. İstanbul 1992.
Eur. Alk. (= Euripides, Alkestis) Kullanılan Metin ve Çeviri: Alkeste. Trans.: David Kovacs. Cambridge 1994.
Eur. IA (= Euripides, Iphigeneia Taurika) Kullanılan Metin ve Çeviri: The Plays of Euripides (Iphigenia in Aulis). Trans.: E. P. Coleridge. London 189.
Eustat. Hom. Od. (=Eustatius, Commentarii ad Homeri Odysseam) Kullanılan Metin: Eustathii archiepiscopi Thessalonicensis commentarii ad Homeri Iliadem pertinentes. Ed. M. van der Valk, vol. I-IV. Leiden: Brill, 1:1971; 2:1976; 3:1979; 4:1987.Figueira T. (2006). The Spartan Hippeis. Wales 2006.
Finley M. I. (1968). “Sparta”. Ed. J. P. Vernant, Problemes de ka Guerre en Grece ancienne (1968) 143- 160. Paris.
Finley M. I. (1986). Sparta. Use and Abuse of History. London 1986.
Foucault M. (2003). İktidarın Gözü. Çev. I. Ergüden. İstanbul 2003.
Goulaki-Voutira A. (1996). “Pyrrhic Dance and Female Pyrrhic Dancers”. Repertoire International d’Iconographie Musicale 21 (1996) 3-12.
Hammond N.G. L. (1988). “The Expedition of Xerxes”. CAH IV (1988) 518-592.
Harley T. R. (1934). “The Public School of Sparta”. Greece and Rome II/9 (1934) 129-139. Cambridge.
Hdt. (= Herodotos, Historiai) Kullanılan Metin ve Çeviri: Herodot Tarihi. Trans.: A. Erhat & M. Öktem. İstanbul 1973.
Hodkinson S. & Powell C. A. (1999). Sparta: New Perspectives. London 1999. IG Inscriptiones Graeae.
Isok. (= Isokrates, Panathenaicus) Kullanılan Metin ve Çeviri: Panathenaicus. Çev. G. Norlin. Harvard 1980.
Jeffery L. H. (1988). “Greece Before the Persian Invasion”. CAH IV (1988) 347-368.
Johnson C. (1984). “Who is Aristotle’s citizen?”. Phronesis 29/1 (1984) 73-80.
Joyal M.; McDougall I. & Yardley C. (2009). Greek and Roman Education A Source Book. New York 2009.
Kargakos S. (2006). History of Ancient Sparta. Atina 2006.
Kennell N. M. (1995). The Gymnasium of Virtue: Education &Culture in Ancient Sparta. Carolina 1995.
Ksen. Lak. (= Ksenophon, Lakedaimonion Politeia) Kullanılan Metin ve Çeviri: “Spartalıların Anayasası”. Trans.: B. Umar, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1 (1980) 277-96.
Ksen. Oec. (= Ksenophon, Oeconomicus) Kullanılan Metin ve Çeviri: Oeconomicus. Trans.: E. C. Marchant. Cambridge 1953.
Ksen. Hell. (= Ksenophon, Hellenika) Kullanılan Metin ve Çeviri: Yunan Tarihi I-III. Trans.: S. Sinanoğlu. Ankara 1963. Kullanılan Metin ve Çeviri: Yunan Tarihi IV. Trans.: B. Umar. İzmir 1984.
Laemmer M. (1981). “Women and Sport in Ancient Greece”. Medicine and Sport 14 (1981) 16-23.
Lucian. (= Lucianus, De Saltatione). Kullanılan Metin ve Çeviri: Lucian Works. Trans.: A. M. Harmon. Cambridge 1936.
Mandell R. (1999). Sport: A Cultural History. Columbia 1999.
Martin T. (1947). An Overview of Classical Greek history from Mycenae to Alexander. Source: http://onlinebooks.library.upenn.edu/webbin/book/lookupid?key=olbp23104
Martin T. R. (2012). Eski Yunan-Tarihöncesinden Hellenistik Çağ’a. Çev. Ü. H. Yolsal. İstanbul 2012.
