Üstün Zekalı ve Yetenekli Bireylerin Eğitimi Politikalarına Yönelik Nitel Bir Çalışma (Özel Sektör Çalışanları)

Bu çalışmanın amacı, üstün zekâlı ve yeteneklilerin eğitimi konusunda eğitim programı uygulayan özel sektör çalışanlarının üstün zekâlı ve yeteneklilerin eğitimi hakkındaki görüşlerini ortaya koymak ve üstün zekâlı ve yeteneklilerin eğitiminde özel sektör uygulamalarının yerinin belirlenmesidir. Bu amaç çerçevesinde çalışma grubunu üstün zekâlı ve yeteneklilerin eğitimi alanında eğitim programı uygulayan biri üniversite ve altısı özel okul olmak üzere yedi özel okul/kurum çalışanları oluşturmaktadır. Nitel araştırma olarak desenlenen bu çalışmada araştırmacı tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu ile elde edilen katılımcı görüşlerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır. İçerik analizi sonucunda tema, kategori, frekanslar elde edilmiş ve daha sonra bazı görüşlere yer verilmiştir. Yapılan içerik analiz sonucunda elde edilen görüşler 21 tema ve 74 kategori altında toplanmıştır. Özel sektör çalışanlarının tesadüfen veya merak ederek üstün zekâlı ve yeteneklilerin eğitimi alanına ilgi duydukları ve üstün zekâlı ve yetenekli bireylere yönelik uygulanan eğitim programlarının Millî Eğitim Bakanlığı kazanımları ile uyumlu olduğu görülmüştür. Bununla birlikte bu araştırmanın sonuçları farklılaştırma yapılarak üst düzey düşünme becerilerini geliştirmeye yönelik olduğunu, öğrenci seçiminde standart testlerin yanı sıra öğretmen gözlemlerinin ve öğretmen seçiminde ise birçok etkenin önemli olduğunu göstermiştir. Ancak eğitim programlarının uygulanmasında mevzuatın uygun olmasına rağmen, özel sektörün destek görmediği, üstün zekâlı ve yeteneklilerin eğitiminin devlet eliyle yapılmaya çalışıldığı ortaya çıkmıştır. Devlet-özel sektör işbirliği içerisinde daha verimli çalışmaların yapılabileceği ve özel sektöründe eğitim politikalarıyla desteklenmesi gerektiği sonuçlarına ulaşılmıştır.

A Qualitative Study About Education Policies for Gifted and Talented Individuals (Private Sector)

The aim of this study is to reveal the opinions of the private sector employees about the education of gifted and talented people in the education of gifted and talented people and to determine the place of private sector applications in the education of gifted and talented people. For this purpose, the working group consists of seven private school/institution employees, one of which is university and six of which are private schools. In this study, which was designed as a qualitative research, content analysis was used in the analysis of the participant opinions obtained through the semi-structured interview form prepared by the researcher. As a result of content analysis, theme, category, frequencies were obtained, and some opinions were given. The opinions obtained as a result of the content analysis were gathered under 21 themes and 74 categories. It is seen that private sector employees are interested in the education of gifted and talented people by chance or curiosity and it is seen that the training programs implemented for gifted and talented individuals are compatible with the achievements of the Ministry of National Education. However, the results of this study showed that differentiation was aimed at improving high-level thinking skills, besides standard tests in student selection, teacher observations and many factors were important in teacher selection. However, although the legislation was appropriate in the implementation of training programs, it was revealed that the private sector did not receive support and that the education of gifted and talented people was tried to be conducted by the government. It has been concluded that more efficient works can be done in cooperation between the government and the private sector, and the private sector should be supported by education policies.

