19113

Neoliberal Küreselleşme Sürecinde Borçlanma Ağları ve Borçlanma Örüntüleri Bağlamında Türkiye’de Köylü Çiftçiler

Hem küresel hem de yerel düzeyde yapısal değişim ve dönüşüm yaratan neoliberal küreselleşme sürecinde, küresel sermaye merkezleri ve onların aktörleri tarafından belirlenen politikalar 1980 sonrasında, Türkiye’deki tarımsal üretim biçimi ve üretim ilişkilerini de belirlemiştir. Tarımsal üretimin piyasa koşullarına tabi olmasını sağlayan bu politika değişikliği Türkiye köylüsünü, piyasa koşullarında savunmasız ve güvencesiz bırakmıştır. Üretim yapabilmek için piyasa dinamikleri üzerinden borçlanan köylünün üretim yapma çabası, bir borçlanma döngüsü oluşturmaktadır. Bu döngü tarımsal üretim süreçleri içinde borçlanma ağı ve borçlanma örüntüsü ortaya çıkarmaktadır ki bu ağın ve örüntünün kazananları, bankalar, küresel tarım işletmeleri, tüccarlar, tefeciler ve göreli olarak bölgenin zengin çiftçileridir. Kaybedeni ise hızla yoksullaşan ve kırdan tasfiye olan köylü çiftçilerdir. Özetlenen tespitlerden hareketle bu çalışmadaki temel amaç, neoliberal politikalara bağlı olarak oluşan piyasa mekanizması içinde borçlanarak üretim yapma çabasında olan köylü çiftçilerin içine düştüğü borçlanma ağını ve borçlanma örüntüsünü, alandan gelen verilerin ışığında tartışmak ve analiz etmektir. Bergama’nın ova köylerinde yapılan derinlemesine mülakatlardan elde edilen alan araştırmalarının sonuçlarına dayanan bu çalışmada, borçlanmanın köylü çiftçiler ve üretim biçimi üzerindeki dönüştürücü etkisi de irdelenmektedir.

Peasant Farmers in Turkey in the Context of Debt Networks and Patterns during the Process of Neoliberal Globalisation

ctors, created many structural changes and transformation both in global and the local level also inevitably determined the mode of agricultural production and production relations in Turkey after the 1980s. This policy changes which ensured that the agricultural production was subject to the market conditions resulted in Turkish peasants’ vulnerability and insecurity in market conditions. Efforts of the peasants, who borrowed money or indebted through the market dynamics in order to continue their agricultural production, created (and still creates) a debt cycle for them. This cycle creates a network and patterns of debt and borrowing within the agricultural production processes, in which the winners of this network and patterns are the banks, the global agricultural enterprises, merchants, money-lenders and the region’s relatively wealthy farmers. On the other hand, the losers of the process are the peasant farmers, who are rapidly impoverished and liquidated. Moving through these summarized findings, the main aim of this paper is to discuss and analyze the debt network and borrowing pattern of peasant farmers, who try to continue to produce via borrowing within the decisiveness of market mechanism formed by neoliberal policies, in the light of data collected from the fieldwork. Based on the results of fieldwork data obtained from in-depth interviews in the lowland villages of Bergama, this study also examines the transformative effect of indebtedness on peasant farmers and on their mode of agricultural productio

