Antalya Kaleiçi Nazır Hamamı’nın Plan ve Süsleme Özellikleri Bakımından Değerlendirilmesi

Köklü bir geçmişe sahip Antalya, Roma Dönemi’nden sonra en parlak zamanlarını Selçuklular döneminde yaşamış, ardından Osmanlı döneminde yapılan imar ve iskan çalışmalarıyla gelişimine devam etmiştir. Günümüzde sınırları oldukça genişleyen şehrin merkezinde yer alan Kaleiçi, çeşitli dönemlerden farklı yapı türlerinin korunarak günümüze ulaştığı açık hava müzesi konumundadır. Bu çalışmada Antalya il merkezi Kaleiçi’nde yer alan ve ayakta kalan eski hamamlardan biri olan Nazır Hamamı’nın mimari ve süsleme özellikleri elde olan belge ve bilgiler ışığında anlatılacak ve yakın çevresindeki örneklerle karşılaştırılıp bir değerlendirme yapılacaktır. İnşa tarihi kesin olarak bilinmeyen hamam yamuk dikdörtgen planlı bir soyunmalık, dar bir koridor şeklinde düzenlenmiş ılıklık ve üç eyvanlı iki halvet hücreli bir sıcaklık bölümünden oluşmaktadır. Yapının inşasından sonra farklı dönemlerde bazı değişiklikler ve ekler yapılmıştır. Hamamın en önemli kısmı olan sıcaklık bölümünün günümüze orijinal planıyla gelmesine rağmen soyunmalık ve giriş bölümlerinin yapılan müdahalelerle orijinalliğini yitirdiği görülmektedir. Yakın döneme kadar aktif olarak kullanılan hamam, yapılan ek ve değişikliklerle günümüze farklı olarak ulaşmıştır. Yapının mimari ve süsleme özelliklerine dayanılarak 15-16. yüzyıl aralığında inşa edildiği tahmin edilmektedir.

Evaluation of Antalya Kaleiçi Nazır Bath in terms of Plan and Decoration Features

Having a long history, Antalya lived its brightest times after the Roman period in the Seljuk period, and then continued its development and settlement works carried out in the Ottoman period. Kaleiçi, which is located in the center of the city, whose borders have expanded today, is an open-air museum where different types of buildings from various periods have been preserved. In this study, the architectural and ornamental features of the Nazır Bath, one of the oldest standing baths in the castle in the city center of Antalya, will be explained in the light of the documents and information available and an evaluation will be made by comparing with the examples in its vicinity. The bath, whose construction date is not known for sure, consists of a trapezoidal rectangular chancing room (apoditerium), a warm water room (epidarium) arranged in a narrow corridor and a hot-water room (caldarium) with two private rooms with three iwans. Some changes and additions were made in different periods after the construction of the building. Although the hot room, which is the most important part of the bath, has survived to the present day with its original plan, it is seen that the dressing room and entrance sections have lost their originality with the interventions made. The bath, which was used actively until recently, has reached today differently with these additions. Based on the architectural and decorative features of the building, it is estimated that it was built between the 15th and 16th centuries.

PDF

___

Aru K. A. 1949, Türk Hamamları Etüdü. İstanbul.
Başok Ç. G. 2016, Conversation History of Cultural Heritage In Kaleiçi District In Antalya (From The 20thCentury to Present Day). Yayımlanmamış Doktora Tezi, ODTÜ. Ankara.
Binler H. & Kılcı A. 1995, “Sinaneddin Medresesi”. Vakıflar Dergisi XXV, 168-184.
Duru R. 2008, MÖ 8000’den MÖ 2000’e Burdur-Antalya Bölgesi’nin Altıbin Yılı. Suna-İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü Monografi Dizisi: 4, Antalya.
Evliya Çelebi 1935, Evliya Çelebi Seyahatnamesi. Anadolu, Suriye, Hicaz (1671 – 1672). 9, 288.
Eyice S. 1960, “İznik’de Büyük Hamam ve Osmanlı Devri Hamamları hakkında Bir Deneme”. Tarih Dergisi XI, 109-120.
Danacı H. M. & Özata C. 2017, “Water Architecture in the Ottaman Empire, Examples From Antalya”. Global Journal of Human – Social Science: D, History, Archaeology & Antropology 17/2, 1-7.
Güvenç Ş. 1997, Antalya Kaleiçi’nde Yenikapı, Gavur Hamamı Restorasyon Projesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
Köşklü Z. 2003, “Antalya /Elmalı Ömer Paşa Külliyesi”. Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi4/2, 91-124.
Önge Y. 1979, “Eski Türk Hamamlarında Aydınlatma”. Vakıflar Dergisi 12, 121-135.
Önge Y. 1995, Anadolu’da XII – XIII. Yüzyıl Türk Hamamları. Ankara. Öztekin D. 2010, Sosyal ve Fiziksel Çevre Bağlamında Koruma Planları Antalya Kaleiçi Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi. İstanbul.
Turfan K. 1997, 1955 Yılı Antalya Merkez Eski Eser Fişleri. Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü Yayınları.
Ülgen A. S. 1950, “Hamam”. İslam Ansiklopedisi, Cilt 5. İstanbul, 174-177.
Yılmaz L. 1997, Antalya: Bir Ortaçağ Türk şehrinin mimarlık mirası ve şehir dokusunun 16. yüzyılın sonuna kadar gelişimi (Bir Ortaçağ Arkeolojisi Surveyi). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi. Ankara.
Oya İbrişim ile Nazır Hamamı üzerine söyleşi, Kılınçarslan Mahallesi, Hıdırlık Sokak, No:8, Muratpaşa /Antalya. Söyleşi Tarihi: 04/16/2020.
https://www.gezipedia.net/387-elmalida-gezilecek-yerler.html