PDF

___

Akar, İ., & Uluman, M. (2013). Sınıf öğretmenlerinin üstün yetenekli öğrencileri doğru aday gösterme durumları. Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1(3), 199-212.
Akkanat, H. (2004). Üstün veya özel yetenekliler. Mustafa Ruhi Şirin, Adnan Kulaksızoğlu & Ahmet Emre Bilgili (Ed.), Seçilmiş makaleler kitabı içinde (s.167-193). İstanbul: Çocuk Vakfı.
AK Parti. (2015). Genel seçimleri seçim beyannamesi. Ankara.
Ataman, A. (2007). Üstün zekâlılar ve üstün yetenekliler. Süleyman Eripek (Ed.), Özel eğitim içinde (s.172-194). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi. http://w2.anadolu.edu.tr/aos/kitap/IOLTP/1267/unite11.pdf sayfasından erişilmiştir
Balcı, A. (2001). Sosyal bilimlerde araştırma, yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem Akademi.
Bilgin, N. (2000). İçerik Analizi. İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
Buzinkai, D. (2013). Cognitive and academic profiles of gifted and talented students. PCOM Psychology Dissertations. Paper 261. https://digitalcommons.pcom.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1260&context=psycholog y_dissertations adresinden erişilmiştir.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., K., Akgün, E., Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Çalışkan, E., & Deryakulu, D. (2014). Duruma-dayalı bilgisayar destekli ortaklaşa öğrenme uygulamalarına katılan öğretmen adaylarının sürece ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 2(4), 21-44.
Civelek, P., & Özyılmaz Akamca, G. (2017). Açık alan etkinliklerinin okul öncesi dönemdeki çocukların bilimsel süreç becerilerine ait kazanımlarının gelişime etkisi. Turkish Studies,12(18), 173-194.
Clark, B. (1992). Growing up gifted (4th Ed.). New York: Macmillan Publishing Company.
Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications, Inc.
Dönmez, N., B. (2015). Üstün ve özel yetenekli çocuklar ve eğitimleri. 12 Haziran 2019 tarihinde http://www.tuzyeksav.org.tr/wp-content/uploads/2015/09/baykoc-donmez-necate-ustunve-ozel-yetenekli-cocuklar-ve-egitimleri.pdf sayfasından erişilmiştir.
Erdoğan, İ. (2015). Eğitim bilimleri ve millî eğitime dair. Ankara: Nobel.
Gwet, K. L. (2014). Handbook of Inter-Rater Reliability. (4. Baskı). Advanced Analytics: Gaithersburg.
Gürgün, M. (1980). Üstün beyin gücü eğitimi ve fen lisesi tecrübesinin sosyo-ekonomik bakımdan değerlendirilmesi. T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, SPD Araştırma Şubesi, Ankara.
İÇÖÖYGP. (1997). İlköğretim çağı öğrencilerinin özel yeteneklerini geliştirme projesi. Ankara: Millî Eğitim.
Kurnaz, A. (2014). Yirminci yılında bilim ve sanat merkezlerinin raporlar ve yönetici görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi. Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 2(1), 1-22.
Kurtdaş, M., Ç. (2012). Üstün yetenekliler ve üstün yeteneklilerin eğitiminde bilim ve sanat merkezleri (Malatya bilim ve sanat merkezi örneği). Hikmet Yurdu, 5(5), 151-181.
Merriam, S., B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. (Çev. Ed. Turan, S.). Ankara: Nobel Yayın.
Mönks, F., J. & Pflüger, R. (2005). Gifted education in 21 European countries: Inventory and perspective. Radboud University Nijmegen.
NAGC. (2009). STATE of the states in gifted Education, National Policy and Practice Data. http://www.k12.wa.us/highlycapable/workgroup/pubdocs/2008- 2009_State_of_the_States_Report.pdf. adresinden erişilmiştir.
Olszewski-Kubilius, P., & Thomson, D. (2012). Gifted education programs and procedures. In Irwing B. Weiner, William M. Reynolds, Gloria E. Miller (Eds), Handbook of Psychology Volume 7- Education Psychology 2nd Edition (pp.389-410). John Wiley & Sons, Inc.
