Öğretmenlerin Hizmet Öncesi Eğitim Deneyimleri: Öğretmen Yetiştirme Üzerine Bir Analiz

Nitel bir araştırma olarak tasarlanan ve yarı yapılandırılmış bir görüşme formu ile veri toplanan bu çalışmada öğretmenlerin hizmet öncesi eğitimlerinin kendi deneyimleri ışığında değerlendirilmesi hedeflenmektedir. Bu doğrultuda öğretmenlerin hizmet öncesi eğitimlerinde edindikleri deneyimler farklı boyutlarına odaklanılarak ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Çalışmanın sonuçları incelendiğinde genel olarak öğretmenlerin aldıkları eğitimi alan bilgisi açısından daha güçlü ancak meslek bilgisi yönünden daha eksik gördükleri sonucuna ulaşılmıştır. Mesleğe başladıklarında öğretmenlerin çoğu öğretmenlik meslek bilgisi yönünden eksiklikler hissettiğini belirtmiş, bir kısmı da hedef veli ve öğrenci kitlesini tam tanımadan mezun olduklarını belirtmiştir. Öğretmenlerin büyük çoğunluğu eksikliklerini tecrübe paylaşımları ve hizmet içi eğitimler yoluyla giderdiklerini beyan etmişlerdir. Öğretmenlerin büyük bir kısmı eğitim sürecinde eğitim aldıkları kurumun örtük programının ya da kurum kültürünün kendilerini öğretmenliğe tam hazırlamadığını belirtmiştir; bir kısmında ise bu konu ile ilgili bir farkındalık da oluşmamıştır.

Teachers' Experiences in Pre-Service Training: An Analysis on Teacher Training

In this qualitative study, the data of which were collected through a semi-structured interview form, it is aimed to evaluate the pre-service training of teachers in the light of their own experiences. In this direction, the experiences of teachers in the pre-service trainings have been tried to be revealed by focusing on different dimensions. When the results of the study are examined, it is concluded that the teachers in general feel more powerful in terms of their field knowledge but lacking in terms of professional knowledge. Most of the teachers stated that they felt deficiencies in terms of their teaching professional knowledge and some of them stated that they had graduated without knowing the target parents and students. Most of the teachers stated that they had solved their shortcomings through experience sharing and in-service training. A majority of the teachers stated that the hidden curriculum or corporate culture of the institution they were educated did not prepare them fully for teaching; moreover, some of the participants had no awareness about this issue.

PDF

___

Adıgüzel, A. (2008). Eğitim fakültelerinde öğretmen eğitimi program standartlarının gerçekleşme düzeyi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Aksoy, E. (2013). A.B.D (New York), Finlandiya, Singapur ve Türkiye’de Öğretmen Eğitimindeki Dönüşümler (2000-2010). (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
Akyüz, Y. (2012). Türk Eğitim Tarihi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Arkün, S. (2011). Fakülte-okul işbirliği için sosyal medya tabanlı bir modelin geliştirilmesi: Okul uygulamaları örneği. (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Atik Kara, D. (2012). Öğretmenlik meslek bilgisi derslerinin öğretmen adaylarına öğrenme ve öğretme sürecine ilişkin yeterlikleri kazandırması yönünden değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Avşar, P. (2011). Beden eğitimi öğretmenlerinin hizmetiçi eğitim programlarının değerlendirmesi. Eğitim ve Sosyal Bilimler Dergisi, 191, 230-241.
Ayan, M. (2011). Eğitim fakültelerinin sınıf öğretmenliği bölümü programlarının öğretmenlik mesleği genel yeterliklerini kazandırma düzeyi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
Aypay, A. (2009). Teachers’ evaluation of their pre-service teacher training. Educational Sciences: Theory and Practice, 9(3), 1113-1123.
Ayvacı, H. S., Bakırcı, H. ve Yıldız, M. (2014). Fen bilimleri öğretmenlerinin hizmet içi eğitim uygulamalarına ilişkin görüşleri ve beklentileri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 357-383.
Baltacı, A. (2017). Nitel veri analizinde Miles-Huberman modeli. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (AEÜSBED). 3 (1), 1-15.
Banks, F., Leach, J. ve Moon, B. (1999). New understandings of teachers’ pedagogic knowledge. In Leach, J. ve Moon, B. (Eds.), Learners & Pedagogy (p. 89-110), London: Paul Chapman Publishing.
