1913

Rusya’da Taşnaksutun İddianamesi Dosyasında Yer Alan Şifreli Kelimeler ve Deşifresi

1890 yılında Tiflis'te kurulmuş olan Taşnaksutun Komitesi, Osmanlı Devleti'nde Ermeni olaylarının ortaya çıkmasında en önemli rol oynamış komitelerden biridir. I. Dünya Savaşı arifesinde ve sırasında ise bu komite Ermeniler üzerinde en etkili komite durumuna gelmişti. Taşnaksutun hem Rusya hem de Osmanlı Devleti içerisinde aktif bir şekilde örgütlenmiş ve yasal olmayan gizli bir komiteydi. İşte bu makalede, araştırmacıların konuya ilişkin Rus arşivlerinde çalışırken karşılaşabilecekleri Ermeni İhtilal Komitesi Taşnaksutun'un Çarlık Rusya mahkemelerine konu olan dava dosyalarında karşılaşılan gizli kişi, yer ve diğer şifreli kelimeler ile Rus makamlarınca yapılan deşifreleri verilerek değerlendirilmiştir

Enciphered Words Found in the Russian Files of Indictment on the Dasnaksutyun and These Words Deciphered

The Dashnaksutun Committee, which was established in 1890 in Tbilisi, was a committee that played an important role in the emergence of the Armenian incidents, together with other Armenian Committees in the Ottoman State. On the eve of the First World War and during its course, this committee became the most effective one of the Armenians. Dashnaksutun was an actively organized, secret and illegal committee both in Russia and in the Ottoman State. In this article the enciphered names of people, places and other enciphered words found in the Dashnaksutun Armenian Revolution Committee case files that were investigated by the tsarist Russian courts are given, together with their decipherment made by the Russian authorities

PDF

___

Agayan S. P. (1968). “Armyanskiye Politiçeskiye Partii i Pervaya Mirovaya Voyna”. Pervaya Mirovaya Voyna 1914-1918 (1968) 334-347. Moskva.
Bashanov M. (2013). Türkiye’de Ermeni Meselesi (Rus Genelkurmay Başkanlığı Belgeleri). Çev. İ. Kemaloğlu. Ankara 2013.
Basilaya Ş. İ. (1968). Zakavkaze v Godı Pervov Mirovoy Voynı. Suhumi 1968.
Dasnabedıan H. (1989). History of the Armenian Revolutionary Federation Dashnaksutun (1890-1924). İtaly 1989.
Dilan H. (2005). Fransız Diplomatik Belgelerinde Ermeni Olayları. Ankara 2005.
Doğan Ş. (2007). Rus Kaynaklarına Göre Doğu Anadolu’daki Ermeni Faaliyetleri (1914–1918). Kahramanmaraş 2007.
Gaibov B. (1990). Daşnaki. Baku 1990.
Gürün K. (1988). Ermeni Dosyası. Ankara 1988.
Karacakaya R. (2016). Ermenilere Yönelik Ermeni Terörü. İstanbul 2016.
Koçar M. R. (1988). Armyano–Turetskie Obşestvenno–Politiçeskie Otnoşeniya i Armyanskiy Vopros v Kontse XIX–Naçale XX Vekov. Yerevan 1988.
Lalayan A. (1990). Kontrrevolutsionnıy “Taşnaksütun”i İmperialistiçeskaya Voyna 1914-1918 gg. Baku 1990.
Nalbandian L. (1963). The Armenian Revolutionary Movement. Los Angeles 1963.
Oganesyan E. (1991). Vek Borbı. Moskva 1991.
Sonyel S. R. (2014). İngiliz Gizli Belgelerine Göre Adana’da Vuku Bulan Türk–Ermeni Olayları (Temmuz 1908–Aralık 1909. Ankara 2014.
Şimşir B. N. (1989-1990). British Documents on Armenians. Ankara 1989-1990.
Uras E. (1950). Tarihte Ermeniler ve Ermeni Meselesi. Ankara 1950.
RGİA, F. 1405, Op. 521, D. 442.
RGİA, F.935, Op.1 g. 1912 D. 311.