ÖEHKHK, (1997). Özel eğitim hakkında kanun hükmünde kararname. 6/6/1997 Tarihli ve 23011 Saylı Resmî Gazete.
ÖEHY, (2000). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği. 18.01.2000 tarihli ve 23937 sayılı Resmî Gazete.
ÖEHY, (2006). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği. 31.05.2006 tarihli ve 26184 sayılı Resmî Gazete.
ÖEHY, (2018). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği. 7.7.2018 tarihli ve 30471 sayılı Resmî Gazete.
ÖEMÇK, (1983). Özel eğitimine muhtaç çocuklar kanunu. 12/10/1983 Tarihli ve 18192 Sayılı Resmî Gazete.
ÖÖKK, (1965). Özel öğretim kurumları kanunu. 8/6/1965 Tarihli ve 12026 Sayılı Resmî Gazete.
ÖÖKK, (2007). Özel öğretim kurumları kanunu. 14/2/2007 Tarihli ve 26434 Sayılı Resmî Gazete.
ÖYBSUP, (2013). Üstün yetenekli bireyler strateji ve uygulama planı 2013-2017. Ankara. Millî Eğitim Bakanlığı.
Patton, M. Q. (1990). Qualitive evaluation and research methods (2.b.). London: Sage Publications.
Plucker, J., A., & Callahan, C., M. (2014). Research on Giftedness and Gifted Education: Status of the Field and Considerations for the Future. Exceptional Children, 80(4), 390-406.
Pfeiffer, S. I. (2002). Identifying gifted and talented students: Recurring issues and promising solutions. Journal of Applied School Psychology, (19)31-50.
Pfeiffer, S., I. (2012). Current perspectives on the identification and assessment of Gifted Students. Journal of Psychoeducational Assessment 30(1), 3-9.
Sak, U. (2007). Üstün zekâlı çocukların tanılanması. Üstün zekâlı/yetenekli çocukların eğitimi semineri. Millî Eğitim Bakanlığı ve TÜBİTAK İş Birliği.
Sak, U. (2010). Üstün zekâlılar özellikleri tanılanmaları ve eğitimleri. Ankara: Maya.
Sak, U. (2011). Üstün yetenekliler eğitim programı modeli (ÜYEP) ve sosyal geçerliği. Eğitim ve Bilim, 36(161), 2013-229.
Sekowski, A., E., & Łubianka, B. (2013). Education of gifted students in Europe. Gifted Education International, 31(1) 73–90.
Subotnik, R., F., Olszewski-Kubilius, P., & Worrell, F., C. (2011). Rethinking giftedness and gifted education: A proposed direction forward based on psychological science. Psychological Science in the Public Interest, 12(1) 3–54.
Şahin, Ş., & Köseoğlu, F. (2016). Bilimin doğasına ilişkin kazanımlar açısından Türkiye’deki lise kimya ders kitapları. Cumhuriyet International Journal of Education-CIJE, 5(4), 103-125.
TBMM, (2012). Üstün yetenekli çocukların keşfi, eğitimleriyle ilgili sorunların tespiti ve ülkemizin gelişimine katkı sağlayacak etkin istihdamlarının sağlanması amacıyla kurulan meclis araştırması komisyonu raporu. Ankara: TBMM.
TEDMEM. (2015). Siyasi partilerin 2015 genel seçim bildirgeleri: Eğitim politikalarına ilişkin değerlendirmeler. Ankara: TEDMEM Yayınları.
Yeşilova, H. (1997). Üstün yeteneklilik ve Türkiye’de üstün yetenekli çocukların eğitimi. Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Van.
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
Yılmaz, K., & Altınkurt, Y. (2011). Göreve Yeni Başlayan Özel Dershane Öğretmenlerinin Kurumlarındaki Çalışma Koşullarına İlişkin Görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(2), 635-650.
YÖK, (2016a). Özel eğitim öğretmenliği lisans programı. Ankara: 11.04.2016 tarihli ve 75850160- 105.01.02.01-21249 sayılı Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının yazısı.
YÖK, (2016b). Özel eğitim öğretmenliği lisans programı. Ankara: 17.06.2016 tarihli ve 75850160- 101.03.01-36826 sayılı Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının yazısı.
Ziegler, A., & Phillipson S., N. (2012). Towards a systemic theory of gifted education. High Ability Studies, 23(1), 3-30.
Ziegler, A., Stoeger, H., & Vialle, W. (2012). Giftedness and gifted education: The need for a paradigm change. Gifted Child Quarterly, 56(4) 194 –197.