Büyükgöze Kavas, A. ve Bugay, A. (2009). Öğretmen adaylarının hizmet öncesi eğitimlerinde gördükleri eksiklikler ve çözüm önerileri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 13-21.
Büyüköztürk, Ş, Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri (15. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Çatmalı, M. (2006). “Gelecek için eğitim” hizmetiçi eğitim kursunun değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
Çelikten, M., Şanal, M. ve Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 207-237.
Darling-Hammond L. ve Baratz-Snowden, J. (2007). A good teacher in every classroom: Preparing the highly qualified teachers our children deserve. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ750647.pdf adresinden 21.11.2018 tarihinde alınmıştır.
Demirel, Ö. (1999). Planlamadan değerlendirmeye öğretme sanatı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Duman, T. (2006). Öğretmen yetiştirme alanındaki uygulamalar ve gelişmeler. M. Ç. Özdemir (Ed.), Eğitim bilimine giriş içinde. (ss. 357-388). Ankara: Ekinoks Yayınları.
Dünya Bankası. (2011). Türkiye’de temel eğitimde kalite ve eşitliğin geliştirilmesi: zorluklar ve seçenekler. Rapor No:54/31-TR.http://siteresources.worldbank.org/TURKEYINTURKISHTEXTN/Resources /455687-1326904565778/EducationQualityReport2011-tr.pdf adresinden 08.02.2013 tarihinde indirilmiştir.
Erden, M. (1999). Öğretmenlik mesleğine giriş. Ankara: Alkım Yayınları.
Eret, E. (2013). An assessment of pre-service teacher education in terms of preparing teacher candidates for teaching. (Yayımlanmamış doktora tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
Ergünay, O. (2018). Aday öğretmenlerin ilk yıl mesleki deneyimlerinin Hammerness, Darling-Hammond ve Bransford’un öğretmen eğitimi modeli bağlamında incelenmesi: Bir çoklu durum çalışması. (Yayımlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Ertürk, H. G., Özen Altınkaynak, Ş., Veziroğlu, M., ve Erkan, S. (2014). Okul öncesi öğretmenlerin üniversite deneyimlerinin mesleki yaşantılarına etkisine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(3), 897-908.
Eşme, İ. (1999). Bugünün öğretmen yetiştirme modeli: Sorunlar ve çözüm önerileri. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 11, 141–152.
Goff-Kfouri, C. A. (2013). Pre-service teachers and teacher education. Procedia- Social and Behavioral Sciences, 93, 1786–1790.
Gökçe, E. ve Demirhan, C. (2005). Öğretmen adaylarının ve ilköğretim okullarında görev yapan uygulama öğretmenlerinin öğretmenlik uygulaması etkinliklerine ilişkin görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 38(1), 43-71.
Göksoy, S. (2014). Hizmet-İçi eğitim faaliyetlerinin süreç ve sonuçlarının niteliğine yönelik öğretmen görüşleri. International Journal of Human Sciences, 11(1), 387-402.
Gülmez-Dağ, G. (2012). An assessment of pre-service teacher education in terms of preparing teacher candidates for teaching. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
Gündoğdu, K., ve Silman, F. (2007). Bir meslek olarak öğretmenlik ve etkili öğretim. Z. Cafoğlu (Ed.). Eğitim bilimine giriş içinde, (ss. 259-292). Ankara: Grafiker Yayıncılık.
Gündüz, Ş. ve Odabaşı, F. (2004). Bilgi çağında öğretmen adaylarının eğitiminde öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme dersinin önemi. The Turkish Online Journal of Educational Technology–TOJET, 3(1), 43-48.
Güney, B. (2018). Sınıf öğretmenlerinin hizmetiçi eğitim programlarına ilişkin görüşleri (Mardin ili Midyat ilçesi örneği) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.
Helvacı, M. A. (2015). Öğretmenlik mesleğinin özellikleri. N. Saylan (Ed.), Eğitim bilimine giriş (9. Baskı) içinde, (ss. 271-287). Ankara: Anı Yayıncılık.
http://www.egitimajansi.com/haber/yok-baskani-saractan-pedagojik-formasyon-aciklamasi-haberi67885h.html-15.11.2018-geçmişten günümüze.
http://www.yok.gov.tr/ogretmen-yetistirme-lisans-programlari.
https://istatistik.yok.gov.tr/
Karacaoğlu, Ö.C. (2008). Öğretmenlerin yeterlik algıları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 70-97.
