Suriyelilere Yönelik Tehdit Algıları: Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması

Son yıllarda Orta Doğu’da yaşanan siyasi çalkantılar nedeniyle birçok insan ülkesinden göç etmek zorunda kalmıştır. Hiç şüphesiz yaşanan kargaşa en çok Suriye’yi etkilemiş ve milyonlarca Suriyeli ülkesini terk etmiştir. Bu göçten Suriye’ye komşu olan tüm ülkeler etkilenmiş olmakla birlikte, en fazla etkilenen ülke Türkiye olmuştur. Türkiye’deki pek çok Suriyeli sığınmacının uyum sağlama problemleri yaşadığı ve Türk toplumunun Suriyelilere yönelik tutumlarının genellikle olumsuz yönde olduğu dikkate alındığında; Türk vatandaşların Suriyelilere yönelik olumsuz tutumlarının altında yatan tehdit algılarını belirlemenin ve değiştirmeye yönelik müdahale stratejileri geliştirmenin önemli olduğu anlaşılmaktadır. Bu çalışma kapsamında araştırma sonuçlarına dayalı olarak, Türk toplumunun Suriyelilere yönelik olumsuz tutumlarının altında yatan tehdit algılarını değerlendirmeye yönelik bir ölçme aracı geliştirilmesi hedeflenmiştir. Çalışma grubu Türkiye’nin farklı bölgelerinde yaşayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarından oluşmaktadır. Çalışma kapsamında iki kez veri toplanmış olup, ilk veri seti için 369, ikinci veri seti için ise 349 kişiye ulaşılmıştır. İlk veri seti ölçeğin geliştirilmesi süreçleri için (ön uygulama); ikinci veri seti ise nihai formun doğruluğunun ispatlanması için toplanmıştır. Ön uygulama için hazırlanan 26 maddelik form ile toplanan veri ile açımlayıcı faktör analizi yapılmış ve elde edilen bulgularla ölçeğin dört boyutlu olduğu anlaşılmıştır. Faktör yükü .40’ın altında olan maddeler atıldığında 19 maddelik nihai form oluşturulmuştur. Nihai form kullanılarak 349 kişiden veri toplanılmış ve doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yapılmıştır. DFA analizi ölçeğin birinci düzey dört boyutlu, ikinci düzey tek boyutlu halini test etmek için ayrıca her bir boyutun da tek başına kullanılabilirliğini test etmek için yapılmıştır. Bulgulara göre ölçeğin hem birinci düzey dört boyutlu hali, hem ikinci düzey tek boyutlu hali hem de her bir alt boyutun tek başına da kullanılabileceği görülmüştür. Mevcut araştırmada Suriyelilere yönelik tehdit algıları, ekonomik tehdit, güvenlik tehdidi, çevresel tehdit ve kültürel tehdit boyutlarıyla ele alınmıştır. Elde edilen bulgular bir bütün olarak değerlendirildiğinde, Suriyelilere yönelik tehdit algıları ölçeğinin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu söylenebilir.

Perceptions of Syrians as a Threat: A Validity and Reliability Study

Political conflicts happening in Middle East has mostly affected Syria, and millions of Syrians left their home country. Although this migration influenced to all countries neighboring Syria, Turkey was the most affected country. However, with the increased number of refugees, Turkish people have negative attitudes towards Syrian refuees. We believe that it is important to understand the reasons behind the unfavorable perceptions. This study aimed to develop a measurement tool to evaluate the perceptions of threat underlying Turkish society's negative attitudes towards Syrians. After a series of qualitative interviews with Turkish citizents, a pool of 26-item was created and data were collected with a pre-form. A group of 369 attended the first data collection process. After then, a explanatory factor analysis was conducted to assess the structure of the scale. The findings showed that a four-dimensional factor structure fits best with the data, and 7 items having very low factor loadings were removed, 19 items were retained. The dimensions were named as economic threat, security threat, environmental threat and cultural threat. A second round of data collection was conducted with the final form with 19 items. A group of 349 people attended the second round. A confirmatory factor analyses was conducted to test four-dimensional structure, high order dimensional structure, and to see whether each sub-dimension can be used alone. The results showed that both four-dimensional structure and high order structure can be used. Aso, each sub-dimension can be used alone. It was concluded that the scale of threat perceptions towards Syrians is a valid and reliable measurement tool. The discussion about the scale was elaborated in the extended summary section end of the paper.