PDF

___

Adalı C. 1997, Günümüz Kapitalizmi ve Devleti Üzerine. İstanbul.
Anderson S. 2004, “IMF ve Dünya Bankası’nın Kozmetik Makyajları”. Küreselleşmenin Tiranlığı, Ne, Niçin Nasıl? İstanbul.
Amin S. 2003, “World Poverty, Pauperization & Capital Accumulation”. Monthly Review 55, doi:10.14452/MR-055-05-2003-09_1
Arı A. 2006, “Türkiye Tarımının Ekonomideki Yeri ve Güncel Sorunları”. Çalışma ve Toplum 9, 61-81.
Aydın Z. 2001, “Tarım Üreticisi Yapısal Uyum Politikaları Kıskacı Altında”. Ekonomi Dergisi 18, 6-12.
Aysu A. 2002, 1980-2002 Türkiye Tarımında Yapılanma(ma):Tarladan Sofraya Tarım. İstanbul.
Aysu A. 2008, Küreselleşme ve Tarım Politikaları. İstanbul.
Aysu A. 2009, “Piyasa ve Küçük Köylülük”. Mülkiye Dergisi 262, 223-235.
Bauman Z. 1999, Çalışma Tüketicilik ve Yeni Yoksullar. İstanbul.
Bauman Z. 2000, Siyaset Arayışı. İstanbul.
Bauman Z. 2005, Bireyselleşmiş Toplum. İstanbul.
Boratav K. 2007, “Tarımsal Fiyatlar, İstihdam ve Köylülüğün Kaderi”. Mülkiye Dergisi 262, 9-23.
Çelik A. 2004, “AB Ülkeleri ve Türkiye’de Gelir Eşitsizliği: Piyasa Dağılımı-Yeniden Dağılım”. Çalışma ve Toplum 3, 53-91.
Castel R. 2004, Sosyal Güvensizlik. İstanbul.
Chomsky N. 2001, Sömürgecilikten Küreselleşmeye. Ankara.
Dikmen A. A. 2000, “Küresel Üretim, Moda Ekonomileri ve Yeni Dünya Hiyerarşisi”. Toplum ve Bilim, 86/3, 281-302.
Emre E. 2003, “Yeniden Yapılanma Sürecinde Türkiye’de Tarım: Söylem ve Gerçek”. Özgür Üniversite Forumu 22, 155-172.
Erdut Z. 2004, “Liberal Ekonomi Politikaları ve Sosyal Politika”. Çalışma ve Toplum 2, 11-37.
Foucault M. 2015, Biyopolitikanın Doğuşu. İstanbul.
Fox J. 2002, Chomsky ve Küreselleşme. İstanbul.
Giddens A. 1998, Modernliğin Sonuçları. İstanbul.
Giddens A. 2000, Elimizden Kaçıp Giden Dünya, Küreselleşme Hayatımızı Nasıl Şekillendiriyor. İstanbul.
George S. 1977, How the Other Half Dies: The Real Season for World Hunger. Newyork.
Goffman E. 2018, Damga Örselenmiş Kimliğin İdare Edilişi Üzerine Notlar. Ankara.
Greffi S. 1994, “The Organization of Buyer-Driven Global Gommodity Chains: How US Retailers Shape Overseas Production Networks”. Eds. G. Greffi & M. Korzeniewicz, Commodşty Chains and Global Capitalism. Praeger, Westport, CT, Chapter 5.
Greffi G. 1999, “A Commodity Chains Framework for Analyzing Global Industries”. Eds. M. Angel & E. Harigittai, Amerikan Behavioral Scientist’in ‘Mapping the Global web,’ özel sayısına sunulan yazı. Princeton University.
Gül S. S. 2006, Sosyal Devlet Bitti Yaşasın Piyasa, Yeni Liberalizm ve Muhafazakârlık Kıskacında Refah Devleti. Ankara.
Gülçubuk B. 2002, “Küreselleşme ve Küreselleşmenin Türkiye’nin Tarım Politikasına Yansımaları”. Mülkiye Dergisi 236, 9-112.
Günaydın G. 2003, “‘Küreselleşen’ Piyasa, Yoksullaşan Köylü”. Özgür Üniversite Forumu 22, 128-155.
Günaydın G. 2009, “Türkiye Tarım Politikalarında ‘Yapısal Uyum’: 2000’li Yıllar”. Mülkiye Dergisi 262, 175-221.
Gündoğan N. 2007, Yoksulluğun Değişen Yüzü Çalışan Yoksullar. Eskişehir. Hall S. 2014, “Yerel ve Küresel: Küreselleşme ve Etniklik”. Mülkiye Dergisi 38, 133-150.
Harvey D. 2007, “Neoliberalism as Creative Destruction”. http://www.jstor.org/stable/25097888, Sage Publications.
Hirst P. & Thompson G. 2000, Küreselleşme Sorgulanıyor. Ankara.
Hobsbawm E. 2008, Küreselleşme Demokrasi ve Terörizm. İstanbul.
Işık O. & Pınarcıoğlu M. 2001, Nöbetleşe Yoksulluk-Sultanbeyli Örneği. İstanbul. İnsel A. 2004, Neo Liberalizm: Hegemonyanın Yeni Dili. İstanbul.
