Sillyon Antik Kenti Su Sistemi Üzerine Bir Değerlendirme

Pamphylia Bölgesi’nin önemli yerleşimlerinden olan ve kentsel gelişimi topografyaya göre yön bulan Sillyon antik kentinin “Su Sistemi” bu makalenin konusunu oluşturmaktadır. Yaşamın ana unsuru olan su, en temel ihtiyaç maddesi olması bakımından, diğer doğal kaynaklardan farklı olarak, ekonomik değerinin dışında, geçmişte ve günümüzde sosyal ve politik amaçlar doğrultusunda kullanılmıştır. Bu düşünceden hareketle, sunulan çalışma kapsamında Arkeoloji ve Hidroloji Mühendisliği disiplinleri çerçevesinde Sillyon antik kentinin su kaynakları ve su yapıları disiplinlerarası bir yaklaşımla araştırılmıştır. Kentte bulunan su yapıları tüm detaylarıyla çalışılmış ve yaklaşık kapasiteleri hesaplanmıştır. Kentin yağış, sıcaklık, nem verileri incelenmiş; havzanın taşkın durumu değerlendirilmiştir. Bu verilerden yararlanarak Sillyon’un urbanistik yapısı ve kent nüfusu hakkında çeşitli öneriler sunulmuştur. Sillyon’da tüm dönemlerde geleneksel hale gelen şehirciliğinde, su yapılarının da süregelen kent geleneği çerçevesinde kullanıldığı; su sisteminin temelinde arazinin morfolojik yapısına uyulduğu ve düzenli bir planlama yerine daha çok fonksiyonel bir sistemin tercih edildiği anlaşılmaktadır. Bununla birlikte Sillyon’da diğer kentlerde pek rastlanılmayan bir uygulama da ön plana çıkmaktadır. Şöyle ki, kentin su ihtiyacının büyük bir kısmı belli kot seviyesinde akan su kaynaklarından sağlanmaktadır. Bu kaynakların Roma Hamamı, Nymphaeum A, Aquaedukt ve Osmanlı Çeşmesi gibi önemli tesislerin konumunu ve hacmini belirlediği anlaşılmaktadır.

An Assessment on the Water Supply System of Sillyon Ancient City

Sillyon, an important settlement in the region of Pamphylia, displays an urban development as per topography; its water supply system constitutes the scope of the present study. The quintessential element of life, as a fundamental supply and different from other natural resources, water has been exploited for political and social targets, apart from its economic value in the past and today. Based on this opinion, the water sources and structures of ancient Sillyon have been explored with an interdisciplinary approach within the frame of archaeology and hydrological engineering. The water structures attested in the city have been studied thoroughly and their approximate capacities have been calculated. Precipitation, temperature and humidity data of the city have been scrutinized and flooding occasions of the basin have been evaluated. Based on these data, various proposals have been made regarding the urbanistic fabric and city population of the city. It has been understood that the water structures at Sillyon were utilized in accordance with the continuing urban tradition, which had become traditional through the ages, that the morphological fabric of the territory was followed in the basis of the water supply system, and that a functional system was preferred rather than a regular planning. Nevertheless, an implementation not attested in other cities emerges at Sillyon, as that most of the water demand of the city was supplied from sources flowing at a certain altitude. It has been noted that these sources dictated the locations and volumes of important facilities such as Roman Bath, Nymphaeum A, Aquaeductus and Ottoman Fountain.