Karadağ, R. (2015). Sınıf öğretmenlerinin türkçe öğretimine yönelik hizmet içi eğitimlere ilişkin görüşleri ve hizmet içi eğitim gereksinimleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(3), 33-50.
Karasolak, K., Tanrıseven, I. ve Yavuz Konokman, G. (2013). Öğretmenlerin hizmetiçi eğitim etkinliklerine ilişkin tutumlarının belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(3), 997-1010.
Kavak, Y., Aydın, A. ve Akbaba Altun, S. (2007). Öğretmen yetiştirme ve eğitim fakülteleri 1982-2007. Ankara: YÖK Yayınları.
Kıranlı, S. ve Yıldırım, Y. (2014). Okul yöneticileri ile öğretmenlerin hizmet içi eğitim etkinliklerine ilişkin görüşlerinin karşılaştırılması. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 219-251.
Kozikoğlu, İ. (2016). Öğretimin ilk yılı: Mesleğin ilk yılındaki öğretmenlerin karşılaştıkları güçlükler, hizmet öncesi eğitim yeterlikleri ve mesleğe adanmışlıkları. (Yayımlanmamış doktora tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
Küçükahmet, L. (2007). 2006-2007 öğretim yılında uygulamaya başlanan öğretmen yetiştirme lisans programlarının değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 203-218.
MEB. (2018) Milli eğitim istatistikleri, 2017-2018.
MEB. (1973). Milli Eğitim Temel Kanunu. http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.1739.pdf adresinden 21.11.2018 tarihinde alınmıştır.
MEB. (2017a). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. Ankara: Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü.
MEB. (2017b). Öğretmen strateji belgesi: 2017-2023. Ankara: Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü.
MEB. (2018). Güçlü yarınlar için 2023 eğitim vizyonu. http://2023vizyonu.meb.gov.tr/doc/2023_EGITIM_VIZYONU.pdf adresinden 14.11.2018 tarihinde alınmıştır.
Muğaloğlu, E. Z., ve Doğança, Z. (2009). Fulfilling the “missing link” between university and authentic workplace in teacher training. Journal of Workplace Learning, 21(6), 455-464.
Ocak, G. (2012). Meslek olarak öğretmenlik. K. Keskinkılıç (Ed.), Eğitim bilimine giriş (7. baskı) içinde, (ss. 37-87). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Oskay, Ö., Erdem, E, Akkoyunlu, B., Soran, H. ve Yılmaz, A. (2010, Mayıs). Öğretmenlerin öğretme ve öğrenme sürecindeki yeterlikler açısından kendilerini değerlendirme üzerine bir çalışma. Uluslararası Öğretmen Yetiştirme Politikaları ve Sorunları Sempozyumu II, Hacettepe Üniversitesi, Beytepe-Ankara.
Özaydın, L. ve Çolak, A. (2011). Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ve “okul öncesi eğitimde kaynaştırma eğitimi hizmet içi eğitim programı”na ilişkin görüşleri. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 1(1), 189–226.
Özdemir, S. M., Ceylan, M. ve Canoğlu, S. N.(2015). To what extent can pre-service teachers turn theoretical knowledge they have acquired into practice? International Online Journal of Educational Sciences, 7(2), 265-282.
Özden, Y. (1999). Eğitimde dönüşüm eğitimde yeni değerler. Ankara: Pegem A Yayınları.
Öztürk, T., Zayimoğlu Öztürk, F. ve Kaya, N. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin hizmet öncesi eğitimlerine ilişkin görüşleri ve hizmet içi eğitim durumları. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 18(1), 92-114.
Parmaksız, R. Ş. ve Sıcak, A. (2015). Uzaktan hizmetiçi eğitime ilişkin öğretmen görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(4), 187-212.
Pop, R. (2015). Understanding pre-service trainees’ perceptions of their teacher training experience. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 209, 378-382.
Priestley, M., Biesta, G. J. J. ve Robinson, S. (2015). Teacher agency: what is it and why does it matter? In R. Kneyber & J. Evers (eds.), Flip the System: Changing Education from the Bottom Up. London: Routledge.