Kart E. 2015, “Other Faces of Being an ‘İndepted Worker’ in Subcontracted Employment Relationships: Stigmatization, Vulnerabilty”. Acquittal, Eurasian Journal of Antropology 6/2, 53-64.
Kazgan G. 1999, “1980’lerde Türk Tarımında Yapısal Değişme”. Eds. Oya Baydar, 75 Yıldan Köyden Şehirlere. İstanbul, 31-36.
Kazgan G. 2002, Küreselleşme ve Ulus-Devlet: Yeni Ekonomik Düzen. İstanbul.
Kazgan G. 2013, Tarım ve Gelişme. İstanbul.
Kepenek Y. & Yentürk N. 1994, Türkiye Ekonomisi. İstanbul.
Koray M. 2001, “Küreselleşme Süreci ve Ulus Devlet, Ekonomi, Siyaset Tartışmaları”. Küreselleşme ve Ulus Devlet. Yıldız Teknik Üniversitesi Stratejik Araştırmalar Merkezi, İstanbul.
Koray M. 2005, “‘Reel’ Küreselleşme veya Küreselleşmenin Realitesi”. Çalışma ve Toplum 7, 11-46.
Köse H. Ö. 2003, “Küreselleşme Sürecinde Devletin Yapısal ve İşlevsel Dönüşümü”. Sayıştay Dergisi 49, 3-46.
Lazzarato M. 2014, Borçlandırılmış İnsanın İmali Neoliberal Bir Durum Üzerine Deneme. İstanbul.
Lazzarato M. 2015a, Borçla Yönetmek. İstanbul.
Lazzarato M. 2015b, Göstergeler ve Makineler. İstanbul.
Marx K. 1978, Kapital, Ekonomi Politiğin Eleştirisi III. Cilt. Ankara.
McGovan F. 1999, “Globalization in Hard Times: Contention in the Academy and Beyond”. Eds. G. Ritzer, The Blackwell Companion to Globalization. Malden
McMichel P. 1996, Development and Social Change:A Global Perpective. California. Negri A. & Hardt. M. 2013, Duyuru. İstanbul.
Özbudun S. 2006, Türkiye Kırsalı Yoksullaşırken... Niçin Dikkulak Oldum. Ankara.
Oyan O. 2001, “IMF-DB Yaklaşımı Tarımı Bitirir”. Ekonomik Forum Dergisi 5, 32-35.
Özşuca Ş. T. 2003, “Yapısal Uyum, Küresel Bütünleşme ve Refah Devleti”. Kamu-İş 7, 1-12.
Öztürk Ş. 2009, “Kırsal Kalkınma Yaklaşımları ve Küçük Meta Üretimi”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 9, 173-187.
Şaylan G. 2003, Değişim, Küreselleşme ve Devletin Yeni İşlevi. Ankara.
Şenkal A. 2005, Küreselleşme Sürecinde Sosyal Politika. İstanbul.
Şenses F. 2004, “Neo-liberal Küreselleşme Kalkınma için Bir Fırsat mı, Engel mi?”. Ankara: ODTÜ Ekonomik Araştırmalar Merkezi, Working Papers in Economics, No:04/09.
Sklair L. 1994, “Capitalism and Development in Global Perspective”. Eds. L. Sklair, Capitalism and Development. Routledge, London.
Stiglitz J. E. 2002, Küreselleşme Büyük Hayal Kırıklığı. İstanbul.
Tokatlıoğlu M. Y. 2005, Küreselleşme ve Kamu Hizmetleri. İstanbul.
TUİK. 2021, Veri Portalı, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi- Sonuclari-2020-3721.
Toye J. 2009, “Keynes’in Kalkınma İktisadı İçin Önemi”. Eds, F. Şenses, Neoliberal Küreselleşme ve Kalkınma. Ankara.
Vandana S. 1997, “The Threat of the Globalization of Agriculture”. http://www.hartford-hwp.com/ archives/25a/007.html
Yeats A. J. 1998, “Just How Big is Global Production Sharing?”. http://elibrary.worldbank.org/doi/pdf/ 10.1596/1813-9450.
Wolff P. 1987, Stabilization Policy and Structural Adjusment in Turkey: 1980-85. Berlin. Yeldan E. 2002, “Neoliberal Küreselleşme İdeolojisinin Kalkınma Söylemi Üzerine Değerlendirmeler”. Praksis 7, 19-35.
Yılmaz G. 2001, “DTÖ’nün Son Raundu ve Tarım”. http://www.antimai.org/mkl/gy01tarimvk.htm,
Yiğit E. & Demiriz G. 2013, “‘Paraya Takla Attırmak’: Türkiye’de Kırın Piyasalaşan Yapısı ve Yoksulluk Halleri”. Eds. M Tuna, Ulusal Sosyoloji Kongresi Bildir Kitabı II. Muğla, 417-434.
Zengingönül O. 2004, Küreselleşme: Yoksulluk, Gelişmişlik ve İşgücü Piyasaları Ekseninde. Ankara.