PDF

___

Abay O. & Baykan N.O. 2010, “Manisa’da Cumhuriyet Öncesi Dönemi Çeşmeleri”. VI. Ulusal Hidroloji Kongresi 22 - 24 Eylül 2010. Denizli, 64-76.
Adak M. 2020, “Pamphylia ve Pisidia’da Kent Esrafi ve Resmi Unvanlari”. Eds, O. Tekin & C.H. Roosevelt & E. Akyürek, Tarih Boyunca Anadolu’da Hayırseverlik, Birinci Uluslararası Suna & İnan Kıraç Akdeniz Uygarlıkları Sempozyumu, 26-29 Mart 2019 Antalya. Antalya, 47-71.
Alkaç E., Taşkıran M. & Bilgin M 2020, “Sillyon Amphora Mühürleri: İlk Gözlemler”. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 49, 81-96.
Aslan E. 2014, “Kekova Adası Arkeolojik Yüzey / Sualtı Araştırması (2012-2013)”. AST 32/1, 335-354.
Atalay S., Saçı M. A., Çelik A. & Yılmaz-Usta N. D. 2020, “Sillyon Teritoryumunda Yer Alan Dorumburnu Nekropolisi ve Buluntuları”. Ed. M. Taşkıran, Yüzey Araştırmaları Işığında Sillyon ve Çevresi. Sillyon Çalışmaları I. İstanbul, 167-204.
Bacanlı Ü. G., S. Çukurluoğlu & K. Eyyüpoğlu 2018, “Denizli İli Çeşmeleri”. Uluslararası Kentsel Su ve Atıksu Yönetimi (UKSAY) Sempozyumu, 25-27 Ekim 2018. Denizli, 457-464.
Bilgin M., K. P. Bilgin & E. Özdemir 2020, “Yüzey Araştırmaları Işığında Sillyon Seramikleri Üzerine Ön Değerlendirmeler”. Ed. M. Taşkıran, Yüzey Araştırmaları Işığında Sillyon ve Çevresi. Sillyon Çalışmaları I. İstanbul, 33-91.
Brixhe C. 1976, Le Dialecte Grec De Pamphylie, Document et grammaire. Paris.
Crouch D. P. 2000, “The geology and settlement project: Syracuse, a case study”. Ed. Gemma C.M. Jansen, Cura Aquarum in Sicilia, Proceedings of the Tenth International Congress on the History of Water Managment and Hydraulic Engineering in the Mediterranean Region, Syracuse May 16-22- 1998. Leiden, 47-66.
Debord P. 1982, Aspects sociaux et économiques de la vie religieuse dans l’Anatolie gréco-romaine. Leyden.
Durugönül S. 1998, Türme und Siedlungen im Rauhen Kilikien. (Asia Minor Studien 28). Bonn.Forlanini M. 1999, “L’Anatolia Occidentale e gli Hittiti: appunti su alcune recenti scoperte e le loro consequenze per la geografia storica”. Studi micenei ed egeo-anatolici XL-2, 219-253.
Hellenkemper H. & Hild F. 2004, Lykien und Pamphylien.(Tabula Imperii Byzantini 8 1-2). Wien.
Hodge A. T. 2002, Roman Aquaeducts & Water Supply (Second Edition). London.
Işık Ö. G. 2020, “Sillyon Geç Antik Çağ Çeşmesi”. Ed. M. Taşkıran, Yüzey Araştırmaları Işığında Sillyon ve Çevresi. Sillyon Çalışmaları I. İstanbul, 127-140.
İşler B. 2019, “Akdeniz Bölgesi’nde Myra (Demre) Antik Kenti Kırsalında Bulunan Bizans Dönemi Sarnıç Bilezikleri”. AHBV Akdeniz Havzası ve Afrika Medeniyetleri Dergisi, 1/1, 11-22.
İşler B. 2020, “Sillyon’un Bizans Dönemi Dini Yapılaşması”, Ed. M. Taşkıran, Yüzey Araştırmaları Işığından Sillyon ve Çevresi. Sillyon Çalışmaları I. İstanbul, 141-160.
Kolb F. 1984, Die Stadt im Altertum. München.
Köker H. 2020, “2009-10 ve 2019 Yılları Sillyon Yüzey Araştırmaları Sikke Buluntuları”. Ed. M. Taşkıran, Yüzey Araştırmaları Işığında Sillyon ve Çevresi. Sillyon Çalışmaları I. İstanbul, 233-245.
Kumsar H., Taşkıran M & Horiuchi K. 2019 “Sillyon Antik Kent Alanındaki (Antalya) Kütle Hareketlerine Neden Olan Faktörlerin İncelenmesi”. Uluslararası Katılımlı 72. Türkiye Jeoloji Kurultayı, 28 Ocak–01 Şubat 2019. Ankara, 896-900.
Kumsar H. 2020, “Sillyon Antik Kenti (Serik-Antalya) Yerleşim Alanını Etkileyen Jeolojik, Mühendislik Jeolojisi ve Hidrojeolojik Faktörlerin İncelenmesi”. Ed. M. Taşkıran, Yüzey Araştırmaları Işığında Sillyon ve Çevresi. Sillyon Çalışmaları I. İstanbul, 291-302.
Küpper M. 1996, “Sillyon. Vorbericht über die Arbeiten 1995”. AA, 259-263.
Küpper M. 1997, “Sillyon. Research Work 1995”. A S T 14/2, 451-462.
Kürkçü M. 2015a, “Ariassos ve Kremna’da Gözlemlenen Su Sistemleri ve Sarnıçlar Hakkında Bir Değerlendirme”. MJH V/1, 301-311.
Kürkçü M. 2015b, “Güney/Güneybatı Pisidia Sarnıçlarına Bir Örnek: Sia Çifte Sarnıcı”. Cedrus III, 119-128.