Senemoğlu, N. (2011). How effective are initial primary teacher education curricula in Turkey: Student teacher faculty and teachers let us know. International Journal of Curriculum and Instructional Studies, 1(1), 35-47.
Sezer, E. (2006). Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Devlet Okullarında Çalışan Psikolojik Danışman ve Rehber Öğretmenlerin Hizmet İçi Eğitime İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi (İstanbul İli Örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
Şahin, E. A. (2004). Öğretmen yeterliklerinin belirlenmesi. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, 58. Şahin, A. E. (2004). http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/sayi58 /sahin.htm.
Şaşmaz-Ören, F., Sevinç, Ö. S., ve Erdoğmuş, E. (2009). Ögretmen adaylarının okul deneyimi derslerine yönelik tutumlarının ve görüşlerinin değerlendirilmesi. Educational Administration and Planning, 15(58), 217-246.
Şendağ, S. ve Gedik, N. (2015). Yükseköğretim dönüşümünün eşiğinde türkiye’de öğretmen yetiştirme sorunları: Bir model önerisi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 5(1), 172–187. https://doi.org/10.17943/etku.35232.
Şişman, M. (2006). Eğitim bilimine giriş. Ankara: PegemA Yayıncılık.
Şişman, M. (2009). Öğretmen yeterlikleri: Modern bir söylem ve retorik. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 63-82.
Thompson, S. ve Power, L. (2015). Pre-service teacher training. HEART (Health & Education Advice & Resource Team) Helpdesk Report.
Titrek, O. (2006). Öğretmenlik mesleği. Erçetin, Ş. ve Tozlu, N. (Ed.), Eğitim Bilimine Giriş içinde, (ss. 309-336). Ankara: Hegem Yayınları.
Toom, A., Pietarinen, J., Soini, T., ve Pyhältö, K. (2017). How does the learning environment in teacher education cultivate first year student teachers' sense of professional agency in the professional community?. Teaching and Teacher Education, 63, 126-136.
Toom, A., Pyhältö, K. ve Rust, F. O. (2015) Teachers’ professional agency in contradictory times, Teachers and Teaching, 21(6), 615-623.
Topses, M. D. (2011). Eğitim sosyolojisi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Uçar, A., Başar, M. A. ve Hamarat, S. (2007). Çanakkale ilinde görev yapan sınıf öğretmenlerinin hizmetiçi eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesine yönelik istatistiksel bir yaklaşım, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, s.103-127, URL: http://canakkalearastirmalari.comu.edu.tr/images/form/dosya/dosya_884132.pdf.
Ünver, G. (2014). Öğretmen eğitiminde kuram ve uygulama arasında bağlantı kurma üzerine bir durum çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(4), 1385-1407.
Üstüner, M. (2004) Geçmişten günümüze Türk Eğitim Sisteminde öğretmen yetiştirme ve günümüz sorunları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(7), 63-82.
Van der Heijden, H. R. M. A., Geldens, J. J. M., Beijaard, D. ve Popeijus. H. L. (2015). Characteristics of Teachers as Change Agents. Teachers and Teaching, 21(6), 681–699.
Villegas-Reimers, E. (2003). Teacher professional development: An international review of literature. Paris: UNESCO/International Institute for Educational Planning.
Yalın Uçar, M. (2012). Öğretmenlik uygulamasına ilişkin durum çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(4), 2637-2660.
Yanpar-Yelken, T. (2009). Türkiye, Almanya ve Danimarka öğretmen yetiştirme programlarının standartlarının İngilizce öğretmen adayı görüşlerine göre değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(4), 2047-2094.
Yıldırım, A. (2013). Türkiye’de öğretmen eğitimi araştırmaları: Yönelimler, sorunlar ve öncelikli alanlar. Eğitim ve Bilim, 38(169), 175-191.
Yıldırım, A.ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
Yıldırım, K. (2016). Farklı eğitim programlarıyla yetişen öğretmenlerin hizmet öncesinde aldıkları eğitimin etkililiğine ilişkin görüşlerinin karşılaştırılması. Elementary Education Online, 15(1), 219-233.
YÖK (1998). Eğitim fakültesi öğretmen yetiştirme lisans programları. Yükseköğretim yayınları. 01.08.2015 tarihinde erişilmiştir: http://www.yok.gov.tr/web/guest/yayinlarimiz;jsessionid= FABA1C90AFC1D3F21160DCA46678A36A.