Michell H. (1964). Sparta. Cambridge 1964.
Naerebout F. (2004). “Dance in Ancient Greece: An Attempt to Understand”. Archaeology 90 (2004) 8-14.
Nobili C. (2014). “Performances of Girls at the Spartan Festival of the Hyakinthia”. Eds. S. Moraw & A. Kieburg. Maedchen im Altertum/Girls in Antiquity (2014) 135-148.
Özkan K. S. (2015). “Pers Eğitim Sistemi”. Tarih İncelemeleri Dergisi XXX/1 (2015) 181-198.
Öztürk M. & Dikyol Ç. D. (2013). “Antik Yunan Tragedyasında Değerler Eğitimine Dair İzler”. Turkish Studies 8 (2013) 323-334.
Papapostolou M. & Konstantinakos P., Mountakis C. & Georgiadis K. (2010). “Rites of Passage and Their Role in the Socialization of the Spartan Youth”. Sport Management International Journal 6/1 (2010) 43-52. Doi: http:dx.doi.org/10.4127/ch. 2010.0044.
Paus. (= Pausanias, Hellados Periegesis) Kullanılan Metin ve Çeviri: Description of Greece. Trans.: W. H. S. Jones. London 1954.
Phillips M. G. & Roper A. P. (2006). History Of Physical Education. Handbook of Physical Education. Wiltshire 2006.
Platon Kriton (= Platon, Kriton). Kullanılan Metin ve Çeviri: Kriton. Trans.: F. Öktem. İstanbul 2006.
Platon Pol. (= Platon, Politeia) Kullanılan Metin ve Çeviri: Devlet. Trans.: S. Eyüboğlu & M. A. Cimgöz. İstanbul 2012.
Plat. leg. (= Platon, Leges) Kullanılan Metin ve Çeviri: Laws. With an English translation by R. G. Bury, vols. X-XI. Cambridge, Mass.-London, vols. X 2001, XI 2004. (The Loeb Classical Library).
Plut. Kleo. (= Plutarkhos, Kleomenes) Kullanılan Metin ve Çeviri: Plutarch’s Lives Trans.: B. Perrin. Cambridge 1921.
Plut. Lyk. (= Plutarkhos, Lykurgos) Kullanılan Metin ve Çeviri: Paralel Yaşamlar-Lykurgos’un Hayatı Trans.: S. Eyüboğlu & V. Günyol. İstanbul 2010.
Pomeroy S. B. (2002). Spartan Women. Oxford 2002.
Poole W. (1994). “Euripides and Sparta”. Ed. A. Powell & S. Hodkinson, The Shadows of Sparta (1994) 1-33. London.
Popper K. (2008). Açık Toplum ve Düşmanları. Çev. H. Rızatepe & M. Tunçay. Ankara 2008.
Postman N. (1995). Çocukluğun Yokoluşu. Çev. K. İnal. Ankara 1995.
Powell A. (1998). “Sixth-Century Lakonian Vase-Painting: Continuities and Discontinuities With the “Lykourgan” Ethos”. Ed. N. Fisher & H. van Wees, Archaic Greece: New Approaches and New Evidence (1998) 119-146. London.
Schwenke K. (2008). Das Erziehungsystem im alten Sparta: Die Agoge. Norderstedt 2008.
Stibbe C. M. (2009). “A Silenus and a Maenad. Some Bronze Statuettes from the British Excavations at Sparta Reconsidered”. Ed. W. G. Cavanagh, C. Gallou & M. Georgiadis, Sparta and Laconia. From Prehistory to Pre-Modern (2009) 143-158. London.
Theok. (= Theokritos, Epithalamios Helenes) Kullanılan Metin ve Çeviri: Yunan Çoban Şiirleri. Trans.: S. Sinanoğlu. İstanbul 1976.
Thuk. (= Thukydides) Kullanılan Metin ve Çeviri: Peloponnesos Savaşı. Tran.: T. Gökçöl. İstanbul 1976.
Usta S. (2005). Sparta’da Mükemmel Toplum. Çev. S. Usta. İstanbul 2005.
Whitby M. (2012). Sparta. New York 2012.