PDF

___

Akay, S., Hamamcı, Z., & Kurt, M. (2018). Suriyeli Öğrencilerle Çalışan Psikolojik Danışmanların Yaşadıkları Sorunlar ve Bu Sorunlara İlişkin Uyguladıkları Çözüm Yollarının İncelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(1), 23-47.
Asıcı, E. ve Karaman, M. A. (2020). Rehberlik ve psikososyal destek hizmetleri. Mehmet Akif Karaman, Zeynel Amaç, Yakup Doğan ve Fatih Bektaş. Panik Yok! Ben Mülteciyim içinde (Böl. 2, s. 27-63). Vize Yayıncılık: Ankara.
Berry, J. W. (1997). Immigration, acculturation and adaptation. Applied Psychology: An International Review, 46, 5–68.
Brown, T. (2006). Confirmatory factor analysis for applied research. Newyork: Guildford Publications, Inc.
Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı, Ankara: PegemA Yayıncılık.
Çiftçi, H. (2018). Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının Suriyeli sığınmacılara yönelik tutum, algı ve empatik eğilimlerinin analizi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(3), 2232-2256.
Ekici, H. (2019). Türk toplumda Suriyelilere yönelik algılanan tehditler ve çözüm önerileri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 19(44), 695-730.
Erkuş, A. (2012). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Ersoy Quadir, S. ve Kabaklı Çimen, L. (2018). Türk vatandaşlarının Suriyeli sığınmacılarla ilgili görüşleri (Konya ili örneği). Third Sector Social Economic Review, 53(2), 327-345. Doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.18.05.906
Field, A. (2009). Discovering statistic using SPSS for windows. London: SAGE Publications
Hooper, D. , Coughlan, J. ve Mullen, M. (2008). Structural equation modeling: guidelines for determining model fit. The Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1),53-60.
Hu, L. ve Bentler, P.M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55. doi: 10.1080/10705519909540118.
Grove, N. J. ve Zwi, A. B. (2006). Our health and theirs: forced migration, othering, and public health. Social Science & Medicine, 62(8), 1931-1942.
Güney, Ü. ve Konak, N. (2016). Bolu’da Suriyeli ve Iraklı sığınmacılar: Milliyetçilik, erillik
Kabaklı Çimen, L. ve Quadir, S. E. (2018). Üniversite öğrencilerinin Suriyeli sığınmacılarla ilgili tutumlarının sivil katılımları bağlamında incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(2), 1251-1273.
Karaman, M. ve Ricard, R. R. (2016). Meeting the mental health needs of Syrian refugees in Turkey. The Professional Counselor, 6(4), 318-327. doi: 10.15241/mk.6.4.318
Kaya, Ö. S. (2019). Geçici koruma statüsünde bulunan Suriyeli üniversite öğrencilerinin göç sürecindeki uyum yaşantıları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Kayış, A. (2014). Güvenirlik analizi. Şeref Kalaycı (Ed.), SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri içinde (s. 404-409). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Keleş, S. Ç., Aral, T., Yildirim, M., Kurtoglu, E. ve Sunata, U. (2016). Attitudes of Turkish youth toward Syrian refugees in respect to youths’ gender, income, education, and city: A scale development study. In D. Eroğlu, J. H. Cohen & I. Sirkeci, (Eds), Turkish migration (pp.173-181). London: TPL Keleş, S. Ç., Aral, T., Yıldırım, M., Kurtoğlu, E., & Sunata, U. (2016). Attitudes of Turkish youth toward Syrian refugees in respect to youths’ gender, income, education, and city: A Scale Development Study. Turkish Migration 2016 Selected Papers, 155-163.
Kılınç, A. Ç., Çepni, O. ve Kılcan B., (2017). Mülteci öğrencilere yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi. International Journal of Human Science, 14(2), 1045-1057.
Kindap Tepe, Y. , Aktaş, V., Caner, M., Demirel, R., Kanat, C., Güre, K., Yeşildağ, E. (2019). Suriyeli mültecilere yönelik olumsuz tutumun belirleyicileri dindarlık, yurtseverlik, ayrımcılık ve hoşgörü olabilir mi?. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, XLIII (2), 115-138.
Kline, B. R. (2005). Principles and practice of structural equation modeling (2nd Edt.). Newyork London: The Guilford Press.
Muthén, L. K., ve Muthén, B. O. (1998-2012). Mplus user's guide. Seventh Edition. Los Angeles, CA: Muthén & Muthén.
Özdemir, F., ve Öner-Özkan, B. (2016). Türkiye’de sosyal medya kullanıcılarının Suriyeli mültecilere ilişkin sosyal temsilleri. Nesne Psikolojisi Dergisi, 4(8), 227-245. doi: 10.7816/nesne-04-08-04
Özüdoğru, H. Y., Kan, A., Yaman, E., ve Uslu, L. (2018). Yerel Halkın Suriyelilere Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 18(40/2), 115-140.
Özyürek, A., Kapçı, P. E., & Yılancı, S. (2019). Farklı Yaş Grubundan Bireylerin Türkiye’deki Suriyeli Mültecilerin Durumu Hakkındaki Görüşlerinin İncelenmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 56-69. Doi: 10.21666/muefd.518919
R Development Core Team. (2013). R: A language and environment for statistical computing, reference index (Version 2.2.1). Vienna, Austria: R Foundation for Statistical Computing. Erişim adresi: http://www.R-project.org
Sağlam, H. İ., ve Kanbur, N. İ. (2017). Sınıf öğretmenlerinin mülteci öğrencilere yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 7(2), 310-323. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/341362
Searle, W. ve Ward, C. (1990). The prediction of psychological and sociocultural adjustment during cross-cultural transitions. International Journal of Intercultural Relations, 14(4), 449-464.
Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2015). Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı. (M. Baloğlu, Çev. Ed.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık
Taş, D. ve Tekkanat, S. S. (2018). Yerel halk ve Suriyeli sığınmacılar arasında bir kent: Elazığ Örneği. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(4), 77-90. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/622736
Tavşancıl, E. (2006). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS İle Veri Analizi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Thompson, B. (2004). Exploratory and confirmatory factor analysis: Understanding concepts and applications. Washington: American Psychological Association.
United Nations High Commissioner for Refugees (2020). Regional Strategic Overview. Erişim adresi: https://data2.unhcr.org/en/documents/download/73116
Yıldırım, F. ve Yetkiner, A. (2020). Okul aile işbirliği ve mülteci öğrenciler. Mehmet Akif Karaman, Zeynel Amaç, Yakup Doğan ve Fatih Bektaş. Panik Yok! Ben Mülteciyim içinde (Böl. 5, s. 111-135). Vize Yayıncılık: Ankara.