Kürkçü M. 2016, “Yeni Bulgular Işığında Termessos Şehirciliğine İlişkin Değerlendirmeler”. Cedrus IV, 127-138.
Lawrence A.W. 1979, Greek Aims in Fortification. Oxford.
Mays L.W. 2010, “A Brief History of Roman Water Technology”. Ed. L.W. Mays, Ancient Water Technologies. London, 115-137. McNicoll A & Winikoff T. 1983, “A Hellenistic Fortress in Lycia-The Isian Tower?”. American Journal of Archaeology 87/ 3, 311-323.
Mıynat, A. 2020, Türk-İslam Hakimiyeti Yıllarında Sillyon (Karahisar-ı Teke) ve Buradaki İslami Sikke Buluntuları”. Ed. M. Taşkıran, Yüzey Araştırmaları Işığından Sillyon ve Çevresi. Sillyon Çalışmaları I. İstanbul, 197-207.
Morkholm O. 1978, “The Era of Pamphylian Alaxanders. Museum Notes”. American Numismatic Society 23, 69-75, pl. 8-9.
Nollé J. 1993, “Die feindlichen Schwestern-Betrachtungen zur Rivalitätder pamphylischen Städte”. Eds. G. Dobesch & G. Rehrenröck, Die epigrapische und altertumskundliche Erforschung Kleinasiens: Hundert Jahre Kleinasiatische Kommission der Osterreichischen Akademie der Wissenschaften. Akten des Syrnposions vom 23. bis 25. Oktober 1990. Wien, 297 - 317.
Özer E. & Taşkıran M. 2010, “2009 Yılı Sillyon Antik Kenti ve Çevresi Yüzey Araştırması”. AST 28/1, 279-296.
Quaß F. 1993, Die Honoratiorenschicht in den Städten des griechischen Ostens. Untersuchungen zur politischen und sozialen Entwicklung in hellenistischer und römischer Zeit. Stuttgart.
Radt W. 2001, “The Urban development of Pergamon”. Ed. Parrish, Urbanism in Western Asia Minör, New Studies on Aphrodisias, Ephesos, Hierapolis, Pergamon, Perge and Xanthos. (JRA Suppl. 45). Portsmouth, 43-56.
Radt W. 2002, Pergamon Antik Bir Kentin Tarihi ve Yapıları. Çev. S. Tammer, İstanbul.
Ruggieri V. S. J. & Nethercott F. 1986, “The Metropolitan City of Syllion and its Churches”. Jahrbuch der Österreichischen Byzantinistik 36, 133-156.
T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı 2016. Su Yönetimi Genel Müdürlüğü Antalya Havzası Taşkın Yönetim Planı. Ankara: https://www.tarimorman.gov.tr/SYGM/Belgeler/Taşkın%20Yönetim%20Planları/ ANTALYA%20%20HAVZASI%20TAŞKIN%20YONETIM%20PLANI%20YÖNETİCİ%20ÖZETİ.pdf
Taşkıran M. & Palalı M. 2021, “Sillyon (Karahisar-ı Teke Kalesi) Kale Mescidi”. ANMED 19, 42-44.
Taşkıran M. 2000, “Pamphylia Ovasında Bir Savunma Kenti: Sillyon”. Ed. M. Taşkıran, Yüzey Araştırmaları Işığında Sillyon ve Çevresi. Sillyon Çalışmaları I. İstanbul, 1-31.
Taşkıran M. 2017, Sillyon Savunma Sistemi ve Pamphylia Bölgesindeki Konumu. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Pamukkale Üniversitesi. Denizli.
Taşkıran M. 2021a, “Son Araştırmalar Işığında Sillyon Roma Hamamı”. OLBA XXIX, 313-348.
Taşkıran M. 2021b, Pamphylia’nın Mağrur Kenti/The Lofty City of Pamphylia SILLYON (Karahisar-ı Teke Kalesi). Başlangıçtan Günümüze Bir Kent Panoraması/An Urban Panorama From The Begining To The Present. (Sillyon Çalışmaları II/Sillyonian Studies II). Istanbul.
Taşkıran M. 2022, “Sillyon Su Kemeri /Aquaeduktus”. Antalya Müzesi 100. Yıl Kitabı, 2022 (Baskıda).
Tekoğlu R. 2000, “Eski Pamfilya Halkları ve Dilleri”. Adalya IV, 49-58.
Tölle- Kastenbein R. 1990, Antike Wasserkultur. München.
Tüner-Önen N. 2008, Phaselis Antik Kenti ve Teritoryumu. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi. Antalya.
Türk S. 2008, Batı Akdeniz (Likya) Tarihi Yerleşim Merkezlerinin Su İletim Sistemlerinin Hidrolik ve Hidrolojik Açıdan İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi. İzmir.
Van Bremen R. 1994, “A Family From Sillyon”. Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik 104, 43-56.
Wörrle M. 1989, Stadt und Fest im kaiserzeitlichen Kleinasien, Studien zu einer agonistischen Stiftung aus Oenoanda. (Vestiga 39). München.
Yerli G. 2019, Assos Su Yönetimi. Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi,Çanakkale 18 Mart Üniversitesi. Çanakkale.
Yurtsever A. 2021, “Side’den Bir Geç Anatik Çağ Sarnıcı’nın (H3) Yapım Tekniği Üzerine Notlar”. Phaselis 7, 21-37.